Μία εικόνα αξίζει, λένε, όσο χίλιες λέξεις. Γιατί να μην ισχύει το ίδιο λοιπόν και για τις πρώτες εντυπώσεις; Δηλαδή, να σε ελκύει πρώτα απ’ όλα αυτό που βλέπεις; Φυσικά και ελκυόμαστε από αυτό που βλέπουμε. Εδώ όμως έρχεται ένα «αλλά». Ας μη μας τρομάξει η λέξη, μιας και στην προκειμένη περίπτωση το «αλλά» υπάρχει για να μας πει πως πέρα από την εμφάνιση υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που παίζουν σημαντικό ρόλο στον σχηματισμό αυτής της περιβόητης πρώτης εντύπωσης.
Πάμε να δούμε λοιπόν ποιοι είναι αυτοί.
Η δύναμη της εικόνας
Για χρόνια ακόμη και η επιστήμη επικεντρωνόταν στο πρόσωπο, αλλά και στη συμμετρία και την «αρμονία» του, για να χαρακτηρίσει κάποιον ελκυστικό. Άλλωστε, ένα ωραίο, συμμετρικό πρόσωπο θεωρούνταν ένδειξη καλής υγείας.
Πόσες φορές χρειάστηκε απλά και μόνο να δούμε ένα όμορφο πρόσωπο για να «κολλήσουμε» σε αυτό και έπειτα να ψάξουμε και όλα τα υπόλοιπα;
Μία έρευνα όμως του British Journal of Psychology έρχεται να ταράξει τα νερά και να μας δείξει πως το ζήτημα της πρώτης εντύπωσης είναι κάπως πιο περίπλοκο.
Η φωνή
Ποιος να μας το έλεγε πως μία φωτογραφία δεν είναι το βασικό κίνητρο για να δημιουργήσει την έλξη; Ε, δεν είναι. Μιας και οι άνθρωποι επικοινωνούμε με τη φωνή, το σώμα ή και τη μυρωδιά μας ακόμη, γιατί όλα αυτά να μην παίζουν ρόλο και στο πώς μας βλέπουν οι άλλοι;
Υπό αυτό το πρίσμα, λοιπόν, η ομάδα του περιοδικού αποφάσισε να εξετάσει όλα τα μη λεκτικά σήματα που εκπέμπουμε και να ελέγξει πώς αυτά επηρεάζουν την έλξη που ασκούμε — και μας ασκείται.
Να σημειωθεί πως ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε στις αξιολογήσεις ατόμων του ίδιου φύλου, ως πιο πλατωνικές.
Τα τέσσερα κανάλια επικοινωνίας
Μία ομάδα 132 νέων ενηλίκων αποτέλεσε τους συμμετέχοντες της αξιολόγησης, η οποία αφορούσε τέσσερις διαφορετικές διαστάσεις:
όραση (φωτογραφίες και βίντεο), ακοή (βίντεο), κίνηση (βίντεο) και όσφρηση (σωματική οσμή).
Κάθε ερέθισμα παρουσιάστηκε ξεχωριστά στους συμμετέχοντες, ώστε να μην επηρεαστούν.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, πιο θετικά σχόλια πήραν τα πολυτροπικά ερεθίσματα — όπως τα βίντεο με συγχρονισμένο ήχο — γιατί έδιναν μια πιο ζωντανή εικόνα του ατόμου.
Λιγότερο ελκυστικά κρίθηκαν οι οσμές, ενώ στο ενδιάμεσο βρέθηκαν οι φωτογραφίες, οι φωνές και τα βίντεο χωρίς ήχο.
Αυτή η μέτρηση αφορά τις ετεροφυλικές αξιολογήσεις. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι ομοφυλικές αξιολογήσεις, μιας και εδώ οι γυναίκες βρήκαν λιγότερο ελκυστικές τις οσμές, ενώ οι άνδρες τις φωτογραφίες.
Η κίνηση και η όσφρηση: δύο αισθήσεις που προδίδουν πολλά
Καθόλου τυχαίες δεν είναι οι αξιολογήσεις σύμφωνα με την ανάλυση. Μία ελκυστική φωνή συχνά πάει «πακέτο» με μία ελκυστική εμφάνιση, ενώ η κίνησή μας συνδέεται με την οσμή μας, αφού αντανακλούν στοιχεία υγείας ή ορμονικής κατάστασης.
Αυτό που είναι άξιο λόγου ωστόσο είναι η διάκριση στις αξιολογήσεις ατόμων ίδιου και αντίθετου φύλου. Στις ετεροφυλικές σχέσεις η ελκυστικότητα εξηγούνταν από τις κοινές προτιμήσεις αλλά και τις προσωπικές επιλογές του κάθε ατόμου, ενώ στις ομοφυλικές, από την άλλη, το βάρος έπεφτε στην υποκειμενική συμβατότητα — το λεγόμενο interpersonal compatibility.
Η «χημεία» δηλαδή που δημιουργείται μέσα από τις προσωπικές προτιμήσεις και δείχνει αν δύο άνθρωποι «ταιριάζουν».
Η έλξη σαν αίσθηση
Να σημειωθεί πως η ελκυστικότητα δεν αφορά μόνο τον έρωτα ή την επιλογή συντρόφου, αλλά και τη φιλία, τη συνεργασία και τη γενική συμπάθεια που απολαμβάνουμε.
Το halo effect — η τάση μας να αποδίδουμε θετικά χαρακτηριστικά σε ελκυστικούς ανθρώπους — δείχνει πως η εικόνα που σχηματίζουμε ή μπορούμε να σχηματίσουμε για τους άλλους διαμορφώνει και τις κοινωνικές μας σχέσεις σε πολλαπλά επίπεδα.
Φυσικά και τα συμπεράσματα έχουν κάποιους περιορισμούς, μιας και η αξιολόγηση έγινε σε εργαστηριακό περιβάλλον και μελετήθηκαν στιγμιαίες εντυπώσεις. Πιθανώς μελλοντικές έρευνες να μπορέσουν να εστιάσουν πιο διεξοδικά στα στοιχεία και να δώσουν σαφέστερες απαντήσεις. Για την ώρα, όμως, και ως μία πρώτη ένδειξη, γεγονός είναι πως εκτός από την εμφάνιση παίζουν ρόλο και άλλοι παράγοντες στην έλξη.
Με μια ματιά, η έλξη έχει να κάνει — πέρα από την εμφάνιση — με τη φωνή, την κίνηση και την οσμή, ενώ το πρόσωπο και η φωνή φαίνεται να έχουν την ισχυρότερη συσχέτιση. Τελικά, πέρα από την εικόνα, υπάρχουν κι άλλοι, λιγότερο ορατοί παράγοντες ικανοί να κάνουν μια πολύ καλή ή πολύ κακή πρώτη εντύπωση. Την επόμενη φορά, λοιπόν, που θα θελήσουμε να γοητεύσουμε κάποιον ή θα νιώσουμε πως κάποιος μας γοήτευσε «με τη μία», ας αναλογιστούμε μήπως πέρα από την εμφάνιση έπαιξαν ρόλο κι άλλοι λόγοι.
Συντάκτης: Ελευθερία Ιωάννογλου
