Σε μια εποχή που η καθημερινότητα είναι δύσκολη με τα τόσα προβλήματα κι ο ανταγωνισμός σκληρός, η αρετή της ευγένειας είναι αυτή που μπορεί να βοηθήσει να χτίσουμε καλύτερες σχέσεις με τους άλλους. Αλλά τι είναι πραγματικά η ευγένεια; Είναι μόνο κάποια κομπλιμέντα, μερικές τυπικές λέξεις και χειρονομίες αβρότητας ή κρύβει κάτι πιο νοηματικό; Ο βασικός πυλώνας της εντοπίζεται στον σεβασμό και στην ενσυναίσθηση. Δηλαδή, στο ν’ αναγνωρίσουμε ότι ο καθένας έχει υπόσταση και δεν είναι ανώτερος, αλλά ούτε και κατώτερος απ’εμάς. Μέσω αυτής μπαίνεις στη θέση του άλλου κι αντιλαμβάνεσαι πόσο ωφέλιμο είναι να μην κρίνεις εύκολα και αβίαστα.
Ο Γκαίτε είχε γράψει ότι η ευγένεια είναι μια «χρυσή αλυσίδα» που κρατάει την κοινωνία ενωμένη. Αφού μαλακώνει ακόμα και τους πιο σκληρούς ανθρώπους. Δυστυχώς τώρα που όλα είναι γρήγορα, ανώνυμα και μεγάλο μέρος της ζωής μας περιστρέφεται γύρω απ’ τα social media, η ευγένεια φαίνεται να χάνεται. Η πίεση απ’τη βιασύνη, η έλλειψη παιδείας και το στρες μας κάνει να ξεχνάμε τα βασικά στοιχεία της καλής συμπεριφοράς. Ενώ στο ίντερνετ πολλοί λένε πράγματα που ποτέ δε θα έλεγαν πρόσωπο με πρόσωπο. Εδώ μπαίνουν στο παιχνίδι οι συγγραφείς που έχουν έναν μοναδικό τρόπο να μας υπενθυμίζουν πόσο σημαντική είναι και μας φανερώνουν -καλύτερα απ’ όλους- πως η ευγένεια φέρνει συμπόνια, ανοίγει νέες πόρτες και θεραπεύει πληγές. Ακολουθούν 6 ρήσεις από γνωστούς συγγραφείς που την εξυμνούν.
1.Ευγένεια είναι η τέχνη να κάνεις τον άλλον να αισθάνεται ευχάριστα, χωρίς να το κάνεις από υποκρισία ή κοκεταρία. (Henri-Frédéric Amiel)
Μια ρήση που εστιάζει στην προσπάθειά σου να κάνεις τους άλλους να νιώθουν άνετα, δίχως κόλπα ή υποκρισία. Μιλώντας για «υποκρισία» και «κοκεταρία» εννοεί ότι αν την χρησιμοποιείς για να κερδίσεις οτιδήποτε ή να τραβήξεις την προσοχή, τότε την εκμεταλλεύεσαι. Θέτει ψηλά τον πήχη ζητώντας να είμαστε ίδιοι σ’ όλες τις καταστάσεις. Φαντάσου μια κοινωνία όπου όλοι είναι πραγματικά ευγενικοί. Οι σχέσεις μας δε θα ‘ταν ξεχωριστές και τα μπερδέματα λιγότερα; Αντίθετα, με την υποκριτική ευγένεια σταδιακά καταλήγουμε στη μοναξιά. Κι η μοναξιά έχει πολλές συνέπειες.
2.Η ευγένεια είναι σημάδι αξιοπρέπειας, όχι υποταγής. (Theodore Roosevelt)
Πόσες φορές έχουμε ακούσει ότι η ευγένεια είναι σημάδι αδυναμίας ή υποταγής; Για τον Ρούζβελτ είναι σημάδι αξιοπρέπειας κι αυτοσεβασμού. Η αξιοπρέπεια να γνωρίζεις πως να εκτιμάς τους άλλους, δίχως να χάνεις τη δική σου. Πρόκειται για μια επιλογή των ανθρώπων που καλλιεργούν την πνευματική και νοητική οξυδέρκειά τους και βάζουν κανόνες κι όρια. Με τρόπο που δεν προκαλεί κανέναν κι αφήνουν ελεύθερο το πεδίο για ισχυρή κι έντιμη αλληλεπίδραση.
3.Η ευγένεια είναι το άνθος της ανθρωπότητας. (Joseph Joubert)
Εδώ ο συγγραφέας την προσεγγίζει με ποιητικό τρόπο και μας οδηγεί στη συναισθηματική πλευρά μας. Όπως το λουλούδι αναδεικνύει την ομορφιά ενός φυτού, έτσι κι η ευγένεια αποκαλύπτει ό,τι καλύτερο υπάρχει μέσα μας. Αν την καλλιεργούμε και την προστατεύουμε, τότε φτάνει στο υψηλότερο επίπεδο της ανθρώπινης ζωής στην κοινωνία. Με αποτέλεσμα να ερχόμαστε πιο κοντά στην ελκυστικότητα και στην ηρεμία.
4.Η ευγένεια είναι η τέχνη να επιλέγεις ανάμεσα στις σκέψεις σου. (Madame de Staël)
Η Μαντάμ ντε Σταέλ την παρομοιάζει με τέχνη που απαιτεί διακριτικότητα κι αυτοέλεγχο. Το να διαλέγεις ποιες σκέψεις θα εκφράσεις σημαίνει πως δε θα πεις ό,τι σου ‘ρθει στο μυαλό, αλλά θα τις φιλτράρεις για να μην πληγώσεις ή για να βοηθήσεις. Για να πραγματοποιηθεί αυτό είναι απαραίτητη η αντικειμενική κρίση. Να σκεφτείς πρώτα, για να ‘ναι χρήσιμα τα λόγια σου.
5.Η ευγένεια είναι η επιθυμία να μας φέρονται ευγενικά και να θεωρούμαστε οι ίδιοι ευγενικοί. (Francois de La Rochefoucauld)
Ο Λα Ροσφουκώ της ρίχνει μια ρεαλιστική και κυνική ματιά. Αναφέρει πως είμαστε ευγενείς διότι θέλουμε να μας φέρονται ευγενικά. Ένα συνεχές δούναι & λαβείν, δηλαδή. Παρόλο που ακούγεται λιγότερο ρομαντικό, ξεδιπλώνει τον πρακτικό ρόλο της στη ζωή. Ώστε, να ωφελήσει την επικοινωνία και την αρμονία μέσω της αμοιβαιότητας. Προφανώς, δε θέλει να μειώσει τη σημασία της κι εξηγεί για ποιον λόγο τη θέλουμε.
6.Η ζωή δεν είναι τόσο σύντομη, ώστε να μην υπάρχει πάντα χρόνος για ευγένεια. (Ralph Waldo Emerson)
Με μια τόσο μεστή κι έξυπνη φράση καταφέρνει ν’ απογυμνώσει μια απ’ τις πιο κοινότοπες δικαιολογίες που λέει ένας αγενής: «έχω τόσες έννοιες και πίεση στο κεφάλι μου που δεν έχω χρόνο για να ‘μια ευγενής». Όσο κι αν τρέχουμε, όσα κι αν κουβαλάμε στις πλάτες μας, είναι στο χέρι μας να ‘χουμε σωστή συμπεριφορά. Είναι εφικτό και σημαντικό, ανεξάρτητα απ’ τις συνθήκες. Άλλωστε, περί βασικής ανάγκης πρόκειται. Κι ας τη διακρίνουν κάποιοι ως πολυτέλεια.
Επιμέλεια κειμένου: Αγγελική Θεοχαρίδη
