Τα τελευταία χρόνια ο κλάδος της ψυχικής υγείας δεν αποτελεί πια ένα «παραμελημένο» κομμάτι της ιατρικής, αλλά έχει έρθει δυναμικά στο προσκήνιο. Όλο και περισσότερες μελέτες, έρευνες και πραγματικά περιστατικά αναδεικνύουν το πόσο στενά συνδέεται η ψυχική με τη σωματική υγεία. Δεν πρόκειται απλώς για μια αφηρημένη έννοια· το άγχος, η πίεση και οι τραυματικές εμπειρίες αφήνουν αποτυπώματα στο σώμα μας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μάλιστα, οι συνέπειες μπορεί να είναι τόσο έντονες που να αλλάξουν ακόμη και την ίδια μας την εμφάνιση. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα που «σφράγισε» την ιστορία είναι το σύνδρομο της Μαρίας Αντουανέτας.
Σύμφωνα με τα ιστορικά στοιχεία, τα μαλλιά της άσπρισαν μέσα σε μια νύχτα, ακριβώς την προηγούμενη νύχτα πριν πεθάνει στην γκιλοτίνα. Οι ιστορικές αναφορές που υπάρχουν, αναφέρουν πως από το υπερβολικό άγχος το οποίο βίωσε, ο οργανισμός της αντέδρασε και το αποτύπωμα φάνηκε στο ίδιο της το κεφάλι.
Παρόλο που αρχικά φαίνεται υπερβολικό ως σκέψη και θα μπορούσε εύκολα, ως αφήγημα, να βρίσκεται στη σφαίρα του φανταστικού και των μύθων, η επιστημονική κοινότητα κατάφερε να βρει αποδείξεις πως όλο αυτό εν μέρει ισχύει. Όταν κυριαρχεί το άγχος, το σώμα μπαίνει αυτομάτως σε μια κατάσταση η οποία ονομάζεται fight or flight και εκκρίνει μια σειρά από νευροδιαβιβαστές για να μπορέσει να μεταφερθεί το μήνυμα στον εγκέφαλο. Ένας από αυτούς τους νευροδιαβιβαστές είναι και η νορεπινεφρίνη, η οποία όταν βιώνουμε έντονο άγχος αυξάνεται και ανεβάζει ταυτόχρονα την αρτηριακή πίεση και δημιουργεί ένα αίσθημα ανησυχίας.
Ταυτόχρονα, όμως, όσο πιο υψηλά είναι τα επίπεδα της νορεπινεφρίνης στο σώμα τόσο μειώνεται και η μελανίνη, μιας και η πρώτη, σε συνδυασμό με το οξειδωτικό στρες βλάπτουν τα μελανοκύτταρα τα οποία παράγουν τη μελανίνη. Κοινώς, όσο πιο έντονο το άγχος το οποίο βιώνει ο άνθρωπος, τόσο περισσότερο εμφανίζονται λευκές ή και γκρίζες τρίχες στα μαλλιά του. Παρόλο που για τη Μαρία Αντουανέτα επιστημονικά δεν μπορεί να αποδειχθεί πως τα μαλλιά της έγιναν λευκά μέσα σε μια νύχτα, μας δίνει ένα ισχυρό μήνυμα για το πώς συσχετίζεται η ψυχική υγεία με τη σωματική.
Δεν είναι όμως μόνο η Μαρία Αντουανέτα που έχει καταγραφεί να ασπρίζουν τα μαλλιά της μέσα σε μια νύχτα. Ιστορικές πηγές αναφέρουν πως και ο Τόμας Μορ, ο οποίος ήταν Άγγλος φιλόσοφος και πολιτικός, ενώ είχε σκουρόχρωμα μαλλιά, όταν φυλακίστηκε στον πύργο του Λονδίνου για έσχατη προδοσία, τα είδε να ασπρίζουν στις 6 Ιουλίου, την ημέρα που είχε αποφασιστεί η δημόσια εκτέλεσή του. Κατά την οποία δεν άφησε το άγχος να τον κυριεύσει, αλλά αυτό κατάφερε να εμφανιστεί μέσα από το άσπρισμα των μαλλιών.
Στον 21ο αιώνα υπάρχουν καταγεγραμμένες περιπτώσεις σε έρευνες που συσχετίζουν τα ψυχοτραυματικά γεγονότα με ραγδαίο άσπρισμα ή γκριζάρισμα στα μαλλιά. Καταστάσεις οι οποίες μπορεί να σοκάρουν την ψυχική υγεία και δεν είμαστε έτοιμοι να τις δεχτούμε, ο οργανισμός τις αναδεικνύει αφήνοντας τό σώμα να μιλήσει. Παρόλο που το γκριζάρισμα στα μαλλιά πριν μερικά χρόνια αναφερόταν ως καθαρά κληρονομικό ζήτημα, η επιστήμη της ψυχολογίας προσθέτει πλέον και τον παράγοντα του άγχους.
Μπορείς να δεις το σύνδρομο της Μαρίας Αντουανέτας σχεδόν παντού γύρω σου. Εάν ρωτήσεις τους κοντινούς σου ανθρώπους που έχουν γκριζάρει τα μαλλιά τους πότε ξεκίνησε αυτή η διαδικασία, η πλειοψηφία τους θα αναφέρει πως ξεκίνησε όταν βίωσαν μια έντονη και μακρά περίοδο άγχους. Παρόλο που στην αρχή λοιπόν μιλούσαμε για έναν μύθο, τα πράγματα μοιάζουν να είναι διαφορετικά. Και μπορεί να μην γκριζάρουν τα μαλλιά μας μέσα σε μια νύχτα, αλλά μια νύχτα γεμάτη άγχος και στρες αρκεί για να ξεκινήσει η διαδικασία γκριζαρίσματός τους. Αυτό είναι και η αρχή του τέλους για το χρώμα τους, διότι τα μαλλιά τα οποία γκριζάρουν, ποτέ δεν επιστρέφουν στην αρχική τους απόχρωση. Κάπως έτσι το άγχος, αφήνει για πάντα πάνω μας το αποτύπωμά του.
Συντάκτης: Τρύφων Κάμπο
