Έντονη ανησυχία για την προστασία των καταναλωτών στην ευρωπαϊκή αγορά εκφράζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με αφορμή την επικινδυνότητα προϊόντων που διακινούνται μέσω των κινεζικών ηλεκτρονικών καταστημάτων Shein και Temu. Ο νέος Επίτροπος Δικαιοσύνης, Μάικλ ΜακΓκραθ, δήλωσε στη Guardian ότι έχει «σοκαριστεί» από τα ευρήματα που ήρθαν στο φως, τονίζοντας την ανάγκη άμεσης παρέμβασης.
Όπως σημείωσε, πολλά από τα προϊόντα που πωλούνται στις συγκεκριμένες πλατφόρμες παραβιάζουν τη νομοθεσία της Ε.Ε., ενώ ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη μια πανευρωπαϊκή επιχείρηση «μυστικού καταναλωτή», ώστε να επιβεβαιωθούν οι παραβιάσεις και να διαπιστωθεί το εύρος τους.
Επικίνδυνα και τοξικά προϊόντα
Σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει καταγράψει πληθώρα παραδειγμάτων που προκαλούν έντονη ανησυχία, μεταξύ των οποίων:
-
Πιπίλες για μωρά με αποσπώμενα μέρη που μπορούν να προκαλέσουν πνιγμό, καθώς δε διαθέτουν την απαιτούμενη οπή ασφαλείας.
-
Παιδικά αδιάβροχα με τοξικά χημικά, γυαλιά ηλίου χωρίς UV προστασία και ρούχα με υπερβολικά μακριά κορδόνια – όλα προϊόντα που ενέχουν κινδύνους τραυματισμού.
-
Καλλυντικά με την ουσία Lillal (butylphenyl methylpropional), η οποία έχει απαγορευτεί στην Ευρώπη από το 2022 λόγω της σύνδεσής της με προβλήματα γονιμότητας και επιπτώσεις στην ανάπτυξη του εμβρύου.
Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει ήδη απευθύνει έκκληση στους πολίτες να απορρίπτουν οποιοδήποτε προϊόν περιέχει την εν λόγω ουσία.
Ρεκόρ προειδοποιήσεων μέσω του συστήματος Safety Gate
Η πλατφόρμα Safety Gate, που καταγράφει προειδοποιήσεις για επικίνδυνα μη διατροφικά προϊόντα, σημείωσε νέο ρεκόρ για το 2024, με 4.137 ειδοποιήσεις. Το 35% αυτών αφορούσε καλλυντικά, ενώ υψηλή ήταν και η συχνότητα αναφορών για παιχνίδια, ηλεκτρικές συσκευές και χημικά.
Αθέμιτος ανταγωνισμός και συστημική πίεση στα κράτη-μέλη
Εκτός από την ασφάλεια των καταναλωτών, ο Επίτροπος ΜακΓκραθ υπογράμμισε και τη διάσταση του αθέμιτου ανταγωνισμού:
«Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις επωμίζονται υψηλό κόστος για να τηρούν τους κανονισμούς. Δεν μπορούμε να δεχόμαστε ότι θα ανταγωνίζονται πωλητές που τους παρακάμπτουν». Ο ίδιος δήλωσε αποφασισμένος να ενισχύσει τους ελέγχους και την εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας.
12 εκατ. δέματα την ημέρα – Εξετάζεται κατάργηση του αφορολόγητου
Στο μεταξύ, η Ε.Ε. καλείται να διαχειριστεί έναν τεράστιο όγκο εισαγωγών: σύμφωνα με τα στοιχεία της Επιτροπής, εισάγονται καθημερινά 12 εκατομμύρια μικροδέματα από τρίτες χώρες – κυρίως από την Κίνα. Συνολικά για το 2024, ο αριθμός των δεμάτων αξίας κάτω των 150 ευρώ φτάνει τα 4,6 δισ., υπερδιπλάσιος σε σχέση με το 2023.
Ως απάντηση, εξετάζεται η πλήρης κατάργηση του αφορολόγητου ορίου των 150 ευρώ, καθώς και η επιβολή τέλους διαχείρισης ανά δέμα. Στόχος είναι να αποτραπεί η πλημμυρίδα φθηνών εισαγωγών και να ενισχυθεί η τελωνειακή εποπτεία. Αντίστοιχο μέτρο εφαρμόζεται ήδη στις ΗΠΑ, όπου από την 1η Ιουνίου επιβάλλεται επιπλέον φορολόγηση 30% ή τουλάχιστον 50 δολάρια ανά εισαγόμενο προϊόν, με απόφαση του πρώην προέδρου Τραμπ.
Παράλληλα, εξετάζεται και η ίδρυση ενιαίας τελωνειακής αρχής σε ευρωπαϊκό επίπεδο, για τον συντονισμό των ελέγχων και την αντιμετώπιση των συστημικών προκλήσεων.
Πιέσεις και προς την Κίνα
Η υπόθεση αναμένεται να τεθεί στο διπλωματικό προσκήνιο, ενόψει της επικείμενης συνόδου κορυφής Ε.Ε.–Κίνας στο Πεκίνο (25 Ιουλίου), αν και δεν έχει επιβεβαιωθεί επίσημα. Ωστόσο, ο ΜακΓκραθ ανέφερε ότι προγραμματίζονται άμεσες επαφές με τις κινεζικές αρχές και πιθανή επίσκεψη αργότερα εντός του έτους.
Αντιδράσεις από Shein – Σιωπή από Temu
Σε ανακοίνωσή της, η Shein διαβεβαιώνει ότι προχωρά σε επενδύσεις 15 εκατ. δολαρίων το 2025 για ενίσχυση της ασφάλειας προϊόντων, περιλαμβάνοντας 2,5 εκατομμύρια ελέγχους ποιότητας και συνεργασίες με 15 κέντρα δοκιμών στην Ευρώπη και το Ηνωμένο Βασίλειο. Από την έναρξη λειτουργίας της πλατφόρμας marketplace, η εταιρεία έχει απομακρύνει 500 πωλητές που δεν πληρούσαν τα κριτήρια.
Εκπρόσωπος της Shein δήλωσε:
«Η εμπιστοσύνη των καταναλωτών είναι για εμάς πρωταρχικής σημασίας. Δεσμευόμαστε ότι τα προϊόντα μας πληρούν όλες τις προδιαγραφές ασφαλείας και ότι όλοι οι συνεργάτες μας τηρούν τον κώδικα δεοντολογίας και τη σχετική νομοθεσία».
Η Temu, μέχρι στιγμής, δεν έχει προχωρήσει σε επίσημη τοποθέτηση επί του θέματος.
