Όποιος πει πως δεν έχει πει έστω και μια φορά ψέματα στη ζωή του, είναι ψεύτης. Το ψέμα, μικρό ή μεγάλο, είναι κομμάτι της ανθρώπινης φύσης και όλοι, μα όλοι, κάποια στιγμή το έχουμε χρησιμοποιήσει. Άλλοτε για να προστατέψουμε τον εαυτό μας, άλλοτε για να προστατέψουμε τους άλλους, κι άλλοτε για να εξυπηρετήσουμε κάποιον σκοπό.
Όπως και να ’χει, κάθε ψέμα διαστρεβλώνει μια αλήθεια και σπάνια αφήνει θετικές συνέπειες πίσω του. Η ανεντιμότητα φθείρει σχέσεις, δημιουργεί τοξικότητα και γεννά δυσπιστία. Γι’ αυτό και το να μπορούμε να αναγνωρίσουμε τους ψεύτες γύρω μας – ειδικά εκείνους που το κάνουν συστηματικά – είναι σημαντικό.
Οι τύποι ψευτών είναι πολλοί και διαφορετικοί. Ας δούμε μερικούς από αυτούς και πώς μπορούμε να τους αντιμετωπίσουμε.
Ψυχαναγκαστικός ψεύτης
Ο ψυχαναγκαστικός ψεύτης λέει απίστευτα υπερβολικά ψέματα για να κατασκευάσει μια πραγματικότητα. Τα ψέματά του είναι τόσο συχνά που η ανεντιμότητα ρέει στο αίμα του. Τις περισσότερες φορές δε συνειδητοποιεί καν ότι λέει ψέματα, καθώς είναι τρόπος ζωής. Επινοεί ιστορίες και στην ουσία το ψέμα είναι η άμυνά του, που τον προστατεύει στη ζωή του. Σ’ αυτή την περίπτωση δεν εμπλέκεστε καθόλου μαζί του. Όταν τον καταλάβετε, απλά πείτε «δεν είναι αλήθεια» και αποχωρήστε.
Παθολογικός ψεύτης
Οι παθολογικοί ψεύτες είναι ανειλικρινείς από εξάρτηση. Λένε μικρά ψέματα κατ’ εξακολούθηση, μπερδεύουν την πραγματικότητα με τα ψέματά τους και καταντούν μυθοπλάστες. Υπερβάλλουν στις ιστορίες τους σε σημείο που είναι τόσο πειστικοί, ακόμη και στον εαυτό τους, που τα πιστεύουν και οι ίδιοι. Οι παθολογικοί ψεύτες είναι άνθρωποι με χαμηλή αυτοεκτίμηση και λένε ψέματα για να ενισχύσουν το εγώ τους. Είναι μια κατηγορία ψευτών που δύσκολα εντοπίζεται και αν αυτό συμβεί, θα είναι λόγω των πολλών ανακολουθιών στις διαφορετικές ιστορίες τους.
Κοινωνιοπαθής ψεύτης
Στην κατηγορία αυτή ανήκουν οι άνθρωποι που με τα ψέματά τους θέλουν να προκαλέσουν χάος. Τα λένε συνειδητά, δε νιώθουν ποτέ τύψεις για τα ψέματά τους και είναι ο τρόπος τους να επικοινωνούν. Τους αντιμετωπίζετε μόνο με ειλικρίνεια, ματαιώνοντας τα σχέδιά τους. Λέτε απλά «Αλήθεια; Γιατί εγώ ξέρω πως δεν είναι έτσι».
Χειριστικός ψεύτης
Προσωπικά, τη μισώ αυτή την κατηγορία ψευτών. Χρησιμοποιούν κολακεία και δηθενιά για να διαστρεβλώσουν την αλήθεια. Όλα τους τα ψέματα έχουν έναν στόχο: να πουν στους άλλους ό,τι θέλουν να ακούσουν μόνο και μόνο για να φαίνονται καλύτεροι και να έχουν προσωπικό όφελος. Τα ψέματά τους δεν είναι απόλυτα κακά αλλά μπορεί να είναι επιβλαβή στην πορεία. Μην εκμεταλλευτείτε ποτέ την κολακεία ενός χειριστικού ψεύτη. Κρατήστε αποστάσεις.
Ναρκισσιστής ψεύτης
Ένας ναρκισσιστής ψεύτης επιδιώκει να είναι το αντικείμενο της προσοχής αλλά αρνείται πάντα να πάρει ευθύνες. Ζει στην υπερβολή των ψεμάτων του και τα ψέματά του είναι αναγνωρίσιμα, καθώς είναι υπερβολικά και παιδαριώδη. Διαστρεβλώνει την αλήθεια για να κρυφτεί και σ’ αυτή την περίπτωση θα πρέπει να λαμβάνετε υπόψη με επιφύλαξη τα όσα λέει, καθώς η πιθανότητα να σας κάνει gaslighting είναι τεράστια.
Ανώριμος ψεύτης
Ο άνθρωπος που λέει ψέματα για ευχαρίστηση. Λατρεύει το δράμα που δημιουργεί το ψέμα του, νομίζοντας πως είναι ένα παιχνίδι. Τις περισσότερες φορές όλα όσα λέει είναι αυθαίρετα συμπεράσματα από κουτσομπολιά και φήμες με σκοπό την αναστάτωση και την ταραχή στις ζωές των άλλων. Γίνεται παραπλανητικός για να τραβήξει την προσοχή, οπότε, όσο περισσότερο αντιδράτε, τόσο περισσότερα ψέματα θα ακούτε.
Λευκός ψεύτης
Μικρά, ακίνδυνα ψέματα που λέγονται πού και πού. Είναι αυτό που η ίδια έχω πει πολλές φορές: δε λέμε ψέματα, αλλά λέμε τη μισή αλήθεια. Μόνο κι αν νιώσουμε ότι πρέπει. Συνήθως γίνεται για να προστατέψουμε συναισθήματα ή για να καθησυχάσουμε ακόμη και τους εαυτούς μας. Γι’ αυτό κι έναν λευκό ψεύτη τον αντιμετωπίζετε ρωτώντας τον τι σας έχει κρύψει, ξεκαθαρίζοντας το τοπίο και λύνοντας την παρεξήγηση.
Απρόσεκτος ψεύτης
Μαζί τους γελάμε, καθώς δεν ενδιαφέρονται για τις συνέπειες των ψεμάτων τους και γίνονται γραφικοί όταν πρόκειται να παραποιήσουν την αλήθεια. Λένε ό,τι τους έρχεται στο μυαλό για να κατασκευάσουν ένα «υπέροχο ψέμα». Αν τους ρωτήσετε ευθέως αν λένε ψέματα, μπορεί και να το παραδεχτούν. Οπότε αυτό και να κάνετε.
Περιστασιακός ψεύτης
Τα ψέματά τους δεν είναι συχνά και συνήθως νιώθουν ενοχές όταν τα λένε. Τα λένε μόνο και μόνο όταν αισθάνονται πως είναι πολύ απαραίτητο ή πρέπει να προστατέψουν τον εαυτό τους. Ίσως κατασκευάσουν μια ιστορία για να κρύψουν μια αλήθεια από τους ανθρώπους που νοιάζονται και αγαπούν. Επίσης, αν τους ρωτήσετε «μου είπες ψέματα;» θα σας πουν σίγουρα ναι.
Ο για το σόου ψεύτης
Γεμάτος ο τόπος από τέτοιους. Οι εντυπωσιακοί της παρέας. Υπερβολές με ιστορίες τους που γίνονται οι ίδιοι ήρωες. Τα ψέματά τους γιγαντώνονται γιατί θέλουν να είναι το επίκεντρο της προσοχής, να νιώθουν σίγουροι για τον εαυτό τους και να κερδίζουν την εύνοια των άλλων. Μην τους δίνετε σημασία. Κουνήστε το κεφάλι σας κι αλλάξτε θέμα.
Πολλές οι κατηγορίες και ακόμη περισσότεροι οι ψεύτες γύρω μας. Κουράγιο να έχουμε να τα αντέχουμε.
Συντάκτης: Ταρασία Γεωργιάδου
