Θα ακούσεις πολλές φορές να σου λένε πόσο σημαντική είναι η συγχώρεση. Πόσο μεγάλη αρετή είναι να αποδέχεσαι πως ένας άνθρωπος σε πλήγωσε και παρ’ όλα αυτά να καταφέρνεις να το αφήσεις πίσω σου. Όσοι πιστεύουν σε θρησκείες, θα σε πουν καλό άνθρωπο. Άλλοι, θα σε κάνουν να πιστέψεις ότι έτσι εξισορροπείς το κάρμα σου, ανοίγοντας τον δρόμο σε καλές πράξεις. Μερικοί θα υποστηρίξουν πως η συγχώρεση είναι μόνο για τους δυνατούς και φανερώνει ωριμότητα. Για άλλους πάλι, είναι ο μόνος δρόμος να αφήσεις συνειδητά το παρελθόν πίσω σου, μαζί με κάθε πονεμένο κομμάτι, και να προχωρήσεις μπροστά. Τι είσαι όμως αν δεν καταφέρεις να συγχωρέσεις έναν άνθρωπο που σε πλήγωσε;
Κάποιες φορές, και μόνο το να παραδεχθείς πως κάποιος σου έκανε κακό ή σε πλήγωσε είναι πολύ δύσκολη υπόθεση. Κι ακριβώς επειδή οι παραπάνω θεωρίες μάς έχουν γίνει λίγο-πολύ βίωμα, έτσι κι εσύ θα προσπαθήσεις ευθύς αμέσως να συγχωρέσεις εκείνο το άτομο για να καταφέρεις να προχωρήσεις τη ζωή σου. Όμως η συγχώρεση δεν είναι η μόνη παράμετρος που παίζει ρόλο στο να προχωρήσεις. Μπορεί το άτομο που προσπαθείς να συγχωρέσεις να έχει ακόμη ενεργό ρόλο στη ζωή σου ή να έχει αφήσει πίσω του πληγές που σου υπενθυμίζουν την ύπαρξή του.
Και φυσικά δεν είναι όλες οι καταστάσεις ίδιες. Κάποια πράγματα δεν είναι εύκολο να τα συγχωρήσεις. Είναι διαφορετικό -ας πούμε- να συγχωρέσεις έναν φίλο που γνώρισες πριν ένα μήνα και διαφορετικό να σε προδώσει ο σύντροφός σου μετά από 25 χρόνια. Είναι άλλο να παρεξηγηθείς στη δουλειά με έναν συνάδελφο και να διαδώσει ψέματα για σένα και άλλο να σε παρατήσει ο ίδιος σου ο γονιός. Όλες οι καταστάσεις πονάνε, απλώς κάποια πράγματα αφήνεσαι να τα «καταπιείς» πιο εύκολα.
Για να συγχωρέσεις κάποιον πρέπει να προσπαθήσεις να τον καταλάβεις. Να καταλάβεις τι τον ώθησε να κάνει ό,τι έκανε. Να σκεφτείς πώς λειτουργεί η ψυχοσύνθεσή του. Κοινώς, να μπεις στη θέση του και ας μη συμφωνείς με τις πράξεις του. Κι όλο αυτό θα το κάνεις για να του δώσεις τα ελαφρυντικά που χρειάζονται για να μπορέσεις να τον συγχωρέσεις. Και αν δε συμφωνείς με τον τρόπο που έδρασε ή με τον τρόπο που σκέφτεται γενικά, τον απομακρύνεις από τη ζωή σου, συνεχίζεις και όλα καλά.
Για κάτι όμως που πόνεσε πολύ, αυτή η διαδικασία δε λειτουργεί πάντα. Κάποια πράγματα δε χωράει ο νους σου ότι μπορεί να τα πράξει ή να τα πει ένας συγκεκριμένος άνθρωπος. Κάποιες φορές όσο και να προσπαθείς να μπεις στη θέση του άλλου, σου είναι ακατόρθωτο να καταλάβεις πώς λειτούργησε το κεφάλι του. Υπάρχουν φορές που οι πράξεις δε χωρούν δικαιολογίες. Και τότε, πώς μπορείς να φτάσεις στη συγχώρεση; Πώς θα συγχωρέσεις έναν άνθρωπο που δεν έχει δείξει ίχνος μεταμέλειας; Έναν άνθρωπο που δεν έχει καταλάβει ότι φέρθηκε λάθος, που μπορεί ακόμα και να συνεχίζει να πληγώνει όποιον βρεθεί στο διάβα του; Πώς του εξηγείς πόσο σε πονάει όταν δεν καταλαβαίνει καν ότι το κάνει; Και αν δεν έχεις απάντηση σ’ όλα τα παραπάνω, γιατί να το κάνεις έτσι κι αλλιώς;
Σε τέτοιες περιπτώσεις, το σωτήριο που μπορείς να κάνεις για τον εαυτό σου είναι να φύγεις και να συνεχίσεις τη ζωή σου κόβοντας κάθε δεσμό με το συγκεκριμένο άτομο. Μπορεί το να διώχνεις κάποιον από τη ζωή σου χωρίς να τον έχεις συγχωρέσει να μοιάζει με λαθραία έξοδο, με ηθοποιό που αποχωρεί πριν πέσει η αυλαία, με κάτι μισοτελειωμένο, μα η αλήθεια είναι πως κάποιες πληγές δεν κλείνουν ποτέ. Κάποιες ουλές πάντα θα πονάνε και θα ματώνουν όταν συναντούν τις θύμησές τους. Και τις ουλές αυτές, η συγχώρεση -ακόμα κι αν ερχόταν- δε θα κατάφερνε να τις γιατρέψει.
Από την άλλη, κάποιες συμπεριφορές μπορεί και να μην πρέπει να συγχωρούνται. Αν παλέψεις να συγχωρέσεις κάποιον που δε μετάνιωσε και δεν πάλεψε για τη συγχώρεση, σταδιακά αυτή χάνει την αξία της. Αν ο άλλος μπορεί να λάβει άφεση χωρίς καν να κατανοήσει τα λάθη του, τότε δεν πρόκειται να αλλάξει, ούτε να καταλάβει επί της ουσίας τι θα μπορούσε να είχε κάνει διαφορετικά.
Αν κάποια στιγμή οι άνθρωποι αυτοί πάρουν στα σοβαρά το ότι δεν μπορείς να τους συγχωρέσεις, υπάρχει η πιθανότητα να έρθουν αντιμέτωποι με τις πράξεις του παρελθόντος, να κάνουν την αυτοκριτική τους και ίσως να βελτιωθούν. Όχι για σένα. Γιατί εσύ πια θα έχεις φύγει μακριά και θα είσαι καλά. Απλώς θα έχουν τη δυνατότητα να βελτιωθούν για τον εαυτό τους και να γλιτώσουν από πιθανές άσχημες συμπεριφορές τους οι άνθρωποι που θα τους περιβάλλουν στο μέλλον.
Η συγχώρεση είναι όντως μεγάλο πράγμα και προϋποθέτει δύναμη ψυχής η πραγμάτωσή της. Παρ’ όλα αυτά, αν δεν καταφέρεις να συγχωρέσεις κάποιον, αυτό δε σε κάνει αδύναμο ή κακό άνθρωπο. Αποδέχεσαι ότι πληγώθηκες και απλώς απομακρύνεσαι από το άτομο και την κατάσταση. Κανείς δεν μπορεί να σε κατηγορήσει για όσα έκανες ή όσα δεν έκανες, προκειμένου να διαφυλάξεις την ψυχική σου ηρεμία. Είναι δική σου η ζωή και εσύ επιλέγεις πώς θα την προστατέψεις. Κι αυτό είναι που μετράει στο τέλος. Πόσο καλά νιώθεις με σένα και με τις επιλογές σου -και όχι πόσους ανθρώπους κατάφερες να συγχωρέσεις. Αν είσαι καλά, έχεις κερδίσει.
Συντάκτης: Νίκη Χατζηευστρατίου
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
