Αν νομίζεις ότι γερνάμε αργά και σταθερά, να σε ενημερώσω με αγάπη αλλά και ελαφρύ χαστουκάκι αλήθειας: έχεις ήδη γελαστεί. Ο άνθρωπος δε γερνάει σταδιακά, ούτε σε μία φορά. Όχι. Ούτε δύο. Γερνάει τρεις. Και κάθε μία απ’ αυτές τις στιγμές είναι μοναδικά επώδυνη, σοκαριστικά αναγνωρίσιμη και, ευτυχώς, λίγο αστεία αν τη δεις με τη σωστή δόση αυτοσαρκασμού και ωριμότητας.
Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Nature Medicine δείχνει ότι δε γερνάμε, λοιπόν, σταδιακά, αλλά σε διακριτές αλλαγές, με σημαντικές αλλαγές που παρατηρούνται γύρω στις ηλικίες 34, 60 και 78 ετών. Οι μετατοπίσεις αυτές χαρακτηρίζονται από ξαφνικές αλλαγές σε εκατοντάδες πρωτεΐνες που σχετίζονται με το μεταβολισμό, την ανοσία και τη λειτουργία των οργάνων. Η έρευνα αυτή αμφισβητεί τα γηρατειά ως μια αργή, σταθερή διαδικασία και ουσιαστικά μας λέει ότι μπαίνουμε σε νέα βιολογικά στάδια σε συγκεκριμένα ορόσημα της ζωής μας.
•Πρώτη ηλικία: Όταν δεν καταλαβαίνεις τα αστεία των πιτσιρικάδων (ετών 34)
Η πρώτη φορά που γερνάμε είναι σαν χτύπημα κάτω από τη μέση! Δε σε προειδοποιεί. Δεν έχει άσπρες τρίχες, ούτε πόνους στα γόνατα. Έχει κάτι χειρότερο: σύγχυση. Βρίσκεσαι με πιτσιρικάδες (άντε, 20άρηδες), ακούς τα αστεία τους, τα memes τους, τις λέξεις που χρησιμοποιούν — και τίποτα δε σου βγάζει νόημα. Πες την αλήθεια: αναγκάστηκες ποτέ να googlάρεις τι σημαίνει «slay» ή «ikr»; Εκεί ακριβώς, φίλε μου, αρχίζει η πρώτη φάση γήρανσης.
Κι αν θες και επιστημονική επένδυση στο σοκ σου, να σου πω πως ο εγκέφαλος αρχίζει γύρω στα 30 να μειώνει ελαφρώς την πλαστικότητά του — πράγμα που κάνει λίγο πιο δύσκολη την επεξεργασία νέων πολιτισμικών ερεθισμάτων. Δηλαδή, δε φταις εντελώς εσύ που δεν καταλαβαίνεις τι σημαίνει «NPC» ή γιατί όλοι δείχνουν τι φοράνε στο TikTok. Ο εγκέφαλος απλώς αποφάσισε να κλείσει λίγο το παράθυρο.
•Δεύτερη ηλικία: Όταν εξετάσεις από ετήσιες γίνονται εξάμηνες (ετών 60)
Ένα ποτήρι κρασί αρκεί για να ξυπνήσεις με πονοκέφαλο, υπαρξιακή κρίση και ένα «ποιος είμαι, τι κάνω εδώ» στο βλέμμα σου. Η δεύτερη ηλικία γήρανσης έχει να κάνει με το σώμα. Είναι η στιγμή που δεν επανέρχεσαι. Ο μεταβολισμός σου σε αποχαιρετά διακριτικά, οι ορμόνες σου κάνουν πικνίκ και τα γόνατα παίζουν μπαρμπούνι κάθε φορά που πας να σηκωθείς από την καρέκλα. Κάπου εδώ ακούγονται και τα πρώτα ωπαλακια!
Σύμφωνα με μελέτες, από τα 50 και μετά, η μυϊκή μάζα αρχίζει να μειώνεται (sarcopenia, λέγεται — και όχι, δεν είναι Ιταλικό εστιατόριο). Ο ύπνος γίνεται πιο ρηχός, η κατανάλωση αλκοόλ πιο επικίνδυνη και τα recovery time από καλοπέραση, αστρονομικά. Είναι η ηλικία που καταλαβαίνεις γιατί οι γονείς σου έλεγαν «δεν είμαι για τέτοια πια».
•Τρίτη ηλικία: Όταν τα νέα πρόσωπα σου θυμίζουν τα παλιά κι εσύ έχεις πατήσει τα 70 και ανηφορίζεις!
Η πιο σπαρακτικά τρυφερή στιγμή είναι όταν συνειδητοποιείς ότι οι νέοι άνθρωποι που γνωρίζεις σου θυμίζουν άλλους. «Μοιάζει λίγο στον Μιχάλη από το φροντιστήριο», «Αυτό το κορίτσι μου θυμίζει τη Βάσω από το πανεπιστήμιο». Ο κόσμος αρχίζει να φαίνεται επαναλαμβανόμενος. Όχι γιατί έχεις βαρεθεί — αλλά γιατί έχεις δει πολλά.
Είναι η ηλικία της νοσταλγίας. Του «τότε ήταν αλλιώς». Και παρόλο που το σώμα ίσως να μη συνεργάζεται πάντα, ο νους έχει αποκτήσει βάθος. Οι σχέσεις αποκτούν ουσία, τα λόγια βαρύτητα, και ξαφνικά το χιούμορ γίνεται πιο πικάντικο αλλά και πιο σοφό. Ο εγκέφαλος, παρόλο που χάνει κάποια από ταχύτητά του, αποκτά συναισθηματική νοημοσύνη. Το λεγόμενο crystallized intelligence — η σοφία που σε κάνει να γελάς πιο δυνατά με τα λάθη σου και να συγκινείσαι πιο εύκολα με τη ζωή.
Το συμπέρασμα είναι ότι δε γερνάς για πάντα αλλά γερνάς κατά περιόδους. Η γήρανση δεν είναι γραμμική. Δεν είναι μια κατηφόρα. Είναι τρεις απότομες στροφές, καθεμιά με το δικό της «μπαμ». Και αν τις δεις με χιούμορ, αποδοχή και λίγη περιέργεια, κάθε ηλικία γίνεται κομμάτι μιας συναρπαστικής αφήγησης: της δικής σου.
Εν ολίγοις η ζωή μάς ρίχνει τρεις σφαλιάρες γήρανσης — το θέμα είναι να τις φας με στυλ, να γελάσεις στο καθρέφτη και να της πεις: «Ωραία προσπάθεια, αλλά ακόμα δε με ‘χεις!»
Συντάκτης: Άννα Γιαννούλη
