6 αλήθειες και 6 μύθοι για τον Νησί της Παμβώτιδας στα Ιωάννινα

Σήμερα θα σου προτείνω τραγουδιστά «Έλα να πάμε στο νησί…» και συγκεκριμένα θα σε ταξιδέψω κυριολεκτικά και νοερά στο νησί των Ιωαννίνων, που είναι ευρέως γνωστό και ως Νησί της Παμβώτιδας, της λίμνης που υπάρχει στα Γιάννενα. Το νησί αυτό δεν έχει όνομα και είναι ένας τόπος που περικλείει ιστορία, μύθους και θρύλους. Και για όλα αυτά θα μιλήσουμε σήμερα. Ποια γεγονότα αποτελούν τελικά μύθο και ποια είναι αλήθεια στη μακραίωνη ιστορία του νησιού;

#Αλήθειες:

1. Το Νησί (ή Νησάκι όπως συνηθίζουμε να το αποκαλούμε εμείς που μένουμε στα Γιάννενα) είναι ένας κατοικημένος οικισμός. Η περίμετρός του είναι γύρω στα 2 χιλιόμετρα, μπορεί να το περπατήσει κάποιος γύρω γύρω και εκεί διαμένουν μόνιμα γύρω στις 90 οικογένειες. Στο μεγαλύτερο μέρος του υπάρχουν μαγαζιά κυρίως με κοσμήματα φτιαγμένα με την περίφημη τέχνη της ηπειρώτικης αργυροχρυσοχοΐας, ενώ το υπόλοιπο είναι καλυμμένο από πεύκα.
2. Οι πρώτοι κάτοικοι ήταν μοναχοί, κυρίως από τη Βυζαντινή και μεταβυζαντινή περίοδο. Οι σημερινοί κάτοικοι όμως του νησιού δηλώνουν ότι προέρχονται από αποίκους που ήρθαν τον 17^ο αιώνα από τη Μάνη και υποστηρίζουν την καταγωγή τους από τοπικές και γλωσσικές μαρτυρίες και επιγραφές.
3. Το νησί είναι η τρίτη σε σειρά μεγαλύτερη μοναστική κοινότητα στην Ελλάδα μετά το Άγιον Όρος και τα Μετέωρα. Υπήρχαν επτά βυζαντινά και μεταβυζαντινά μοναστήρια που είναι εύκολα προσβάσιμα από τους τουρίστες και τους ντόπιους. Οι συγκεκριμένες μονές και εκκλησίες αποτελούν μνημεία θρησκευτικής κληρονομιάς.
4. Το Νησί είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τον Αλή Πασά. Ο Αλή Πασάς, ο οποίος ζούσε στο κάστρο των Ιωαννίνων, κατέφυγε στο Νησάκι τον Φεβρουάριο του 1822, όπου και τελικά δολοφονήθηκε μέσα στο μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα. Στο Μουσείο που λειτουργεί σήμερα στην περιοχή, οι επισκέπτες μπορούν να δουν τις τρύπες στο πάτωμα από τις σφαίρες.
5. Φυσικά, δεν μπορούμε να παραλείψουμε την τεράστια προσφορά του Νησιού στον τοπικό τουρισμό της πόλης των Ιωαννίνων. Αποτελεί έναν προορισμό με ιστορία, τέχνη, πολιτισμό και γαστρονομία, αφού εκεί θα δοκιμάσετε τα βατραχοπόδαρα που αποτελούν σπεσιαλιτέ της περιοχής.
6. Η λίμνη Παμβώτιδα γενικά παγώνει όταν ο χειμώνας είναι αρκετά βαρύς στην περιοχή και έτσι μπορεί κάποιος/α να τη διασχίσει με τα πόδια σε μία αρκετά μεγάλη έκταση. Λέγεται μάλιστα ότι έναν χειμώνα ένας ταξιδιώτης νόμιζε ότι περπατούσε σε στεριά και κατέληξε με το άλογό του μέσα στη λίμνη όταν έσπασε κομμάτι του πάγου.

# Μύθοι

1. Ο μεγαλύτερος μύθος που υπάρχει για το Νησί σχετίζεται με την Κυρά – Φροσύνη. Η Ευφροσύνη Βασιλείου, γνωστή ως κυρά Φροσύνη, πνίγηκε στη λίμνη από τον Αλή Πασά μαζί με άλλες 17 γυναίκες, για παραδειγματισμό αλλά κυρίως γιατί δημιούργησε σχέση με τον γιο του Αλή Πασά, κάτι που θύμωσε τον πατέρα του. Οι περισσότερες αναφορές της εποχής λένε ότι η ίδια ήταν ήδη νεκρή όταν βρέθηκε στα νερά της λίμνης αλλά ο θρυλικός «πνιγμός» της έδωσε έμπνευση για δημιουργήματα στη λογοτεχνία, τη ζωγραφική και την ποίηση.
2. Υπάρχει η αντίληψη ότι τα μοναστήρια του Νησιού χρησιμοποιήθηκαν ως οχυρά καθώς και τόπος κρυμμένων θησαυρών κατά τη διάρκεια της τουρκικής παρουσίας στην ευρύτερη περιοχή, κάτι που όμως δεν έχει επιβεβαιωθεί ιστορικά.
3. Ταυτόχρονα, υπάρχουν μαρτυρίες ότι ένα διάστημα το νησί είχε χρησιμοποιηθεί ως τόπος εξορίας για διάφορες κατηγορίες ανθρώπων. Αλλά, αν και πράγματι αρκετός κόσμος εξορίστηκε εκεί, δεν ήταν αυτή καθαυτή η χρήση του.
4. Κυκλοφορεί ένας θρύλος για ένα υπόγειο και μυστικό πέρασμα που συνδέει το νησάκι με την πόλη των Ιωαννίνων. Λέγεται ότι πρόκειται για μία κρυφή σήραγγα που φτάνει στο νησί όμως μέχρι στιγμής δεν υπάρχει κανένα ιστορικό ή αρχαιολογικό στοιχείο που να επιβεβαιώνει αυτό το γεγονός.
5. Στη Διονυσίου Σκυλοσόφου, τον δρόμο που πηγαίνει γύρω από το κάστρο υπάρχει ένα σημείο της λίμνης που αποκαλείται «Δώδεκα», λόγω του ότι εκεί είναι το πιο βαθύ σημείου της λίμνης με βάθος 12 μέτρα. Όμως, στην πραγματικότητα το μέγιστο βάθος της λίμνης δεν ξεπερνά τα 10 περίπου μέτρα.
6. Το νησάκι θεωρούνταν ως το μόνο κατοικήσιμο νησί σε λίμνη στην Ελλάδα. Αυτό δεν είναι παρά ένας μεγάλος μύθος, αφού υπάρχει και ο Άγιος Αχίλλειος στις Πρέσπες.

Μπορεί να αναφέρθηκαν αρκετοί μύθοι και θρύλοι, αλλά αυτό που αποτελεί ακράδαντη αλήθεια είναι η απαράμιλλη ομορφιά της λίμνης και του νησιού των Ιωαννίνων και η αξιοσημείωτη προσφορά του στον τοπικό τουρισμό. Την επόμενη φορά που θα βρεθείτε στην περιοχή, πάρτε το καραβάκι και χαθείτε στη μαγεία των στενών του…