Υπάρχουν διαζύγια που λες «εντάξει, κλασικά». Και υπάρχουν και τα άλλα, αυτά που σου θυμίζουν ότι ο άνθρωπος μπορεί να χωρίζει από τον άνθρωπο — αλλά όχι από τα ζώα. Η περίπτωση του ζευγαριού από την Κωνσταντινούπολη που έγινε viral παγκοσμίως ανήκει ξεκάθαρα στη δεύτερη κατηγορία: ο πρώην σύζυγος θα πληρώνει περίπου 240–250 δολάρια κάθε τρεις μήνες, για μια δεκαετία, ώστε να καλυφθεί η φροντίδα των δύο γατιών που είχαν μαζί. Η πρώην σύζυγος κρατάει την «επιμέλεια». Εκείνος πληρώνει «διατροφή γάτας». Το ίντερνετ πανηγυρίζει, απορεί, γελάει, χωρίζει σε στρατόπεδα.
Από τη μία, όσοι λένε ότι επιτέλους βλέπουμε τα κατοικίδια να αντιμετωπίζονται ως οικογένεια — όχι ως «υποσημείωση» της ζωής μας. Από την άλλη, όσοι σχολιάζουν ότι έχουμε περάσει σε μια νέα, σουρεαλιστική εποχή όπου η επιμέλεια των γατιών μοιάζει να γίνεται σοβαρότερο ζήτημα από την επιμέλεια των παιδιών. Κάπου στη μέση, μια απλή αλήθεια: οι γάτες κοστίζουν. Και οι άνθρωποι δένονται.
Το πιο ενδιαφέρον όμως δεν είναι το ποσό ούτε η διάρκεια. Είναι το πώς αγγίζει αυτό το θέμα τις κοινωνικές μας βεβαιότητες. Για χρόνια, στα διαζύγια συζητούσαμε για σπίτια, δάνεια, αυτοκίνητα, ίσως και για το ποιος θα κρατήσει τα βιβλία του Παντελή. Σήμερα συζητάμε για γάτες, σκύλους, παπαγάλους, για τον συναισθηματικό δεσμό που δεν «πακετάρεται» εύκολα σε χαρτιά δικηγόρου. Στις ΗΠΑ υπάρχουν ήδη δικαστήρια που εξετάζουν την «ευημερία του ζώου» όπως θα εξέταζαν την ευημερία ενός παιδιού. Στην Ευρώπη, η νομολογία προς τα εκεί οδεύει. Και η Κωνσταντινούπολη, η πόλη των χιλιάδων αδέσποτων που όλοι φροντίζουν συλλογικά, δεν θα μπορούσε να λείπει από αυτή την αλλαγή.
Τα social media πήραν φωτιά. Άνθρωποι από το Λος Άντζελες μέχρι το Λάγος σχολιάζουν, άλλοι διηγούνται τις δικές τους ιστορίες «συνεπιμέλειας» κατοικιδίων, άλλοι απαιτούν «δικαίωμα επισκέψεων», άλλοι απλώς γράφουν ότι θα πλήρωναν πολλά περισσότερα για τα δικά τους τετράποδα. Πίσω από όλα αυτά όμως κρύβεται κάτι πιο ανθρώπινο: κάπως μεγαλώσαμε. Κάπως άργησε, αλλά φτάσαμε στο σημείο να παραδεχτούμε ότι τα ζώα δεν είναι έπιπλα που τα μοιράζουμε, αλλά ζωντανές σχέσεις που συνεχίζουν και μετά το τέλος άλλων σχέσεων.
Και ναι — μπορεί να είναι αστείο ότι ο άνθρωπος αυτός θα δίνει «τριμηνιαία δόση γατολογισμών» μέχρι να αλλάξει δεκαετία. Μπορεί να είναι υπερβολικό. Μπορεί να είναι υπέροχο. Μπορεί να είναι όλα μαζί. Αλλά κάπου ανάμεσα στην ειρωνεία και την τρυφερότητα, ανοίγει μια κουβέντα που δεν περιμέναμε να χρειαστεί: ποιος είναι πραγματικά η οικογένειά σου; Αυτός που μοιράστηκες κρεβάτι, αυτός που μοιράστηκες σπίτι ή αυτός που σε κοιτούσε κάθε μέρα με μάτια που δεν ξέρουν από διαζύγια;
Η είδηση αυτή έγινε viral όχι επειδή αφορά γάτες, αλλά επειδή αγγίζει μια αλήθεια που συνήθως αποφεύγουμε. Στις σύγχρονες σχέσεις, το τέλος δεν είναι πια «απόλυτο». Οι δεσμοί που φτιάχτηκαν μέσα σε έναν γάμο δεν εξαφανίζονται επειδή μπήκε μια υπογραφή. Άλλοι συνεχίζουν με παιδιά. Άλλοι με σκύλους. Άλλοι με γάτες. Άλλοι με μια μνήμη. Και όλες αυτές οι εκδοχές είναι ανθρώπινες.
Ίσως, τελικά, αυτό το διαζύγιο από την Κωνσταντινούπολη να μην είναι καθόλου παράξενο. Ίσως να είναι απλώς η πιο ήρεμη, πιο στοργική εκδοχή του τέλους: “Δεν μπορούμε πια να είμαστε μαζί, αλλά θα φροντίσουμε μαζί ό,τι αγαπήσαμε”.
Και αν αυτό δεν είναι ώριμη αγάπη, τότε τι είναι;
