Δεν υπάρχουν κοριτσίστικα κι αγορίστικα χρώματα

Όλα ξεκίνησαν σ’ ένα γραφείο δασκάλων την ώρα που κολλούσαμε αυτοκόλλητα στα τετράδια ορθογραφίας των μαθητών ως επιβράβευση. Είδα τότε ορισμένους συναδέλφους να ανταλλάσσουν μεταξύ τους αυτοκόλλητα. Άλλο πάλι και τούτο.

«Τι πάθατε, καλέ;» ρώτησα.

«Μου τελείωσαν τα κοριτσίστικα αυτοκόλλητα» πήρα ως απάντηση.

Ορίστε; Κοριτσίστικα αυτοκόλλητα; Υπάρχουν δηλαδή κι αγορίστικα; Κοίτα να δεις τι μαθαίνει κανείς! «Και πώς ξεχωρίζουμε τα κοριτσίστικα απ’ τα αγορίστικα;» ξαναρώτησα.

«Μα απ’ το χρώμα φυσικά!» απάντησαν οι συνάδελφοι με μία φωνή.

Το χρώμα; Τι στο καλό, δε βρέθηκε ένας άνθρωπος να μου το μάθει στο πανεπιστήμιο αυτό; Σίγουρα θα μας το είπαν και μένα θα με είχε πάρει ο ύπνος εκείνη την ώρα. Μόλις γύρισα, λοιπόν, σπίτι ξεψάχνισα ό,τι είχα απ’ τη σχολή. Βιβλία, τετράδια, φυλλάδια, σημειώσεις, τα έκανα όλα φύλλο και φτερό. Πουθενά τα χρώματα. Άρχισα έπειτα να γκουγκλάρω ασυστόλως. Βρήκα άρθρα για παιδικά ρουχαλάκια και χρώματα τοίχων σε παιδικά δωμάτια. Κανένα, όμως, επιστημονικό άρθρο που να επιβεβαιώνει την ύπαρξη κοριτσίστικων κι αγορίστικων χρωμάτων.

Άρχισα τότε να σκέφτομαι τα χρώματα που συναντάμε στη ζωή μας. Η θάλασσα είναι μπλε. Τα φύλλα πράσινα. Το κάρβουνο μαύρο. Τα φλαμίνγκο ροζ. Το χώμα καφέ. Το χιόνι άσπρο. Μπορεί να χτυπήσουμε το χέρι μας και να δημιουργηθεί μια μπλε μελανιά. Τα μάγουλά μας μπορεί να κοκκινίσουν από ντροπή. Άλλοτε μπορεί απ’ το φόβο μας να κιτρινίσουμε. Και σ’ όλα αυτά τα χρώματα που έχει δημιουργήσει η φύση, δεν μπορώ να διακρίνω τι ταιριάζει περισσότερο σε κορίτσια και τι σε αγόρια. Νομίζω πως ούτε η ίδια η φύση σκέφτηκε ποτέ να κάνει αυτή τη διάκριση. Ποιοι είμαστε, λοιπόν, εμείς οι άνθρωποι για να κάνουμε τέτοιες αυθαιρεσίες;

Ο άνθρωπος έχει την ανάγκη να χωρίζει τον εαυτό του σε υποκατηγορίες. Δεν του αρκεί η γενική κατηγορία «άνθρωπος». Απ’ τις πιο αγαπημένες του υποκατηγορίες είναι εκείνη που διακρίνεται με βάση το φύλο. Έτσι, σε καθετί, απ’ το πιο ασήμαντο μέχρι το πιο σημαντικό, θα αποδώσει θηλυκές ή αρσενικές ιδιότητες. Γιατί δεν είναι δυνατόν να ‘ναι όλα για όλους. Ούτε είναι δυνατόν όλοι να μπορούν να τα κάνουν όλα. Όχι βέβαια. Άλλα είναι για τα κορίτσια, άλλα για τα αγόρια. Τις περισσότερες φορές μάλιστα δεν υπάρχει καμία αιτιολογία να εξηγήσει πώς κάτι επιλέχθηκε να χαρακτηριστεί «κοριτσίστικο» ή «αγορίστικο».

Κι εκεί είναι που γεννιούνται τα στερεότυπα. Θα το πω όσο πιο απλά και λαϊκά μπορώ. Στερεότυπο είναι κάθε ηλίθια άποψη που έχεις για μια ομάδα ανθρώπων και την οποία δεν μπορείς να βασίσεις πουθενά. Καταπληκτικό, ε; Και ποιος το περίμενε πως ο άνθρωπος θα καταφέρει χίλια δυο απίθανα πράγματα, αλλά το να εξαλείψει τα στερεότυπα κάνεις δεν ξέρει πότε θα μπορέσει να το καταφέρει.

Γιατί, όμως; Γιατί φοβόμαστε. Φοβόμαστε το διαφορετικό. Για να καταπολεμήσουμε το φόβο μας αμυνόμαστε. Αμυνόμαστε μέσω επίθεσης. Επίθεση στο διαφορετικό ώστε να το κάνουμε να φαίνεται κακό.

«Δεν υπάρχουν κοριτσίστικα κι αγορίστικα χρώματα» λέω πλέον κάθε φορά που ακούω αυτή τη διάκριση.

«Να δω τι θα λες αν κάνεις γιο και φοράει ροζ» πήρα μια φορά ως απάντηση.

Μακάρι ο γιος μου να φοράει ροζ, να παίζει με κούκλες, να έχει μακριά μαλλιά. Μακάρι η κόρη μου να φοράει μπλε, να παίζει ποδόσφαιρο, να έχει κοντά μαλλιά. Δε θα ‘ναι λιγότερο παιδιά μου. Δε θα ‘ναι λιγότερο ικανά. Δε θα ‘ναι λιγότερο άνθρωποι.

Τα χρώματα υπάρχουν για να ομορφαίνουν τις ζωές των ανθρώπων. Όχι για να τις κρίνουν.