Ένας άντρας είπε: «Έχω ιδέα — AI βίντεο με γυναίκες που παρακαλάνε για τη ζωή τους και μετά τις εκτελείς».
Κι άλλοι άντρες απάντησαν: «Καλή ιδέα».
Μαζί έστησαν ένα κανάλι στο YouTube.
Κι αυτό θα μπορούσε να είναι ένα κακό αστείο μόνο που δεν είναι. Γιατί άντρες δημιούργησαν ψηφιακές «εκτελέσεις», γυναίκες που παρακαλάνε για τη ζωή τους, και έβαλαν το κοινό να ψηφίζει ποια θα «φύγει» στο επόμενο επεισόδιο. Το κανάλι ανέβηκε τον Ιούνιο και μέσα σε λίγες μέρες είχε χιλιάδες προβολές· το κατέβασαν τελικά, αλλά τα αντίγραφα και τα αδελφά κανάλια υπάρχουν παντού. Κι αυτή η λεπτομέρεια —ότι υπήρχε κοινό που το καταναλώνει και μάλιστα το βαθμολογεί— είναι που κάνει την όλη ιστορία εγκληματικά διαφορετική από ένα άρρωστο ανέκδοτο καφενείου.
Τεχνητές γυναίκες, φτιαγμένες από αλγόριθμο, εκλιπαρούσαν για έλεος πριν τις “πυροβολήσουν” στην οθόνη. Κι όσοι αυτό το αποκαλούν “καλλιτεχνική ελευθερία” ή “πείραμα με AI” είναι οι ίδιοι που γελούσαν κάποτε με το revenge porn. Οι ίδιοι που είπαν «μην κάνεις έτσι, πλάκα ήταν». Πρόκειται για την ψηφιοποίηση ενός μίσους που υπήρχε εδώ και δεκαετίες: του δικαιώματος κάποιων ανδρών να αποφασίζουν για το σώμα και τη ζωή μιας γυναίκας. Το νέο στοιχείο δεν είναι η βία —είναι ότι τώρα τη βλέπεις σε 4K κι αυτό αντί να μας αηδιάζει, πολλοί σχολιάζουν «πόσο ρεαλιστικό» είναι. Η αίσθηση του ρεαλισμού είναι εδώ το πρόβλημα: όταν ένας αλγόριθμος μαθαίνει από τα δεδομένα που του δίνουμε να αναπαράγει τη χειρότερη εκδοχή μας και το AI τα ξαναδίνει πίσω ως θέαμα. Και το κοινό το χειροκροτεί.
Κάθε φορά που κάνουμε scroll και δεν αντιδρούμε, κάθε φορά που ένα τέτοιο βίντεο κερδίζει views, ο πολιτισμός μας κάνει ένα βήμα πίσω. Όταν η γυναικοκτονία μετατρέπεται σε περιεχόμενο, τότε η κοινωνία μαθαίνει ότι η βία είναι αποδεκτή ακόμα και ως διασκέδαση. Και αυτή η αποδοχή τροφοδοτεί συμπεριφορές, εκφράσεις, ανοχές που μεταφράζονται σε δρόμους, σπίτια, σχέσεις.
Φταίει η τεχνολογία; Όχι. Φταίμε εμείς που της δώσαμε το υλικό και τη δικαιολογία. Φταίει η κουλτούρα που trivializes τα εγκλήματα ως «πάθη», φταίει η δημοσιογραφία που αφαιρεί την ευθύνη από τον δράστη και βάζει «δραματικό» τίτλο, φταίνε οι πλατφόρμες που επικαλούνται αλγορίθμους όταν πρέπει να υφίσταται ανθρώπινη κρίση.
Και τι να κάνουμε; Να σταματήσουμε να ανεχόμαστε την κανονικοποίηση της βίας στα timeline μας, να απαιτήσουμε από τις πλατφόρμες περισσότερο από αυτοματοποιημένες απαντήσεις —θέλουμε ανθρώπινο έλεγχο, συγκεκριμένους κανόνες και εφαρμογή τους. Χρειάζεται νομοθεσία που να αναγνωρίζει και την ψηφιακή έμφυλη βία, κι ασφαλώς δεν μπορούμε να αφήσουμε την ευθύνη μόνο στις πλατφόρμες και τις αρχές. Η κοινωνία πρέπει να εκπαιδευτεί σε όρους σεβασμού και αναγνώρισης της ανθρώπινης υπόστασης του άλλου. Να μάθουμε στα παιδιά μας ότι το click είναι επιλογή. Να μην αποδεχόμαστε σαν «νόρμα» ανέκδοτα που υποτιμούν την εμπειρία των θυμάτων. Να σταματήσουμε να ψάχνουμε αιτίες στο θύμα και να αρχίσουμε να κοιτάμε τον δράστη και τους υποστηρικτές του.
Η τεχνητή νοημοσύνη δε σκότωσε καμία γυναίκα· όμως αποκάλυψε καθαρά πόσο έτοιμος είναι ο κόσμος να το κάνει. Αν δεν το πάρουμε στα σοβαρά το επόμενο «trend» θα είναι ακόμη πιο απάνθρωπο. Και τότε θα ξέρουμε ότι όλοι μας —όσοι είδαμε, όσοι αγνοήσαμε, όσοι χειροκροτήσαμε— θα είμαστε εν μέρει συνένοχοι.
