Ήταν μόλις τριών μηνών. Δεν μπορούσε να μιλήσει, να υπερασπιστεί τον εαυτό της, να πει «πονάω», «κρυώνω», «φοβάμαι». Κι όμως, κάποιος την πήρε στα χέρια του και την άφησε δίπλα σε κάδους, λες και ήταν κάτι άχρηστο. Κάτι που περίσσευε. Ένα βρέφος – ένας άνθρωπος – τοποθετημένο δίπλα σε σακούλες απορριμμάτων στον Άλιμο, μες στη νύχτα, αθόρυβα, σχεδόν ύπουλα. Το τριών μηνών κοριτσάκι, παραμένει νοσηλευόμενο στο νοσοκομείο Παίδων «Αγλαΐα Κυριακού».

Οι αστυνομικοί από την Ομάδα ΔΙΑΣ 301-1 της Α΄ Αλλαγής που βρήκαν το μωρό ακούγονται να ενημερώνουν το κέντρο της ΕΛΑΣ ότι «από τα ρούχα φαίνεται κοριτσάκι». «Σήμερα, η στολή δεν έγραφε μόνο «Αστυνομία», αλλά και κάτι πολύ πιο σημαντικό. Κάποιες στιγμές μας υπενθυμίζουν γιατί είμαστε εδώ. Για το αυτονόητο. Για το ανθρώπινο. Για τη ζωή» καταλήγει η ανάρτηση.

 

 

Η διαδρομή του βρέφους: Από την Ομόνοια στον Άλιμο

Όλα ξεκίνησαν στην Ομόνοια. Η γιαγιά του παιδιού ειδοποίησε την Άμεση Δράση, υποστηρίζοντας ότι ένας άγνωστος άνδρας της προσφέρθηκε να αγοράσει πράγματα για το μωρό, και ενώ εκείνη κρατούσε το καλάθι, εκείνος έφυγε με το παιδί. Ωστόσο, οι κάμερες ασφαλείας του σούπερ μάρκετ δείχνουν ότι η γιαγιά και ο άνδρας εισήλθαν μαζί με το βρέφος στο κατάστημα. Στη συνέχεια, ο άνδρας αποχώρησε πρώτος με το παιδί, ενώ η γυναίκα ακολούθησε.

Το μωρό εντοπίστηκε αρκετές ώρες μετά, εγκαταλελειμμένο δίπλα σε κάδους, στον Άλιμο. Οι Αρχές δεν αποκλείουν τίποτα: από αρπαγή μέχρι απόπειρα παράνομης υιοθεσίας ή αγοραπωλησίας που δεν ολοκληρώθηκε. Γι’ αυτό και εστιάζουν στον εντοπισμό του άγνωστου άνδρα, ενώ έχουν ήδη προσάγει για κατάθεση τόσο τη μητέρα όσο και τη γιαγιά του βρέφους.

 


 

Το φαινόμενο των «παρατημένων μωρών»: Μια κοινωνική παθολογία

Το να εγκαταλείπεται ένα μωρό σε μια σακούλα, σ’ ένα παγκάκι ή δίπλα σε σκουπίδια δεν είναι «απλώς» έγκλημα. Είναι σύμπτωμα. Και όταν ένα σύμπτωμα γίνεται επαναλαμβανόμενο, τότε έχουμε φαινόμενο. Η εγκατάλειψη βρεφών –ειδικά σε μεγάλες πόλεις– δεν είναι καινούργιο φαινόμενο, αλλά είναι από τα πιο ενοχλητικά για τη συλλογική συνείδηση. Γιατί αγγίζει το πιο αγνό και ευάλωτο σημείο της κοινωνίας: ένα βρέφος που δεν μπορεί ούτε να φωνάξει. Και γύρω του, κάδοι, μύγες, νάιλον σακούλες.

Οι λόγοι που φτάνει κάποιος να εγκαταλείψει ένα παιδί είναι σύνθετοι: φτώχεια, ακραία κοινωνική περιθωριοποίηση, τοξικές σχέσεις, φόβος, ψυχική ασθένεια, trαfficking, ακόμα και πολιτισμικές πεποιθήσεις που στιγματίζουν ανύπαντρες μητέρες. Όμως σε όλες τις περιπτώσεις, ένα ερώτημα αιωρείται: Πού ήταν οι δομές πρόληψης πριν το σημείο μηδέν;

Δεν είναι η πρώτη φορά που η ελληνική κοινωνία έρχεται αντιμέτωπη με την εικόνα ενός εγκαταλελειμμένου βρέφους. Πολλές φορές μάλιστα, τα μωρά δεν εντοπίζονται καν εγκαίρως. Και κάθε φορά, το σοκ είναι στιγμιαίο – το τραγικό νέο κάνει τον κύκλο του και μετά σιωπή. Το ζήτημα όμως δεν είναι η «έκπληξη», αλλά η συνήθεια. Όταν αρχίζουμε να το θεωρούμε πιθανό ή αναμενόμενο, τότε έχουμε ηττηθεί κοινωνικά.

 

Τι κάνουμε;

Οι πολιτικές για την παιδική προστασία στην Ελλάδα παραμένουν αποσπασματικές. Αντί για συστηματική πρόληψη, έχουμε διαχείριση κρίσεων. Αντί για κοινωνικές υπηρεσίες που εντοπίζουν εγκαίρως τα ευάλωτα νοικοκυριά, έχουμε ΜΜΕ που τα ανακαλύπτουν εκ των υστέρων. Και το χειρότερο; Δεν υπάρχουν επαρκείς, προσβάσιμες, και ανθρώπινες δομές για μητέρες που βρίσκονται σε αδιέξοδο. Για να μην πετιούνται παιδιά στα σκουπίδια, πρέπει να σταματήσουμε να πετάμε στα σκουπίδια τους γονείς τους. Να επενδύσουμε στην ψυχική υγεία, στην πρόνοια, στην πρόληψη. Να μην περιμένουμε το viral βίντεο για να κινητοποιηθούμε.

Το βρέφος του Αλίμου σώθηκε. Αλλά κάθε τέτοιο περιστατικό είναι ένα παιδί που, πριν μιλήσει, του είπαν: «Δε σε θέλω». Είναι μια κοινωνία που ψιθυρίζει: «Δε σε βλέπω». Αυτό το μωρό –και κάθε μωρό– πρέπει να ξαναγίνει ο καθρέφτης μας. Και αν αυτός ο καθρέφτης μάς δείχνει κάτι φρικτό, ήρθε η ώρα να σταματήσουμε να τον σπάμε και να κοιτάξουμε μέσα του.