Money makes the world go round, ως γνωστόν, και πολλοί καθορίζουν στάσεις και συμπεριφορές βάσει της σχέσης που έχουν με το χρήμα. Για κάποιους είναι απαραίτητα, για κάποιους πολυτέλεια και για κάποιους ένα μέσο για να ικανοποιούν επιθυμίες στον υπέρτατο βαθμό. Και με την έκρηξη των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης και την προβολή των καθημερινών στιγμών των χρηστών, όλο και περισσότεροι ξεκινούν να νιώθουν ζήλια για όσα δεν μπορούν να αποκτήσουν ή να ζήσουν.
Είναι μεγάλο προσόν, εξ ου και διοργανώνονται σεμινάρια και διαλέξεις επί τούτου, να μπορεί κάποιος να διαχειρίζεται όσα χρήματα περνούν από τα χέρια του. Να μπορεί να αντιλαμβάνεται πού και πώς να δαπανήσει τα χρήματά του, τι να αγοράσει και τι να μην και να μην αγχώνεται όταν πάει κάτι στραβά.
Κατά γενική ομολογία, ανήκω σ’ εκείνους που δεν έχουν και την καλύτερη σχέση με το χρήμα, ούτε όμως και τη χειρότερη. Το χρειάζομαι, το χρησιμοποιώ όχι μόνο για τα απαραίτητα και αγχώνομαι απίστευτα όταν έχω μπροστά μου ένα μακρύ δρόμο με έξοδα και υποχρεώσεις. Άσε που είμαι απίστευτα κακή με διαχείριση μεγάλων ποσών χρημάτων. Πολλοί, βέβαια έχουν κακή σχέση με το χρήμα κι αυτό εκφράζεται ποικιλοτρόπως. Κάνουν παρορμητικές αγορές, και πολλές φορές αχρείαστα προϊόντα.
Ένας άνθρωπος που έχει κακή σχέση με το χρήμα, κάνει συχνά παρορμητικές αγορές. Μπαίνει στην υπεραγορά για να πάρει κρέας, ψωμί, γάλα και τυρί αλλά καταλήγει και με ένα κουτί ρυζογκοφρέτες, καινούργια κορδόνια για τα παπούτσια του, κατεψυγμένα μούρα, ένα πακέτο ιπποφαές και δύο πακετάκια καραμέλες για τον λαιμό. Και όταν πηγαίνει σπίτι και τακτοποιεί όσα αγόρασε, συνειδητοποιεί, ίσως για πολλοστή φορά, ότι έφυγε χωρίς να πάρει ψωμί. Ή μπαίνει σε ένα πολυκατάστημα για να πάρει ένα δώρο, αλλά δελεάζεται από το παντελόνι σε προσφορά, τη ζώνη που είναι σε μισή τιμή, ή το ζευγάρι αθλητικά που επειδή είναι το τελευταίο, είναι σε 70% έκπτωση. Το σκέφτεται, προβληματίζεται και τελικά πείθεται να τα αγοράσει διότι «έλα μωρέ, είναι ευκαιρία, θα τα κάνω όλα απόσβεση, σιγά, πότε θα τα βρω ξανά σε τέτοια τιμή;». Και όταν πάει σπίτι μετανιώνει, στιγμιαία βέβαια, και μπορεί και να υποσχεθεί ότι δε θα το ξανακάνει και την επόμενη φορά θα είναι πιο συγκρατημένος και προσεκτικός σε αυθόρμητες αποφάσεις. Ή κάθεται στον καναπέ χαζεύοντας στο κινητό του και ασυναίσθητα προσθέτει στο καλάθι του όσα προϊόντα ήδη έχει στην κατοχή του.
Συνεπακόλουθα, χρεώνει υπερβολικά και αλόγιστα πιστωτικές κάρτες, τις οποίες αγκομαχεί να ξεχρεώσει και όταν το καταφέρει, ξεκινά να τις χρεώνει και πάλι. Αγοράζει συναισθηματικά κι ενοχικά, σε ένα ασταμάτητο πήγαινε έλα, με ενδιάμεσες υποσχέσεις και δεσμεύσεις ότι δε θα επαναληφθεί. Τις στιγμές που καλείται να αποπληρώσει τα χρωστούμενα πιέζεται, νιώθει ότι δεν μπορεί να το ξανακάνει αλλά η επιθυμία του αυτή συγκρούεται τόσο έντονα με μια άλλη επιθυμία, εξίσου ισχυρή και τελικά υποκύπτει. Σε πιο ακραίες περιπτώσεις, δανείζεται διάφορα ποσά από γνωστούς και φίλους με την υπόσχεση να τα επιστρέψει σύντομα, με την πρώτη ευκαιρία, η οποία δεν έρχεται ποτέ. Είναι άτομο που αποφεύγει να διαχειρίζεται τα οικονομικά του και αρνείται να μιλήσει ή να αναζητήσει βοήθεια. Φυσικά, όλα ξεκινούν από το ότι δεν αντιλαμβάνεται και δεν παραδέχεται ότι αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα, Για εκείνον δεν είναι πρόβλημα, είναι μια φυσιολογική κατάσταση, έτσι έμαθε να ζει και λειτουργεί. Και ως εκ τούτου, δεν μπαίνει σε καμιά συζήτηση με τον οποιονδήποτε για τέτοια θέματα.
Το πρόβλημα αυτό έχει διάφορα επίπεδα. Εμφανίζεται σε μικρό βαθμό, όταν κάποιος δεν ξέρει κάποιος σωστό και προγραμματισμένο προϋπολογισμό και να μειώσει τις σπατάλες σε αχρείαστες αγορές. Γίνεται σοβαρότερο αν το άτομο οδηγείται σε υπερκαναλωτισμό και χρέη. Γίνεται ανεύθυνος και δεν εκπληρώνει σωστά τις υποχρεώσεις και τα χρέη του. Ζητά δανεικά, εκτίθεται σε γνωστούς και φίλους και επιβαρύνει τους γύρω του.
Είναι, λοιπόν, τόσο επικίνδυνο να είσαι σύντροφος με τέτοιο άτομο; Θα έλεγα ότι εξαρτάται από τον βαθμό του προβλήματος και από τη στάση του ίδιου του ατόμου απέναντι στο θέμα. Εάν αντιλαμβάνεται και αναγνωρίζει ότι υπάρχει θέμα και θέλει να το διορθώσει, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Εάν, όμως, δεν το παραδέχεται, δεν το βλέπει και δε θέλει να το αλλάξει, τότε οι κίνδυνοι είναι πάμπολλοι. Πάρα πολύ συχνά προκύπτουν καβγάδες, εντάσεις, διαφωνίες κι αντεγκλήσεις ανάμεσα στο ζευγάρι με κύρια αιτία τα λεφτά. Και δεν είναι μόνο αυτό. Είναι και το ότι πολύ πιθανόν να κληθεί ο ένας από τους δύο να καλύψει τα σπασμένα και να κλείσει τις τρύπες που άνοιξε ο σύντροφός του. Και αναπόφευκτα, αυτό θα κουράσει. Θα εξαντλήσει τη σχέση και θα φέρει τις πρώτες τριβές.
Να μη μιλήσω για τα μελλοντικά σχέδια, για δημιουργία οικογένειας, σπιτικού, κοινού μέλλοντος. Η κακή σχέση με το χρήμα υπονομεύει την όποια προσπάθεια και δυναμιτίζει τα θεμέλια από την αρχή. Ο σύντροφος νιώθει ανασφάλεια να σκεφτεί, να προγραμματίσει, ακόμα και να ρωτήσει το οτιδήποτε σε σχέση με το μέλλον. Φοβάται τις υποσχέσεις και τις δεσμεύσεις, ειδικά αν έχει καεί από αυτές στο παρελθόν.
Αν πρόκειται να μπει στη ζωή σου ή έχει ήδη μπει στη ζωή σου ένα τέτοιο άτομο, καλό είναι να τεθούν από νωρίς στο τραπέζι όλα τα δεδομένα για τις συνήθειες, τους στόχους και τη στάση που ακολουθείται. Να τεθούν όρια και ίσως να ληφθούν αποφάσεις που δεν είναι και οι πιο ευχάριστες, όπως για παράδειγμα οι ξεχωριστοί λογαριασμοί. Σε περιπτώσεις που χρήζει επαγγελματικής βοήθειας, τότε αυτή πρέπει να αναζητηθεί. Πριν να είναι αργά και να λειτουργήσει εις βάρος της σχέσης.
Συντάκτης: Χριστιάνα Δεμέναγα
