Έλα… παραδέξου το.
Πόσες φορές έπιασες τον εαυτό σου να κάνει μια μικρή παύση από αυτό που έκανες ενδιάμεσα στο multitasking σου ή, ακόμη χειρότερα, κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης με την παρέα ή την οικογένειά σου και ώρα αργότερα συνειδητοποίησες πως scrollάρεις ακατάπαυστα στα social;
Κάπως άβολο το συναίσθημα της ενοχής που νιώθουμε όλοι, καθώς αυτή η συνήθεια αποτελεί πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας και έχει αποκτήσει και δική της ταυτότητα.
Phubbing, λοιπόν, είναι η ορολογία που χαρακτηρίζει αυτή τη συνήθεια και αποτελεί σύνθεση των λέξεων phone και snubbing (αγνόηση). Το ερώτημα είναι: μήπως όμως το phubbing μπορεί να χαρακτηριστεί ως “επικίνδυνο”; Και πώς μπορείς να το ανατρέψεις αυτό;
Το ατελείωτο scrollάρισμα μπορεί να επηρεάσει αρνητικά εσένα και τους γύρω σου, όταν η οθόνη του κινητού σου γίνεται ο κόσμος σου, όσο εσύ γυρνάς την πλάτη στον πραγματικό σου κόσμο. Σε περίπτωση που αναρωτιέσαι ποιος είναι αυτός· η οικογένειά σου. Και όχι μόνο για εκείνη από την οποία προέρχεσαι, αλλά κυρίως εκείνη που έχεις δημιουργήσει.
Αν είσαι και εσύ γονέας, το μόνο σίγουρο είναι πως ξέρεις από πρώτο χέρι ότι τα παιδιά αποτελούν μια κάμερα εσωτερικού χώρου, υψηλής ακρίβειας σε ήχο και εικόνα. Όπως καταλαβαίνεις, το phubbing αποτελεί μια κακή συνήθεια για πολλούς λόγους. Στην περίπτωση των παιδιών, η προσκόλληση του γονέα σε μια οθόνη μπορεί να εκληφθεί ως συναισθηματική αποσύνδεση. Το παιδί βλέπει τον γονιό απομονωμένο, παρόν-απών, βυθισμένο σε έναν digital κόσμο, κι όλο αυτό μπορεί να πυροδοτήσει θυμό, ανασφάλεια ή ακόμα και αίσθημα εγκατάλειψης.
Γιατί το παιδί δεν μπορεί να καταλάβει τον λόγο που ο γονιός φαίνεται απρόσιτος. Δεν έχει ακόμη την ωριμότητα να διακρίνει τη «δουλειά» από την «αδιαφορία». Το μόνο που βλέπει είναι… μάτια στραμμένα αλλού. Κάπου εκεί ξυπνά το αίσθημα του ανταγωνισμού. Η ανάγκη για προσοχή εκφράζεται με tantrums, ξεσπάσματα, γκρίνια. Όχι γιατί το παιδί είναι “δύσκολο”, αλλά γιατί παλεύει να σε επαναφέρει κοντά του.
Βέβαια, υπάρχει και το άλλο άκρο… το φαινόμενο του iPad kid, που κρατά συντροφιά στη συνήθεια του phubbing. Και παρέα καλλιεργούν μια εξάρτηση από μικρούς και μεγάλους στις οθόνες – και σε αυτόν τον τρόπο ζωής. Μια καθημερινότητα όπου η σιωπή δεν είναι γαλήνη, και η συντροφιά, αντί για βλέμματα και παιχνίδι, γίνεται κοινή απορρόφηση σε δύο διαφορετικές οθόνες.
Ένα παιδί που μεγαλώνει έτσι, μαθαίνει να διαχειρίζεται τη βαρεμάρα με ένα swipe, τη μοναξιά με ένα video και την ανάγκη για επαφή με ένα emoji. Κι ένας γονιός, αντίστοιχα, “ξεγελιέται” ότι έχει ησυχία χωρίς να καταλαβαίνει πως χάνει τις πιο ζωντανές, ανεπεξέργαστες και αυθεντικές στιγμές σύνδεσης με το παιδί του.
Ωστόσο, επειδή η γονεϊκότητα δεν έρχεται με οδηγίες χρήσης και τα λάθη είναι αυτονόητα και ανθρώπινα, πάμε να δούμε πώς μπορούμε να σπάσουμε αυτόν τον φαύλο κύκλο και να περιορίσουμε τη συνήθεια του phubbing:
-Περιορίστε τη χρήση της οθόνης, καθιερώνοντάς την κυρίως στις “νεκρές” ώρες της ημέρας (π.χ. μετά τον ύπνο των παιδιών ή όταν είστε μόνοι).
-Αφήστε το κινητό σε άλλο δωμάτιο για λίγες ώρες την ημέρα. Η φυσική απόσταση βοηθάει και την ψυχική αποφόρτιση.
-Καθιερώστε στιγμές “no phone zone”, όπως το οικογενειακό τραπέζι, η ώρα παιχνιδιού ή η βραδινή ρουτίνα.
-Δώστε το παράδειγμα: δείξτε στο παιδί πώς να σχετίζεται με τους άλλους με ουσιαστική παρουσία, όχι με αποσπασμένη προσοχή.
-Όταν είστε με το παιδί, είστε με το παιδί. Μη νιώθετε πίεση να είστε παντού. Το “λίγο και καλό” με επίγνωση έχει περισσότερη αξία από το “πολύ και αφηρημένο”.
-Αναγνωρίστε πότε ξεφεύγετε, χωρίς να αυτομαστιγώνεστε. Η αλλαγή ξεκινάει από την παρατήρηση, όχι από την ενοχή.
-Μιλήστε ανοιχτά στα παιδιά (ανάλογα με την ηλικία τους) για το τι σημαίνει “δουλεύω στο κινητό” και τι σημαίνει “σε αγνοώ”. Η συναισθηματική νοημοσύνη καλλιεργείται με ειλικρίνεια.
Δε χρειάζονται μεγάλες αλλαγές, ούτε τύψεις. Χρειάζεται απλώς να θυμηθούμε πόσο όμορφες είναι οι στιγμές που δεν αποτυπώνονται σε stories. Να δώσουμε χώρο στις σιωπές, στα βλέμματα, στις αγκαλιές χωρίς like. Γιατί κάποτε τα παιδιά μας θα μεγαλώσουν.
Και δε θα θυμούνται τα scroll. Θα θυμούνται τις στιγμές που ήμασταν εκεί.
Συντάκτης: Στρατούλα Ανεμέλλη
