Ο Guillermo del Toro δε φτιάχνει τέρατα. Φτιάχνει ψυχές που δε χωρούν πουθενά. Κι αυτή τη φορά, με το Frankenstein, τη νέα του ταινία που μόλις έκανε πρεμιέρα στο Netflix, ξαναπιάνει το πιο διαχρονικό τέρας της λογοτεχνίας, μόνο και μόνο για να μας δείξει ότι ο πραγματικός τρόμος δε βρίσκεται στη φρίκη, αλλά στην απόρριψη.
Ο del Toro, γνωστός για το Pan’s Labyrinth και τη Μορφή του Νερού, ήθελε να γυρίσει αυτή την ταινία εδώ και πάνω από 20 χρόνια. Και το αποτέλεσμα μοιάζει σαν να το κουβαλούσε μέσα του όλο αυτό το διάστημα: μια οπτικά μαγευτική, συναισθηματικά βαθιά και σχεδόν θρησκευτική αναμέτρηση ανάμεσα στον Δημιουργό και το Δημιούργημά του.
Ο Βίκτορ Φρανκενστάιν (Oscar Isaac) είναι ο επιστήμονας που αποφασίζει να νικήσει τον θάνατο. Το πείραμά του γεννά ένα πλάσμα (Jacob Elordi) φτιαγμένο από μέλη νεκρών, μια «ύλη» που παίρνει ζωή μόνο για να καταλάβει ότι δεν την ήθελε κανείς. Όπως έγραψε ο Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος στη Lifo, ο del Toro «εστιάζει στη μεσσιανική παραφροσύνη του Βίκτορ Φρανκενστάιν, που θέλει να το παίξει Θεός για να αποδείξει πως είναι ικανός για το ακατόρθωτο».
Αυτό που ακολουθεί δεν είναι ιστορία τρόμου. Είναι μια ιστορία εγκατάλειψης, επιθυμίας και μετάνοιας. Το πλάσμα, στην ερμηνεία του Elordi, δεν είναι ένα αποκρουστικό ον, είναι σχεδόν όμορφο, μελαγχολικό, σαν χαμένος άγγελος που ξυπνά σ’ έναν κόσμο που τον αποστρέφεται.
Η ταινία του del Toro είναι ένα γοτθικό όνειρο. Από τα σκηνικά βγαλμένα από πίνακες του Goya, μέχρι τα κουστούμια και τα μακρόσυρτα πλάνα που θυμίζουν όπερα, κάθε καρέ μοιάζει με πίνακα που ανασαίνει. Η φωτογραφία του Dan Laustsen πνίγει την οθόνη σε σκιές και γαλαζοπράσινους τόνους, ενώ η μουσική του Alexandre Desplat απλώνει ένα πέπλο μελαγχολίας που κάνει το δράμα ακόμη πιο αισθητό.
Το Frankenstein δεν επιδιώκει να σε τρομάξει, επιδιώκει να σε κάνει να νιώσεις. Να μπεις για λίγο στη θέση ενός πλάσματος που δε ζήτησε ποτέ να γεννηθεί. Να καταλάβεις τον δημιουργό που παρασύρθηκε από τη φιλοδοξία και μετά δεν ήξερε πώς να ζητήσει συγγνώμη. Εδώ, το τέρας δεν είναι τέρας. Είναι ένα παιδί που ψάχνει τον πατέρα του. Ένας άνθρωπος που ζητά αγάπη, αλλά μαθαίνει πως η αγάπη είναι προνόμιο των «κανονικών».
Οι ερμηνείες είναι εξαιρετικές. Ο Oscar Isaac αποδίδει με ένταση τον διχασμό του Βίκτορ, έναν άντρα που παλεύει ανάμεσα στην ιδιοφυΐα και την παράνοια. Ο Jacob Elordi, από την άλλη, παραδίδει μια συγκλονιστική, σχεδόν χορευτική ερμηνεία, μιλά περισσότερο με το βλέμμα και τις κινήσεις του παρά με λόγια. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί κριτικοί, και στην Ελλάδα, τον θεωρούν ήδη φαβορί για υποψηφιότητα στα Όσκαρ.
Η αφήγηση ωστόσο, σε ορισμένα σημεία, φλερτάρει με την υπερβολή. Η διάρκεια των 2 ωρών και 40 λεπτών μπορεί να κουράσει, ειδικά στο δεύτερο μέρος, όπου το σενάριο ανακυκλώνει τα ίδια ερωτήματα. Και ναι, ο del Toro μερικές φορές παρασύρεται από την ίδια του την αισθητική, σαν να αγαπά τόσο πολύ το σκοτάδι του που δεν μπορεί να το αφήσει. Αλλά ακόμα κι έτσι, το αποτέλεσμα είναι υποβλητικό. Όπως γράφει ο Κουτσογιαννόπουλος, «είναι ένα μελοδραματικό παραμύθι με πιο φρέσκο βλέμμα, φορτωμένο στα CGI, αλλά που σε παρασύρει και σε ματώνει».
Το Frankenstein του del Toro δεν είναι ούτε ριμέικ ούτε διασκευή. Είναι μια εξομολόγηση. Μια προσωπική αφήγηση για την ευθύνη της δημιουργίας και τη μοναξιά που κουβαλούν όσοι «γεννούν» κάτι μεγαλύτερο από τον εαυτό τους. Ο σκηνοθέτης μοιάζει να αναρωτιέται: αν εμείς οι άνθρωποι μπορούμε να δημιουργήσουμε ζωή, τι κάνουμε μετά με αυτό το θαύμα; Το αγαπάμε; Το εγκαταλείπουμε; Το τιμωρούμε όταν δεν είναι τέλειο;
Αυτό το υπαρξιακό υπόβαθρο κάνει την ταινία να ξεπερνά τα όρια του γοτθικού δράματος. Είναι ένα ταξίδι μέσα στη θνητότητα και την ενοχή, μια ποιητική εξομολόγηση για όλους όσοι νιώθουν “λάθος κατασκευασμένοι”.
Αν αγαπάς το σινεμά που αγγίζει ψυχές και όχι μόνο τα μάτια, αυτή η ταινία είναι για σένα. Δεν είναι θρίλερ για να το δεις χαλαρά Παρασκευή βράδυ, είναι μια εμπειρία που θέλει διάθεση, φως χαμηλό και ίσως ένα ποτήρι κρασί. Ο del Toro μας υπενθυμίζει ότι όλοι, με κάποιον τρόπο, είμαστε πειραματικά όντα, λίγο φτιαγμένοι, λίγο ανολοκλήρωτοι, λίγο “τερατάκια” που ψάχνουμε αγάπη σε έναν κόσμο που μας κοιτά με απορία. Στο τέλος, όταν το πλάσμα ψιθυρίζει «γιατί με έκανες;», είναι δύσκολο να μην το νιώσεις μέσα σου. Γιατί αυτή η ερώτηση δεν είναι μόνο του τέρατος, είναι όλων μας.
Και κάπως έτσι, ο Guillermo del Toro κατάφερε ξανά αυτό που μόνο εκείνος ξέρει να κάνει: να μετατρέψει το φρικτό σε όμορφο, το τέρας σε καθρέφτη και το σκοτάδι σε ποίηση. Οραματικό, συγκινητικό, σκοτεινά ανθρώπινο. Το Frankenstein του Guillermo del Toro δεν είναι μια ιστορία τρόμου, είναι μια ιστορία για τη δημιουργία, τη μοναξιά και την αδυναμία μας να αγαπήσουμε αυτό που δεν καταλαβαίνουμε.
Συντάκτης: Μαρία Γεωργίου
