Φινλανδία: Να κάθεσαι με το κολλητάρι στη σιωπή είναι δείγμα δυνατής φιλίας

Η φινλανδική κουλτούρα θεωρεί τις ήσυχες στιγμές με φίλους ως βαθιά σύνδεση. Κοινώς, το να κάθεσαι με το φίλο σου στη σιωπή, όχι μόνο είναι φουλ κομπλέ αλλά σημαίνει και ότι είστε”πιο φίλοι. Μάλιστα η σιωπή όχι μόνο δεν θεωρείται άβολη και αμήχανη, αλλά είναι σημάδι εμπιστοσύνης και άνεσης.
Η σιωπή έχει διαφορετικό νόημα κατά τη φιλανδική κουλτούρα που απέχει πολύ από αυτό που μπορεί να έχει σε άλλες κουλτούρες, όπως η μεσογειακές για παράδειγμα. Άρα πρακτικά είναι οριακά ακατόρθωτο ως Έλληνες να καταλάβουμε αυτού του είδους φιλίας.
Αν δει κανείς το θέμα πιο αναλυτικά, θα παρατηρήσει πως οι Φινλανδοί αποδίδουν μεγάλη σημασία σε αξίες όπως η εσωστρέφεια, η αυτονομία και η προσωπική ανεξαρτησία, ακόμη και μέσα στις πιο στενές ανθρώπινες σχέσεις. Επίσης, η ειλικρίνεια μεταξύ φίλων παίζει πολύ σημαντικό ρόλο, όχι με την έννοια της λεκτικής διαφάνειας, αλλά με τη στάση που επιτρέπει στον άλλον να είναι απλώς ο εαυτός του — ακόμα και μέσα στη σιωπή. Όταν δύο άνθρωποι, δύο φίλοι, μπορούν να βρεθούν μαζί στον ίδιο χώρο και να παραμείνουν σιωπηλοί, χωρίς να αισθανθούν αμηχανία ή την πίεση ότι «πρέπει να πουν κάτι», τότε η σχέση τους είναι γνήσια, ουσιαστική και χτισμένη σε στέρεες βάσεις. Δε χρειάζονται τα λόγια για να αποδείξουν τη σύνδεσή τους — αρκεί η παρουσία. Υπάρχει, μάλιστα, ένα φινλανδικό ρητό που αποτυπώνει τέλεια αυτή τη νοοτροπία: “A Finn can be silent in two languages”, δηλαδή «ένας Φινλανδός μπορεί να σιωπά σε δύο γλώσσες». Η φράση αυτή, όσο χιουμοριστική και αν ακούγεται, αναδεικνύει την εσωτερική αξία που αποδίδουν οι Φινλανδοί στη σιωπή — μια αξία που πολλές φορές ξεπερνά τα όρια της γλώσσας.
Υποστηρίζουν πως η σιωπή δεν είναι απουσία επικοινωνίας αλλά συνειδητή πιλογή. Θεωρούν ότι πρέπει να μιλάς μόνο όταν έχεις κάτι ουσιαστικό να πεις, διότι είναι αρκετά φειδωλοί στον λόγο τους δίνοντας χώρο στον άλλο να σκεφτεί χωρίς πίεση για διάλογο και συνεχή κοινωνική δραστηριότητα. Είναι ένας λαός που συνδέεται βαθιά με τη φύση και την ηρεμία με αποτέλεσμα αυτό να μεταφέρεται και στις ανθρώπινες σχέσει.
Η σιωπή στη φιλανδική φιλία είναι η άνεση να υπάρχεις με τον άλλον, χωρίς να χρειάζεται να μιλήσεις και αλλά να είσαι εκεί. Άρα αν είσαι Έλληνας και θέλεις να βγεις για καφέ χωρίς να έχεις όρεξη για διάλογο καλύτερα βρες έναν Φιλανδό φίλο!
Από την άλλη μεριά, η μεσογειακή μας κουλτούρα και το εκφραστικό, έντονο ταπεραμέντο που μας χαρακτηρίζει, καθιστούν δύσκολη την επιβίωση ή και την κατανόηση τέτοιου τύπου φιλικών σχέσεων. Στον δικό μας κώδικα, η φιλία είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη ζωντάνια, τη φλυαρία, το χιούμορ, και τη διαρκή αλληλεπίδραση. Μας είναι σχεδόν αδιανόητο να βρεθούμε με έναν φίλο και να περάσει ώρα χωρίς ανταλλαγή λόγου. Αντίθετα, η σιωπή για εμάς είναι αμηχανία και καμιά φορά ένδειξη ότι κάτι δεν πάει καλά. Σα λαός αναζητούμε την αλληλεπίδραση μέσω της φιλίας. Με λίγα λόγια η σιωπηλή φιλία της φιλανδικής κουλτούρας μας φαίνεται κρύα και αποστασιοποιημένη και δε μας ταιριάζει καθόλου, χωρίς να σημαίνει βέβαια ότι η μία προσέγγιση είναι καλύτερη από την άλλη.
Προσωπικά, ως «πολυλογού» δε θα μπορούσα εύκολα να επιβιώσω σε μια τέτοια σχέση. Η ανάγκη μου για επικοινωνία, διαλογο, γέλιο και ανταλλαγή απόψεων είναι αυτό που μου δίνει ζωή και είναι ο λόγος που θέλω να βλέπω τους φίλους μου. Προφανώς, όλοι μας έχουμε και κάποιες στιγμές σιωπής αλλά είναι λίγες.