Ο ανθρώπινος οργανισμός είναι ένα πολυσύνθετο σύστημα που λειτουργεί με μια πληθώρα ουσιών και άλλων στοιχείων που προσπαθούν να βρουν την ισορροπία, ώστε να ωφελήσουν το σώμα και το μυαλό του καθενός. Πολύ καιρό πριν ανακαλυφτούν τα πρώτα φάρμακα, η ίδια η φύση είχε προνοήσει, ώστε να δώσει στον άνθρωπο κάποια στοιχεία που θα μπορεί εκείνος να «χρησιμοποιήσει», σε περίπτωση που δεν είναι καλά. Όπως όλα τα πράγματα στον ανθρώπινο οργανισμό, έτσι και τα φυσικά ιάματα ξεκινούν από το πιο πολύπλοκο σημείο του ανθρώπινου σώματος, τον εγκέφαλο.
Νούμερο ένα φυσικό φάρμακο είναι οι ενδορφίνες, οι λεγόμενες πρωτεΐνες της χαράς. Οι ενδορφίνες παράγονται στον υποθάλαμο του εγκεφάλου, ύστερα από μια ευχάριστη ενασχόληση ή μια ωραία ανάμνηση που φέρνει κάποιος στο μυαλό του. Κάποιοι ίσως να τις συνδέσουν με το ξόρκι του νεαρού Harry Potter, που έπρεπε να φέρει μια δυνατή όμορφη ανάμνηση στο μυαλό του, για να καλέσει τον «Προστάτη» και να αμυνθεί από τους Παράφρονες. Μόνο που στον πραγματικό κόσμο, δεν είναι τόσο εμφανή τα αποτελέσματα. Γιατί όμως είναι τόσο επιδραστικές οι ενδορφίνες; Ο λόγος έχει να κάνει με τη βασική τους ιδιότητα: Οι ενδορφίνες καταφέρνουν να μειώσουν την αδρεναλίνη που προκαλεί το άγχος και το στρες. Επιπλέον, τονώνουν τον οργανισμό, καθώς έχουν τη δυνατότητα να λειτουργούν ως φυσικά αναλγητικά και καθυστερούν τη γήρανση των κυττάρων.
Πώς μπορείς λοιπόν να κατακλύσεις το σώμα σου με ενδορφίνες; Μα φυσικά με το γέλιο, το απλό, φυσικό γέλιο. Έχει αποδειχτεί σε έρευνα ότι το γέλιο είναι καταπραϋντικό για οποιονδήποτε φυσικό πόνο. Μπορείς να δεις μια κωμωδία ή κάποια αστεία βίντεο στο TikTok και αμέσως ο οργανισμός σου θα κάνει αυτό που πρέπει. Κάποιοι ίσως παραδεχτούν ότι αν δεις τα Bloopers της αγαπημένης σου σειράς, τότε ίσως το αποτέλεσμα θα σε εκπλήξει. Αν πάλι δεν είσαι φίλος της κωμωδίας, ένα κομμάτι σοκολάτα μπορεί απλά να κάνει εξίσου καλά την ίδια δουλειά.
Πάρε την ημερήσια ντοπαμίνη και σεροτονίνη σου με μια κούπα καφέ!
Εκτός από τις ενδορφίνες, ο οργανισμός μας παράγει την ντοπαμίνη, η οποία έχει χαρακτηριστεί και ως «ορμόνη της καλής διάθεσης». Στην πραγματικότητα, η ντοπαμίνη είναι μια οργανική ουσία που παράγεται στους νευρώνες του εγκεφάλου και έχει συνδέσει την απόλαυση με την ψυχική ευεξία. Η έλλειψή της έχει ταυτιστεί με τη Νόσο Πάρκινσον, καθώς σε αυτή τη νόσο οι νευρώνες που την παράγουν εκφυλίζονται σταδιακά, ενώ σε επιστημονικό επίπεδο έχει συνδεθεί με τη σχιζοφρένεια και τη ΔΕΠΥ. Υπάρχουν κάποιες τροφές που συμβάλλουν στην άνοδο και διάχυση της ντοπαμίνης και αυτά είναι οι ξηροί καρποί και τα όσπρια. Θα πρέπει όμως εδώ να αναφέρουμε ότι η έκκριση της ντοπαμίνης στον οργανισμό έχει συνδεθεί και με τη μουσική. Πριν από αρκετά χρόνια, μια ερευνητική ομάδα στο Πανεπιστήμιο McGill του Montreal, διενήργησε μια έρευνα όπου οι ασθενείς άκουγαν μουσική. Συγκεκριμένα, παρατήρησαν ότι οι ασθενείς που άκουγαν μουσική της αρεσκείας τους ανέβαζαν τα επίπεδα της ντοπαμίνης στον οργανισμό τους σε σχέση με αυτούς που άκουγαν άσχετα μουσικά κομμάτια. Μεταγενέστερες έρευνες επιβεβαίωσαν τα αποτελέσματα αυτά και πλέον θεωρείται δεδομένο ότι η μουσική μας ανταμείβει χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε άμεσα.
«Συντοπίτισσα» της ντοπαμίνης είναι η σεροτονίνη. Την ακούμε συχνά σε διαφημίσεις για συμπληρώματα διατροφής και συχνά συγχέεται με την ντοπαμίνη. Η σεροτονίνη είναι ένας νευροδιαβιβαστής του εγκεφάλου που βοηθάει τα νευρικά κύτταρα να επικοινωνήσουν μεταξύ τους, για αυτό και θεωρείται ο κύριος ρυθμιστής του ύπνου, της όρεξης αλλά και της σ@@ουαλικής διάθεσης και λειτουργίας. Την ονομάζουν «ορμόνη της ευτυχίας» και θεωρείται ως βελτιωτικό διάθεσης. Τα χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης έχουν συνδυαστεί με την κατάθλιψη, αλλά δεν έχει διασαφηνιστεί μέχρι σήμερα αν η έλλειψη σεροτονίνης προκαλεί την κατάθλιψη ή αν η κατάθλιψη οδηγεί στα χαμηλά νούμερα της σεροτονίνης. Όπως συμβαίνει και με άλλες ορμόνες, ναρκωτικά όπως το LSD και το ecstasy αυξάνουν τη σεροτονίνη, για αυτό και επιφέρουν μια μικρής διάρκειας ευχάριστη διάθεση. Τα ναρκωτικά βέβαια δεν αποτελούν λύση σε κανένα πρόβλημα, για αυτό και υπάρχουν φυσικοί τρόποι και πιο απλοί, για να αυξήσεις τα επίπεδα σεροτονίνης στον οργανισμό σου. Όπως και με τις ενδορφίνες, έτσι και εδώ η μία λύση είναι το απλό γέλιο. Αν όμως δεν είσαι fan της κωμωδίας και των ανέκδοτων, τότε ένα άραγμα στον ήλιο μπορεί να έχει τα ίδια αποτελέσματα. Είναι πλέον γνωστό ότι ο ήλιος μας χαρίζει απλόχερα βιταμίνη D, η οποία πολλές φορές ανεβάζει τις τιμές της σεροτονίνης στον οργανισμό σε χρόνο dt. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αισθανόμαστε ευφορία και να έχουμε ανεβασμένη διάθεση. Αυτό είναι ένα αποτέλεσμα που μπορούμε να δούμε ξεκάθαρα γύρω μας σε μια παραλία το καλοκαίρι, αφού σπάνια θα δούμε θλιμμένο ή στεναχωρημένο πρόσωπο.
Στο ίδιο μήκος κύματος μαζί με τη σεροτονίνη και την ντοπαμίνη κινείται και η οξυτοκίνη -ή αλλιώς ωκυτοκίνη. Η οξυτοκίνη είναι η «ορμόνη της αγάπης» καθώς συμβάλει στη σύσφιξη των κοινωνικών σχέσεων. Εκτός από αυτό, ρυθμίζει τις διαδικασίες της αναπαραγωγής, του τοκετού αλλά και του θηλασμού. Είναι αυτό το «μαγικό φίλτρο» που παράγει ο οργανισμός, για να συνδέσει τους ανθρώπους μεταξύ τους: Τη μαμά με το μωρό, τους δύο εραστές, τον κολλητό με την κολλητή. Μειώνει το συναίσθημα του φόβου και αυξάνει την αίσθηση της εμπιστοσύνης. Σε έρευνες που έχουν γίνει, έχει αποδειχτεί ότι τα υψηλά επίπεδα οξυτοκίνης σε μονογαμικές σχέσεις, έχουν διατηρήσει την πίστη ανάμεσα σε αυτά τα ζευγάρια. Η οξυτοκίνη μαζί με τη σεροτονίνη και την ντοπαμίνη είναι οι κατ’ εξοχήν προστάτιδες των θετικών συναισθημάτων. Όπως και οι δύο προηγούμενες, έτσι και η οξυτοκίνη μπορεί να αυξηθεί στον οργανισμό με πολύ απλές διαδικασίες. Μια προσφορά σε κάποιον ή μια ευγενική πράξη καλοσύνης για την οποία δεν περιμένεις αντάλλαγμα, μπορεί να σου ανεβάσει την «ορμόνη της αγάπης». Επίσης, ο χρόνος που περνάμε με τον φίλο ή τους φίλους αλλά και η ενασχόληση με μικρά παιδιά βοηθούν εξίσου. Αυτό όμως που σίγουρα βοηθάει την οξυτοκίνη είναι η σωματική οικειότητα. Εδώ φυσικά δε μιλάμε μόνο για το σεξ αλλά και για τα πιο απλά πράγματα όπως είναι τα φιλιά αλλά και μια ζεστή αγκαλιά. Η αγκαλιά έχει αποδειχτεί ότι όχι απλά βοηθάει στη «σύνδεση» δύο ατόμων, αλλά κατεβάζει αρκετά γρήγορα τα επίπεδα του άγχους και καταπραΰνει τον πόνο, σωματικό και ψυχικό.
Αυτά τα τέσσερα φυσικά «φάρμακα» του ανθρώπινου οργανισμού έχουν ένα κοινό σημείο: Τη σ@@ουαλική οικειότητα και τη σ@@ουαλική πράξη. Όταν το «κρεβάτι» προσφέρει την ευχαρίστηση, την απόλαυση και την ανταμοιβή που πρέπει, τότε τόσο οι ενδορφίνες και η ντοπαμίνη, όσο η σεροτονίνη και η οξυτοκίνη ανεβαίνουν σε υψηλά επίπεδα. Οι έρευνες πολλών χρόνων έχουν καταγράψει ως αποτέλεσμα τη «μαγική» ικανότητα της πράξης να μειώνει τον φυσικό πόνο, να ελαττώνει το στρες και να ανεβάζει τη διάθεση. Μέσα απ’ αυτά τα θετικά συναισθήματα, ο οργανισμός εκκρίνει όσα χρειάζεται για να νιώσει καλά. Και αν το καλοσκεφτεί κανείς, ακόμα και ο πονοκέφαλος περνάει με το κρεβάτι. Ωστόσο όλες αυτές οι δύσκολες ονομασίες των ορμονών και των ουσιών του οργανισμού μας παρόλο που φέρνουν χαρά, παλεύουν μέσα μας πολύ για να εδραιωθούν. Και αν δε βοηθήσουμε και εμείς λίγο το σώμα μας, όσα χημικά φάρμακα και να πάρουμε, θαύματα δεν γίνονται. Λύσεις μας δίνει η Φύση, αρκεί να βρούμε αυτή που μας ταιριάζει.
Συντάκτης: Κέλλυ Ιακωβίδου
Επιμέλεια κειμένου: Ζηνοβία Τσαρτσίδου
Επιμέλεια κειμένου: Ζηνοβία Τσαρτσίδου
