Η γενιά του burnout: Οι 30άρηδες νιώθουν κομμάτια πριν τη ''μεγάλη καριέρα''

Κάποτε οι γονείς ανέφεραν συνήθως φράσεις όπως << διάβασε, σπούδασε, βρες μια καλή δουλειά και όλα θα πάνε καλά>>. Μόνο που νέοι πλέον, συγκεκριμένα ηλικίας μεταξύ 20 και 35 ετών, ζούν σε μια πραγματικότητα που το << καλά>> μοιάζει να έχει διαγραφτεί από το manual. Προτού καν ξεκινήσουν την ‘’ μεγάλη καριέρα’’ ήδη αισθάνονται εξουθενωμένοι, με μειωμένο κίνητρο ακόμα και πριν εδραιωθούν επαγγελματικό ή οικογενειακά.Η έννοια του burnout  που κάποτε οι ειδικοί αναζητούσαν έχει μετατραπεί σε χαρακτηριστικό γνώρισμα μιας ολόκληρης γενιάς.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, το burnout περιγράφεται μέσα από τρείς βασικούς άξονες. Τη συναισθηματική εξάντληση, αποπροσωποποίηση και αίσθηση μειωμένης επίτευξης. Πρόκειται για μια κατάσταση όπου το άτομο ξυπνά κουρασμένο, δυσκολεύεται να βρει νόημα σε ό, τι κάνει και νιώθει ότι οι προσπάθειες δεν επαρκούν.

Το φαινόμενο αυτό έχει λάβει διαστάσεις κοινωνικού προβλήματος και καταγράφεται σε πλήθος διεθνώς ερευνών. Σύμφωνα με μελέτη που έγινε στην Ελλάδα μεταξύ νοσηλευτικού προσωπικού, έδειξε ότι 14 μήνες μετά το τέλος της πανδημίας, το 46,8 % παρουσιάζει συμπτώματα επαγγελματικού burnout. Ενώ το 56,1 % αναφέρει προβλήματα ύπνου ( insomnia) και περίπου το 26,3% έχει χαμηλή ψυχική ανθεκτικότητα.

Ακόμα σε έρευνα για εργαζομενους τον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα στην Ελλάδα, καταγράφονται σημαντικές σχέσεις του burnout με την ποιότητα ζωής, την ψυχική ανθεκτικότητα και τη γενική ικανοποίηση από τη ζωή, με ηλικιακές και επαγγελματικές διαφοροποιήσεις. Αντίστοιχη έρευνα στην Αυστραλία εξέτασε νέους ηλικία 19 με 25 ετών μέσα από τη Longitudinal Surveys of Australia Youth. Διαπιστώθηκε ότι ενώ το χρηματοοικονομικό στρες πέφτει με τον χρόνο, η ψυχολογική πίεση και η δυσφορία αυξάνονται, κυρίως σε όσους δε βλέπουν αισιόδοξη πορεία στην καριέρα τους (‘’ career- related optimism’’).

Στις διαπροσωπικές σχέσεις, μια νέα μελέτη διερεύνησε πως η ρύθμιση των συναισθημάτων (‘’emotional regulation’’), η αυθεντικότητα, το φύλο των γονέων και το αν έχει το ζευγάρι παιδιά σχετίζονται με το couple burnout , το οποίο είναι η εξουθένωση μέσα στη σχέση, αναδεικνύοντας ότι η δυσκολία να είσαι αυθεντικό άτομο και να εκφράζει αληθινά συναισθήματα σου επιβαρύνει σημαντικά τη σχέση.

Οι παραπάνω έρευνες  δείχνουν ότι το burnout  δεν περιορίζεται στο ‘’γραμματόσημο της εργασίας ‘’, αλλά επεκτείνεται σε ποιότητα ζωής, ψυχική υγεία, σχέσεις και ύπνο. Τα αποτελέσματα τους είναι σχεδόν προδιαγεγραμμένα αλλά πολλές φορές αγνοούνται.

Ένα εξ αυτών είναι η φιλία. Όταν κάποιος είναι συνεχώς σε κατάσταση πνευματική ή σωματικής κόπωσης, η φιλία ‘’ πέφτει’’ πολύ νωρίς. Το άτομο  δεν έχει διάθεση να βγει, ακυρώνει συναντήσεις γιατί ‘’ δεν αντέχει’’ ή ‘’ θα έρθει άλλη φορά’’ με την άλλη φορά να σπανίζει ή να μη συμβαίνει και ποτέ. Η έλλειψη ενέργειας και η πίεση χρόνου και πόρων, οικονομικών κυρίως, κάνουν τις φιλίες να γίνονται ‘’ ψηφιακές επαφές’’  και λιγότερο ουσιαστικές.

Τι συμβαίνει όμως με τις σχέσεις, τις ερωτικές σχέσεις. Το burnout  φθείρει την επικοινωνία, μειώνει τη διάθεση για οικειότητα, και αυξάνει τις συγκρούσεις για μικροπράγματα.  Παραπάνω αναφέρθηκε ο όρος couple burnout , που δείχνει ότι δεν μπορεί το άτομο να εκφράσει ειλικρινά σκέψεις και συναισθήματα δικά του. Όταν μπλοκάρει συναισθηματικά, η σχέση φορτώνει με ανεκπλήρωτες προσδοκίες και απογοητεύσεις. Τι γίνεται όταν και οι δυο σύντροφοι είναι κουρασμένοι; Η απόσταση συναισθηματική και φυσική αυξάνεται.

Κοινωνικό και προσωπικό βάρος κάθε ατόμου.  Τότε το άτομο νιώθει πίεση να αποδείξει κάτι, είτε με επιδόσεις στη δουλειά είτε με άψογο image στα social media. Το “κάτι παραπάνω” φαίνεται απαραίτητο. Δουλειές με υπερωρίες, side-projects, “influencer” προσδοκίες. Αυτό δημιουργεί ένα κύκλο όπου ακόμα κι όταν δεν δουλεύεις επίσημα, νιώθεις ότι “πρέπει να ετοιμάζεσαι, να μαθαίνεις, να δείχνεις” και αυτή η αναστολή της ξεκούρασης γίνεται φυσιολογική.

Γιατί  αυτό συμβαίνει πριν καν ξεκινήσει ένα νέο άτομο  τη μεγάλη καριέρα; Αβέβαιες συνθήκες εργασίες με ελάχιστες απολαβές, ασφάλεια χαμηλού επιπέδου, εργασιακή αστάθεια. Όταν δε γνωρίζει ένας εργαζόμενος  αν θα κρατήσει τη δουλειά του ή αν θα έχεις ασφάλεια, το στρες είναι μόνιμος σύντροφος. Κοινωνική σύγκριση & μέσο πρότυπο,  βλέπεις ανθρώπους στην ηλικία σου να ταξιδεύουν, να μιλούν για “success story”, να μεγαλώνουν followers η πίεση να φανείς πετυχημένος/ή ξεκινά πριν κάνεις ουσιαστική δουλειά.

Ποιες είναι όμως οι λύσεις στο φαινόμενο αυτό; Δεν είναι όλες οι λύσεις μεγάλες κάποιες είναι απλές, άλλες χρειάζονται συνεργασία κοινωνική / εργασιακή. Είναι σημαντικό να  τίθεται όρια, δηλαδή,  να διαχωρίζονται ώρες δουλειάς από ώρες προσωπικής ζωής, να αφήνουμε το κινητό, τα mail, τα social media εκτός. Να αναζητούμε και να επιδιώκουμε αυθεντικότητα. Να είμαστε ειλικρινείς με τους φίλους, το ταίρι, και τον εαυτό μας, “δεν είμαι καλά σήμερα”, “θέλω ξεκούραση”. Να ενισχυθεί η κοινωνική υποστήριξη από φίλους, οικογένεια, καταστήματα ευεξίας, ψυχολογική βοήθεια, όχι ως πολυτέλεια, αλλά ως αναγκαίο στοιχείο.

Εργοδότες και θεσμοί να αναγνωρίσουν το πρόβλημα, να προσφέρουν ψυχολογική υποστήριξη, ευέλικτες συνθήκες εργασίας, να αντιμετωπίζουν τον εκφοβισμό στην εργασία, όπως δείχνει έρευνα σε νοσηλευτές στην Ελλάδα, όπου το bullying συνδέεται άμεσα με burnout και με υψηλή πρόθεση για αποχώρηση.

Η γενιά του burnout δεν είναι “αδύναμη” γενιά, είναι γενιά που μας λένε ότι πρέπει να είμαστε παντοδύναμοι από νεαρή ηλικία, σε ένα κόσμο που δεν προσφέρει εγγυήσεις. Νιώθουμε εξαντλημένοι πριν καν ξεκινήσουμε τη μεγάλη πορεία, επειδή η πίεση είναι ήδη εκεί, στη δουλειά, στην εικόνα, στις προσδοκίες. Κι όμως, υπάρχει δρόμος αντίστασης. Όχι με υπερφορτώματα, αλλά με μικρές αντιστάσεις, με ξεκούραση, με όρια, με σχέσεις που θρέφουν και όχι που εξαντλούν, με αποδοχή της αργής προόδου. Η πραγματική επιτυχία μπορεί να μην είναι η πιο γρήγορη καριέρα, αλλά η ζωή που αντέχεις και αγαπάς.

Πηγές :

• Wake, S., & O’Donnell, A. W. (2024).

Financial stress, career optimism, and psychological distress among young adults.

Journal of Youth and Adolescence.

• Maslach, C., & Leiter, M. P. (2016).

Understanding burnout: New models. In Stress: Concepts, Cognition, Emotion, and Behavior. Academic Press.

(Θεωρητική βάση για το τι είναι burnout.)

• Shahar, G., & Etzion, D. (2025).

The interplay of emotion regulation, authenticity, parenthood, and gender in predicting couple burnout.

Current Psychology.

• Athanasiou, N. et al. (2024).

Burnout and associated factors in nurses 14 months after the COVID-19 pandemic in Greece.

Behavioral Sciences, 15(2), 126.

• Karageorgiou, D. et al. (2024).

Exploring the relationship between burnout and quality of life, resilience, and life satisfaction among Greek employees.

Academic Publishing Review, 9(1).

• Theodosopoulou, E. et al. (2024).

The impact of workplace bullying on burnout and turnover intention among nurses in Greece.

AIMS Public Health, 11(1), 1-16.

• World Health Organization (2019).

Burn-out an occupational phenomenon: International Classification of Diseases (ICD-11).