Μια αδιαμφισβήτητη αλήθεια είναι πως για δεκαετίες ολόκληρες η ανθρωπότητα βίωσε έντονα μια πατριαρχική περίοδο με όλα τα αρνητικά μοτίβα τα οποία αναπτύχθηκαν και τις πεποιθήσεις πίσω από αυτό. Είναι γεγονός πως πριν από 50 χρόνια ο άντρας ερχόταν στο σπίτι κουρασμένος από τη δουλειά και αμέσως έβρισκε ένα ζεστό πιάτο φαγητό της επιλογής του, καθαρά ρούχα και ένα σπίτι τακτοποιημένο και συμμαζεμένο. Η επαφή και η διάδραση με τα παιδιά φάνταζε όνειρο θερινής νυκτός, μιας και η εφημερίδα και η ξεκούραση ήταν περισσότερο άμεσες προτεραιότητες. Τολμώ να πω πως ήταν ο άρχοντας του σπιτιού και όλα και όλοι ήταν υπό τον πλήρη έλεγχό του και φυσικά όλοι πρόσεχαν τη συμπεριφορά τους μην τυχόν και κάνουν κάτι που θα τον δυσαρεστήσει.
Με το πέρασμα των χρόνων όλη αυτή η κατάσταση έχει αλλάξει και έχει επέλθει μια ισότητα ανάμεσα στα 2 φύλα. Ο άντρας έχει σταματήσει να είναι ο πάτερ φαμίλιας και μέσα από την επικοινωνία και την κατανόηση που υπάρχει στις μέρες μας διαφαίνεται πως όλη αυτή η αλλαγή έχει μόνο θετικά. Στο σύμπαν όμως και στο μυαλό των ανθρώπων δεν αρέσουν καθόλου τα κενά. Εάν κόψεις μια συνήθεια δίχως να υπάρχει αντικατάσταση με μια πιο λειτουργική, τότε αυτομάτως αυτή θα καλυφθεί από μια άλλη. Στην περίπτωση του άντρα «αφέντη» του σπιτιού, το κενό αυτό ήρθαν να γεμίσουν τα παιδιά. Κι έτσι, οι ενοχές που μας δημιούργησε η περίοδος της τοξικής πατριαρχίας, μας έκανε να περάσομε στη νέα εποχή, αυτή της παιδοκρατίας.
Πλέον το επίκεντρο όλου του κόσμου είναι τα παιδιά, δίχως απαραίτητα αυτό να είναι πάντα θετικό. Πλέον τα παιδιά μπαίνουν στο σπίτι κουρασμένα από το σχολείο και από τις δραστηριότητες που έχουν να κάνουν και απαιτούν να έχουν φαγητό της επιλογής τους έτοιμο να φάνε. Το σπίτι επιβάλλεται να είναι συμμαζεμένο δίχως αυτά να προσφέρουν στο συμμάζεμα που χρειάζεται. Χρόνος για επικοινωνία με τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας δεν υπάρχει, μιας και η επικοινωνία μέσω των social, το ατελείωτο σκρολάρισμα και οι προετοιμασίες για την επόμενη μέρα είναι άμεση προτεραιότητα. Εάν αυτή η σκηνή σου θυμίζει κάτι είναι διότι έχει γίνει πλέον μέρος της καθημερινότητας. Πριν 50 χρόνια πρωταγωνιστής στην ίδια σκηνή ήταν ο πατέρας, ενώ τώρα τα παιδιά.
Μέσα σε όλη αυτή τη μετάβαση, δεν πρέπει να ξεχνάμε και τον ρόλο των ενοχών. Οι γονείς που μεγάλωσαν με σκληρότητα ή απόσταση, σήμερα συχνά πέφτουν στο άλλο άκρο, προσπαθώντας να καλύψουν το κενό με υπερβολική φροντίδα ή με το να ικανοποιούν κάθε απαίτηση των παιδιών τους. Ο άκρατος δικαιωματισμός των παιδιών δεν είναι τυχαίος. Τον καλλιεργούμε εμείς οι ίδιοι, γιατί μέσα μας υπάρχει η ενοχή ότι δεν είμαστε αρκετά παρόντες ή ότι χρωστάμε κάτι στα παιδιά μας. Κι έτσι, αντί να τα διδάσκουμε ισορροπία, τους δείχνουμε υποταγή. «Δεν είναι μόνο η κούραση ή οι απαιτήσεις τους· είναι και η δική μας ενοχή που μας κάνει να σκύβουμε το κεφάλι και να τους τα προσφέρουμε όλα στο πιάτο. Λες και αν αρνηθούμε, θα γίνουμε “κακοί” γονείς.
Στην περίπτωση της παιδοκρατίας όμως, το μήνυμα που δίνουμε στα παιδιά είναι πως στην ενήλικη ζωή τους δε χρειάζεται να κάνουν τίποτα. Όλος ο κόσμος τους χρωστάει και κατ’ αυτόν τον τρόπο τα ανατρέφουμε με έναν άκρατο δικαιωματισμό. Για να μην παρεξηγηθώ, να τονίσω πως είναι υπέροχο το να προσέχουμε τα παιδιά, μιας κι αυτά είναι το μέλλον του κόσμου. Το να τα θέτουμε όμως στο επίκεντρο όλου του κόσμου χωρίς να τους δείχνουμε πως υπάρχουν και υποχρεώσεις που χρειάζεται να φέρουν εις πέρας, φέρνει μόνο αρνητικά αποτελέσματα τόσο στο ζευγάρι, όσο και στο ίδιο το παιδί.
Το ζευγάρι αρχίζει να χάνει τον αρχικό σκοπό της ύπαρξής του και με το πέρασμα του χρόνου γίνεται υπηρετικό προσωπικό του παιδιού. Οι διαμάχες για το ποιος ευθύνεται για όλη αυτή την κατάσταση γίνονται ολοένα και συχνότερες, δημιουργώντας μια αγεφύρωτη ρήξη η οποία έχει ως αποτέλεσμα να χάνεται ο έρωτας και η αγάπη. Η κάθε μέρα σχεδιάζεται με τέτοιον τρόπο ώστε το παιδί μόνο να είναι ευτυχισμένο, παραμελώντας τις ανάγκες που έχουν τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο χάνεται η ατομικότητα και η αυθεντικότητα και η οικογένεια μπαίνει σε έναν αυτόματο πιλότο που έχει ως καπετάνιο το παιδί, το οποίο είναι αδύνατον να γνωρίζει τι θέλει.
Η λύση στην όλη κατάσταση που έχει δημιουργηθεί και τείνει να αυξάνεται με εκθετικούς ρυθμούς είναι η ισότητα. Χρειάζεται να γίνει αντιληπτό και να εφαρμοστεί στην πράξη πως όλοι είμαστε ίσοι. Όπως έχουν οι γονείς υποχρεώσεις, έτσι και το παιδί, ως ισότιμο μέλος μιας οικογένειας/ομάδας, έχει και αυτό υποχρεώσεις. Ίσως, τελικά, το ζητούμενο δεν είναι να βρούμε ποιος έχει τον έλεγχο — ο πατέρας, η μητέρα ή το παιδί. Το ζητούμενο είναι να απαλλαγούμε από τις ενοχές που μας σπρώχνουν σε άκρα και να μάθουμε να λειτουργούμε ως οικογένεια με αμοιβαίο σεβασμό. Τα παιδιά δε χρειάζονται θρόνους· χρειάζονται γονείς παρόντες, σταθερούς, που να τους δείχνουν αγάπη αλλά και όρια. Γιατί μόνο έτσι θα μεγαλώσουν άνθρωποι που δεν πιστεύουν ότι ο κόσμος τούς χρωστάει, αλλά ότι μπορούν να τον μοιραστούν δίκαια με τους άλλους.
Συντάκτης: Τρύφων Κάμπο
