Μια μικρή κονκάρδα, ένα καρπούζι σε λευκό πουκάμισο, κι όμως τόσος θόρυβος! Στη μαθητική παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου, μια σημαιοφόρος επέλεξε να καρφιτσώσει στο μανίκι της το πιο αναγνωρίσιμο σήμερα σύμβολο αλληλεγγύης προς την Πaλαιστίνη. Ένα διακριτικό, ειρηνικό σήμα. Και αυτό ήταν αρκετό έτσι ώστε να “τεθεί υπό διερεύνηση”.
Το καρπούζι έχει καθιερωθεί διεθνώς ως ανεπίσημο σύμβολο αλληλεγγύης προς την Παλαιστίνη. Τα χρώματά του — κόκκινο, πράσινο, άσπρο και μαύρο — παραπέμπουν στη σημαία, ενώ η επιλογή του ως emoji και εικονίδιο στα social media άνθισε ιδιαίτερα όταν λογοκρίθηκαν σχετικά σύμβολα και hashtags. Ασφαλώς και δεν είναι κομματικό λάβαρο, ούτε πρόσκληση σε βία. Είναι ένας μη συγκρουσιακός τρόπος να πεις ότι είσαι αλληλέγγυος. Η μαθήτρια αυτή λοιπόν άσκησε ένα στοιχειώδες, ειρηνικό δικαίωμα έκφρασης με περιεχόμενο ξεκάθαρα ανθρωπιστικό.
Η ιστοσελίδα esos αναφέρει ότι επικοινώνησε με το Υπουργείο και μίλησε με τον Γενικό Γραμματέα του Γιάννη Παπαδομαρκάκη, ο οποίος επιβεβαίωσε ότι διατάχθηκε έρευνα. Το τι θα εξακριβώσει αυτή η έρευνα, πείτε το εσείς. Να σημειωθεί βέβαια, ότι την ίδια στιγμή, συνέβη παρέλαση στη Θεσσαλονίκη της “εθνικοχριστιανικής” οργάνωσης “ΕΟΝ”, η οποία εκφράζει δημόσια θαυμασμό για τον δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά. Κανείς ποτέ δε φάνηκε να ενοχλήθηκε από αυτό.
Στις παρελάσεις τιμούμε ανθρώπους που αντιστάθηκαν στην καταπίεση και στον πόλεμο. Είναι για να στεκόμαστε απέναντι στην αδικία όπου τη συναντάμε. Μια σημαιοφόρος λοιπόν που, με απόλυτο σεβασμό στο τυπικό της ημέρας, στέλνει μήνυμα ειρήνης για αμάχους που υποφέρουν, τιμά το πνεύμα της επετείου, σίγουρα δεν το υπονομεύει.
Ακούστηκε πως “το σχολείο πρέπει να είναι ουδέτερο”. Ναι, αλλά ουδέτερο δε σημαίνει άψυχο. Η παιδεία δεν είναι άχρωμη· οφείλει να είναι αξιακά προσανατολισμένη: στα ανθρώπινα δικαιώματα, στην ειρήνη, στον σεβασμό της διαφορετικότητας. Η ουδετερότητα δε σημαίνει αδιαφορία, σημαίνει να μην επιβάλλεις άποψη αλλά και να μην τιμωρείς τη σκέψη. Αυτό ακριβώς έκανε η μαθήτρια: σκέφτηκε, ένιωσε, εξέφρασε ειρηνικά τη στάση της.
Η εκπαίδευση δεν υπάρχει για να παράγει πειθήνιους ανθρώπους. Υπάρχει για να μαθαίνει στους νέους να σκέφτονται, να έχουν κρίση, να συνδέουν τα γεγονότα του χθες με τις τραγωδίες του σήμερα. Τα παιδιά που συνδέουν την 28η Οκτωβρίου με την ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα, δείχνουν πως κατανοούν βαθιά το νόημα της ιστορικής μνήμης: ότι ποτέ ξανά κανείς δεν πρέπει να μένει αδιάφορος μπροστά στην αδικία. Η ελευθερία της έκφρασης και ο ανθρωπιστικός χαρακτήρας της εκπαίδευσης είναι θεμελιωμένοι πυλώνες της δημοκρατίας. Οι κανόνες ενδυμασίας υπάρχουν για να διασφαλίζουν ομοιομορφία και σεβασμό — όχι για να σβήνουν κάθε σημάδι συνείδησης. Ένα μικρό διακριτικό ειρήνης δεν προσβάλλει κανένα εθνικό σύμβολο, δεν προάγει μίσος, δεν παρενοχλεί κανέναν. Επομένως, η αναλογικότητα και ο κοινός νους υπαγορεύουν σεβασμό, όχι “διερεύνηση”.
Κάποιοι θα πουν πως “ήταν παρέλαση, όχι διαδήλωση”. Όμως η μαθήτρια δεν αλλοίωσε το τελετουργικό, δεν ανάρτησε πανό, δεν παρέβη την ευπρέπεια. Ένα μικρό σύμβολο στο μανίκι δε μετατρέπει την παρέλαση σε πορεία. Αντίθετα, αποδεικνύει ότι οι τελετές μνήμης μπορούν να συνυπάρχουν με την ενσυναίσθηση για το παρόν.
Γιατί, τι μήνυμα στέλνουμε σε ένα παιδί όταν το καλούμε σε απολογία για μια πράξη αλληλεγγύης; Ότι είναι ασφαλές να σωπαίνεις και επικίνδυνο να νοιάζεσαι; Ότι η κοινωνία μας προτιμά τη σιωπή από την ενσυναίσθηση; Αν θέλουμε πολίτες με άποψη και όχι υπάκουους θεατές, τότε πρέπει να προστατεύουμε τις καλοπροαίρετες εκφράσεις ανθρωπιάς — ειδικά όταν προέρχονται από παιδιά.
Η υποστήριξη προς τους αμάχους και η έκκληση για ειρήνη είναι ανθρώπινη στάση. Κι αν θέλουμε ένα ώριμο σχολείο, τότε οφείλουμε να ανοίγουμε διάλογο. Να προστατεύουμε τη σκέψη, όχι να την πειθαρχούμε. Να μάθουμε στα παιδιά πώς να εκφράζονται με ευαισθησία και σεβασμό.
Η Ελλάδα τιμά την ελευθερία γιατί κάποτε τη διεκδίκησε με αίμα. Αν σήμερα ένα παιδί σηκώνει τη σημαία και, στο ίδιο μανίκι, καρφιτσώνει ένα καρπούζι για να θυμίσει τη ζωή που χάνεται αλλού, αυτό δε μειώνει το εθνικό σύμβολο — το φωτίζει.
Και ίσως, τελικά, αυτό το καρπούζι να είναι πιο “πατριωτικό” από ό,τι αντέχουν μερικοί να καταλάβουν.
