O εγκέφαλος μπορεί να διακρίνει μέσα από τα μάτια τις προθέσεις του άλλου

Τα μάτια. Αχ αυτά τα μάτια! Πόσες κινηματογραφικές σκηνές έχουν μείνει στην ιστορία για ένα και μόνο βλέμμα, πόσα τραγούδια και ποιήματα έχουν γραφτεί για να αποτυπώσουν αυτή την ενέργεια που δημιουργείται ανάμεσα σε μάτια, πόσα συνθήματα σε τοίχους, πόσα έργα τέχνης να προσπαθούν να δείξουν το μυστήριο, τη μαγεία και τη μοναδικότητα του βλέμματος και των ματιών και πόσες επιστημονικές έρευνες. Όλα αυτά για τα μάτια. Άλλοι λένε πως τα μάτια είναι οι πόρτες της ψυχής μας, άλλοι πως είναι καθρέφτες του εσωτερικού μας κόσμου και άλλοι τρόπος επικοινωνίας μεταξύ ατόμων. Μέχρι και πόλεμοι έχουν ξεκινήσει από μια μόνο ματιά. Ένα τόσο μικρό σχετικά ζευγάρι οργάνων έχει δημιουργήσει τόσες πολλές εντυπώσεις και τόσα προβλήματα ταυτόχρονα. Μπορεί οποιοδήποτε άλλο μέρος του σώματος σου να καμουφλάρεται τέλεια αλλά…the eyes chico, they never lie!

Γνώριμη ατάκα ε; Λένε πολλοί πως κατάφεραν να μιλήσουν μόνο με τα μάτια σε στιγμές απόλυτης σιωπής. Φυσικά, το ‘χεις ζήσει αυτό, κι εσύ κι εγώ και όλοι μας. Πότε; Ξέχασες τότε που τον/την είδες πρώτη φορά και πάγωσε ο χρόνος και θυμάσαι μόνο τα μάτια σας και τίποτα και κανέναν άλλο στο χώρο; Τα μάτια πάντα θα σε προδίδουν όσο εσύ θα κρύβεις λέξεις και συναισθήματα. Αρχικά, η κόρη των ματιών διαστέλλεται κάθε φορά που βλέπεις κάτι ή κάποιον/α που σου αρέσει. Δεν το λέω εγώ, αλλά οι έρευνες. Ή θα σου έχουν πει πόσο λάμπουν τα μάτια σου όταν κοιτάζεις συγκεκριμένα άτομα. Δεν είναι τυχαίο. Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή, με κάποιες βασικές πληροφορίες για το υπέροχο αυτό όργανο που λέγεται μάτι.

Τί είναι τα μάτια;

Είναι ένα ζεύγος αισθητηριακό που μπορεί και λαμβάνει τα οπτικά ερεθίσματα του περιβάλλοντος και τα μετατρέπει σε μορφή μέσα στον εγκέφαλο. Όπως είναι φυσικό αποτελείται από νευρώνες, κύτταρα και μυς που ολοκληρώνουν όλα μαζί την αίσθηση της όρασης.

Εξαιτίας όλων των μέσων που διαθέτουν τα μάτια, δίνουν την δυνατότητα στον εγκέφαλο να κατανοήσει και να αποκρυπτογραφήσει αυτό που βλέπει ή αλλιώς να “διαβάσει” οτιδήποτε βρίσκεται στο οπτικό σου πεδίο. Σύμφωνα μάλιστα με πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστημίου McGill, το οποίο διεξήγαγε σειρά πειραμάτων με σχεδόν 30 συμμετέχοντες σε κάθε ένα από αυτά, ο εγκέφαλος μπορεί να διακρίνει μέσα από τα μάτια τις προθέσεις του “βλέμματος” που έχει απέναντι του.

Πώς γίνεται αυτό;

Γύρω από την περιοχή των οφθαλμών, εξωτερικά, υπάρχουν κάποιοι μυς στους οποίους προκαλούνται αλλαγές στην κίνηση καθώς το μάτι στρέφεται προς τον στόχο του. Η αλλαγή αυτή γίνεται τόσο γρήγορα που ο παρατηρητής είναι αδύνατον να το αντιληφθεί συνειδητά. Παρά μόνο ο εγκέφαλος του το αντιλαμβάνεται υποσυνείδητα και κατορθώνει να αποκωδικοποιήσει τις προθέσεις και τα συναισθήματα του πομπού. Το πιο εντυπωσιακό, βέβαια, είναι ότι πριν από αυτό, έχει πρώτα κατανοήσει αν το βλέμμα είναι τυχαίο ή σκόπιμο. Κι όλα αυτά σε χρόνο που δεν αντιλαμβανόμαστε.

Με αυτή την έρευνα μπορούμε με σιγουριά να πούμε πως τα μάτια έχουν δική τους γλώσσα επικοινωνίας που υποστηρίζεται πλέον χάρη στη νευροεπιστήμη. Τα μάτια μιλούν με τρόπο που το άτομο δεν αντιλαμβάνεται, αλλά το κέντρο ελέγχου μας έχει φροντίσει να μας μεταδώσει το σήμα για το ποιόν του ανθρώπου που κοιτάζουμε.  Άλλωστε, είναι γνωστό τοις πάσι ότι η πρώτη εντύπωση που σχηματίζουμε όταν γνωρίσουμε κάποιον, είναι κατά συντριπτικά μεγάλο ποσοστό και η πιο σωστή. Η πρώτη σου αίσθηση, η όραση, έκανε άριστα τη δουλειά της οπότε τώρα μπορείς να προχωρήσεις αναλόγως. Αυτό σημαίνει με λίγα λόγια, πως όταν κοιτάχτηκες με το αίσθημα και ένιωσες αυτό τον “ηλεκτρισμό”, έγινε πραγματικά και ήξερες από την αρχή τί ήταν αυτό που ένιωσες. Δεν μπορέσατε να κρυφτείτε όσον αφορά τα σώματα σας. Τα μάτια σας μίλησαν τη δική τους γλώσσα πριν εσύ πεις: “Βάσω, χάρηκα.”