Ζούμε σε μια εποχή όπου η τεχνολογία υπόσχεται ελευθερία έκφρασης και δημιουργίας, αλλά συχνά καταλήγει να χρησιμοποιείται σαν εργαλείο λογοκρισίας. Ο κινηματογράφος, που για δεκαετίες αποτέλεσε καθρέφτη του τι συμβαίνει, τι θα θέλαμε να συμβεί, τι φοβόμαστε ότι θα συμβεί, τι θα έπρεπε να να συμβαίνει, και οθόνη όπου προβάλλονται οι πιο δύσκολες αλήθειες, εκτέλεσε ένα φάουλ. Η ανάγκη κάποιων καθεστώτων να «καθαρίζουν» την εικόνα που βλέπουν οι πολίτες τους από οτιδήποτε δεν ταιριάζει με την επίσημη αφήγηση, οδηγεί στο ερώτημα “τελικά ζούμε στο 2025 ή στον Μεσαίωνα;”.
Γιατί άλλο να κόβεις μια σκηνή βίας ή μια υπερβολικά σκληρή εικόνα – κι άλλο να αποφασίζεις ότι η ύπαρξη ενός ομόφυλου ζευγαριού είναι από μόνη της κάτι «επικίνδυνο». Η περίπτωση της αυστραλιανής ταινίας Together που κυκλοφόρησε πρόσφατα σε κινεζικούς κινηματογράφους είναι αυτή ακριβώς η περίπτωση. Εκεί όπου η αγάπη μεταξύ δύο ανδρών «διορθώθηκε» ψηφιακά ώστε να μοιάζει ετεροφυλόφιλη, η σιωπηλή ιδεολογία είναι ξεκάθαρη: «δε θέλουμε να θυμίσουμε σε κανέναν ότι υπάρχουν κι άλλοι τρόποι να αγαπάς».
Η ταινία τρόμου, σε σενάριο και σκηνοθεσία του Michael Shanks, με πρωταγωνιστές τους Ντέιβ Φράνκο και Άλισον Μπρι, έκανε πρεμιέρα στο Sundance και κυκλοφόρησε ήδη σε ΗΠΑ και Αυστραλία, κερδίζοντας μάλιστα εντυπωσιακές κριτικές (90% στο Rotten Tomatoes). Ωστόσο, στην Κίνα, που ξεκίνησε προκαταρκτικές προβολές στις 12 Σεπτεμβρίου, οι θεατές παρατήρησαν ότι ορισμένες ερωτικές σκηνές είχαν αλλοιωθεί: από έξτρα «ατμό» για να κρυφτεί γυμνό, μέχρι πλήρη διαγραφή της αναφοράς σε ομόφυλη σχέση.
Η ψηφιακή αντικατάσταση του ενός γαμπρού με μια γυναίκα ήταν κι αυτή που έφερε μια ξεκάθαρη για πολλούς «διαστρέβλωση και ψευδή παρουσίαση». Χαρακτηριστικά σχόλια στο Douban μιλούν για «αηδιαστική έλλειψη σεβασμού στον σεξουαλικό προσανατολισμό», ενώ η παγκόσμια διανομέας Neon καταδίκασε το «μη εξουσιοδοτημένο μοντάζ» και ζήτησε να σταματήσει η προβολή της παραποιημένης εκδοχής.
Ο κινηματογράφος και η αόρατη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα
Το περιστατικό δεν είναι μεμονωμένο· είναι κομμάτι μιας γενικότερης τάσης φίμωσης και επιχείρησης σκούπα κάθε ΛΟΑΤΚΙ+ αναφοράς στον κινεζικό κινηματογράφο και την τηλεόραση. Το πρόβλημα όμως ξεπερνά τα σύνορα της Κίνας: η ιδέα ότι μπορείς να σβήσεις την ύπαρξη μιας ομάδας ανθρώπων με λίγα κλικ στο μοντάζ είναι επικίνδυνη και δείχνει πόσο εύκολα η διαφορετικότητα θεωρείται «λάθος» ή «απειλή».
Η τέχνη έχει νόημα όταν λέει αλήθειες, όχι όταν λογοκρίνεται για να χωρέσει σε στενόμυαλες αντιλήψεις. Οι ΛΟΑΤΚΙ+ χαρακτήρες και ιστορίες δεν είναι διακοσμητικές λεπτομέρειες για να αφαιρεθούν κατά βούληση· είναι ζωές, εμπειρίες και δικαιώματα. Το να «μετατρέπεις» έναν γαμπρό σε νύφη, δεν είναι αθώο αστείο. Είναι απόπειρα να σβήσεις την ύπαρξη ανθρώπων που απλώς αγαπούν διαφορετικά.
Και η αγάπη, όσο κι αν κάποιοι προσπαθούν να την ξαναγράψουν στο μοντάζ, δε σβήνεται.
