Η συζήτηση που άνοιξε ο Δημήτρης Σταρόβας για τον Στάθη Παναγιωτόπουλο με αφορμή τη δίκη του και το σοκ του να βλέπεις έναν παιδικό σου φίλο με χειροπέδες, έφερε στη Σοφία Μουτίδου μια έντονη ανάμνηση και μία ακόμα πιο έντονη τοποθέτηση. Η ηθοποιός μίλησε για τη δική της εμπειρία, όταν είδε τον Δημήτρη Λιγνάδη να οδηγείται δεμένος, μετά τις σοβαρές κατηγορίες που είχαν στραφεί εναντίον του— μια εικόνα που, όπως είπε, δεν ξεχνιέται εύκολα.
Η τοποθέτηση της Σοφίας Μουτίδου για τον Δημήτρη Λιγνάδη δημιούργησε ζητήματα. Όχι επειδή δε δικαιούται να σοκαριστεί ένας άνθρωπος όταν βλέπει κάποιον γνωστό του με χειροπέδες. Αλλά γιατί υπάρχουν στιγμές που το συναίσθημά μας, όσο αληθινό κι αν είναι, μπορεί να ακουστεί άστοχο μέσα στο πλαίσιο μιας πολύ πιο σκοτεινής πραγματικότητας.
Η ηθοποιός παραδέχτηκε πως όταν είδε τον Λιγνάδη με χειροπέδες έβαλε τα κλάματα. Και αυτό, ανθρώπινα, το καταλαβαίνεις. Μια εικόνα μπορεί να σε συγκλονίσει, να σε ξαφνιάσει, να σε αποσυντονίσει. Όμως άλλο το προσωπικό σοκ, κι άλλο η δημοσίως διατυπωμένη τοποθέτηση που μοιάζει, ακόμη κι αν δεν είναι, να μετακινεί το επίκεντρο από τις πράξεις στα αισθήματα του παρατηρητή.
Στο ελληνικό #metoo αποκαλύφθηκαν ιστορίες που δεν μπορούν να χωρέσουν σε καμία ρομαντική ιδέα περί «φιλίας» ή «έκπληξης». Δε μιλάμε για μικροπαρεξηγήσεις, μιλάμε για καταγγελίες κακοποίησης. Και όταν το βάρος πέφτει στο “πώς ένιωσα όταν τον είδα έτσι”, εύκολα μπορεί να μοιάσει σαν να ξεχνάμε ποιοι πραγματικά πόνεσαν σε αυτή την ιστορία.
Δε χρειάζεται να απολογηθεί κανείς επειδή κάποτε γνώρισε έναν άνθρωπο που αργότερα κατηγορήθηκε. Αλλά χρειάζεται να θυμόμαστε ότι η φιλική εικόνα που είχαμε εμείς δεν ακυρώνει την πλευρά των ανθρώπων που κατήγγειλαν. Ναι, η ανθρώπινη πλευρά υπάρχει. Ναι, το μυαλό παγώνει όταν βλέπεις κάποιον που γνώρισες σε άλλο πλαίσιο, σε μια εικόνα τόσο σκληρή. Αλλά δε γίνεται το προσωπικό μας σοκ να γίνεται μεγαλύτερη είδηση από το σοκ των θυμάτων. Δε γίνεται να θολώνει το γεγονός ότι μιλάμε για κατηγορίες που άλλαξαν ζωές. Η εικόνα με τις χειροπέδες, για πολλούς, δεν είναι φουσκωμένο δράμα. Είναι συνέπεια.
Γι’ αυτό και οι δημόσιες τοποθετήσεις χρειάζονται προσοχή. Η λεπτομέρεια έχει σημασία. Ο τρόπος μετράει. Και η ευαισθησία δεν πρέπει ποτέ να επισκιάζει την πραγματικότητα.
Υπάρχουν στιγμές που, όσο κι αν θέλουμε να δείξουμε την ανθρώπινη πλευρά μας, χρειάζεται να κρατάμε μια απόσταση, όχι για εμάς, αλλά για όσους βρήκαν το θάρρος να μιλήσουν. Η κοινωνία δε χρειάζεται περισσότερα «στεναχωρήθηκα που τον είδα έτσι». Χρειάζεται περισσότερα «λυπήθηκα για όσα έζησαν οι άνθρωποι γύρω του».
Οι φιλίες, οι γνωριμίες, οι όμορφες στιγμές που μοιραστήκαμε με κάποιον δε σβήνουν την ευθύνη του. Και οι δημόσιες δηλώσεις, ειδικά σε τέτοια θέματα, οφείλουν να έχουν μια καθαρότητα: το επίκεντρο πρέπει να παραμένει στο τι έγινε, όχι στο πώς νιώσαμε εμείς βλέποντάς το. Όμορφα, ξεκάθαρα και χωρίς μισόλογα. Γιατί όταν η πραγματικότητα είναι τόσο βαριά, χρειάζεται περισσότερο φως και λιγότερη σύγχυση.
Συντάκτης: Μαρία Γεωργίου
