Γράμμα στο παιδί μου όταν ενηλικιωθεί

My dear child,

Καταρχάς, ελπίζω να μου μιλάς ακόμα, όχι όμως από υποχρέωση, όχι τυπικά αλλά επειδή το νιώθεις. Θέλεις να υπάρχω στη ζωή σου. Σε νοιάζει.

Τώρα λοιπόν που γίνεσαι ενήλικο, στα μάτια του νόμου – γιατί στα δικά μου θα είσαι πάντα εκείνο το τρίκιλο, ζαρωμένο πλάσμα – κάθισε κάπου αναπαυτικά και διάβασε τις παρακάτω αράδες. Ευελπιστώ αφενός να λύσω πολλές από τις απορίες που σίγουρα θα έχεις μαζέψει όλα τα προηγούμενα χρόνια και αφετέρου να κάνω έναν απολογισμό. Εδώ θα βρεις αλήθειες, αναμνήσεις, σκέψεις σκοτεινές, γνώση που κατέκτησα με κόπο και προσπάθεια, συμβουλές και συμπεράσματα.

Πριν από οτιδήποτε, θέλω να σου πω πως υπήρξες (και εξακολουθείς να είσαι) η μεγαλύτερη μου αγάπη, αγωνία, τύχη, στοίχημα, πρόκληση, μάθημα, άθλος, επίτευγμα, δοκιμασία, κατόρθωμα, άγχος που φώτισε κάθε στιγμή της ζωής μου με ένα φως μοναδικό: το φως της μητρότητας που έχει την ικανότητα να εναλλάσσεται από ψυχρό σε θερμό και από φωτεινό σε σκοτεινό δίχως να φτάνει ποτέ στα άκρα και φυσικά δίχως να σταματά ποτέ να αλλάζει. Μαζί σου ένιωσα κάθε κλισέ φράση που περιγράφει το δεσμό μητέρας – παιδιού, αν και η σχέση μας μόνο κλισέ δεν ειναι. Ανέκαθεν σε έβλεπα ως ένα μικρό άνθρωπο με επιθυμίες, προτιμήσεις, βούληση και κοσμοθεωρία και προσπαθούσα να σε αφήνω να τα αναπτύσσεις περαιτέρω καθοδηγώντας σε ανάλογα με την ηλικία παρότι πολλές φορές μπήκα στον πειρασμό να σου “φορέσω” έτοιμη, μια άλλη νοοτροπία και στάση ζωής. Πιο βολική και εύκολη για μένα. Βέβαια ποτέ σου δε ενστερνίστηκες μια σκέψη δανεική, πόσο μάλλον μια ολόκληρη προσωπικότητα. Και σε καμάρωνα γι αυτό ακόμα και όταν μερικές φορές ήταν εξοντωτικό, γιατί παρασκηνιακά πάλευα με τους δικούς μου δαίμονες που προσπάθησα με νύχια και με δόντια να κρατήσω μακριά σου. Δεν ήταν πάντοτε εφικτο. Η φιλομάθεια και η περιέργεια σε οδηγούσαν σε δύσβατα μονοπάτια, ασυμβίβαστα με την ηλικία σου κι όμως δεν υποχωρούσες αν δεν κατακτούσες ότι έβαζες στο νου σου. Και απ’ τη μια καμάρωνα αλλά απ’ την άλλη ηθελα που και που να μπορούσες να συμβιβαστείς. Και αμέσως μετανιώνα στη σκέψη και μόνο. Δε μπορούσα να βάλω φρένο στην εξέλιξη σου. Για μένα η μητρότητα ήταν και είναι μια συνειδητή επιλογή. Δεν ήρθες επειδή με τον πατέρα σου ήμασταν 100 χρόνια μαζί και σίγουρα όχι γιατί οι δικοί μας είχαν αρχίσει να αναρωτιούνται φωναχτά αν θα κάναμε το επόμενο “βήμα”. Ήσουν (και είσαι) η επιλογή μας. Αυτό κράτησε το, είναι ένα από τα πολλά που έμαθα κοντά σου: μια συνειδητή επιλογή δύσκολα μπορεί να αποτύχει. Δεν σου δίνει βέβαια κανείς κανένα απολύτως εχέγγυο. Δεν είναι προσυμφωνημένη και δεδομένη η επιτυχία, ξέρω όμως καλά και από πρώτο χέρι ότι μια συνειδητή επιλογή σημαίνει συνέπεια, δέσμευση και αφοσίωση και πως με αυτά τα “όπλα”, όποια μάχη και αν δώσεις, έχεις σοβαρές πιθανότητες να βγεις ζωντανός και σχετικά αλώβητος. Άλλωστε το “μεγάλο ταμείο” μαζί σου δεν έχει γίνει ακόμα. Σε περιμένω όταν θα μπαίνεις στην τρίτη δεκαετία της ζωής σου, εκεί πιστεύω θα φανεί κατά πόσο τα πήγαμε καλά σαν γονείς με πρώτο και κύριο κριτήριο το αν θα μας μιλάς ακόμα και επειδή το θέλεις. Αν στην ενήλικη ζωή καταφέρεις να βρεις ισορροπία και ευτυχία, μέσα μου θα ξέρω πως σε ένα βαθμό βοήθησα και εγώ σε αυτό. Τα εύσημα όμως είναι δικά σου. Ό,τι έχεις καταφέρει μέχρι σήμερα και ό,τι πετύχεις στο μέλλον είναι 100% δικά σου. Μην αφήσεις κανέναν να τα οικειοποιηθεί. Πάντα να αμφιβάλλεις και να σκέφτεσαι πριν από κάθε σου βήμα, ποτέ όμως μην αμφισβητήσεις εσένα.

Μέσα στα προηγούμενα 18 χρόνια προσπάθησα με κάθε πιθανό και απίθανο τρόπο να σου μεταλαμπαδεύσω δύο τρεις έννοιες που αν έχεις υιοθετήσει έστω και κατά ένα ποσοστό θα είμαι ήσυχη. Έτσι και αλλιώς είμαι ήσυχη γιατί ξέρω ότι έκανα το καλύτερο δυνατό με τα μέσα, τη γνώση και το ένστικτο μου και εσύ κέρδισες την εμπιστοσύνη μου απ’ όταν ήσουν μια σταλιά παιδάκι• αυτό δεν αναιρείται εύκολα. Θα ήταν μεγάλη αδικία. Αυτά λοιπόν είναι που θέλω να κρατήσεις και στο μέλλον θα με θυμηθείς:

• Κάθε επιλογή σου να είναι συνειδητή γιατί δύσκολα οδηγεί σε αποτυχία.
• Να είσαι γενναία ακόμα και όταν νιώθεις χαμένη – ποτέ δε θα είσαι, άλλωστε αν ξεμείνεις από πυξίδα εγώ θα είμαι πάντα εδώ.
• Να αναγνωρίζεις και να σέβεσαι τόσο τα δικά σου όρια όσο και των γύρω σου. Όπως όταν ήσουν μικρό και μαλώναμε για τους κανόνες που προσπαθούσαμε να ακολουθούμε στο σπίτι. Δικαιούσαι να λες όχι σε ό,τι βλαβερό, μηδενός εξαιρουμένου.
• Να μπορείς να εντοπίζεις και να εστιάζεις στο θετικό όταν όλα φαίνονται ανάδρομα. Αυτό κατ’ εμέ είναι η αρχή της ευτυχίας και έχεις εκπαιδευτεί πολύ καλά πάνω σ’ αυτό. Μένει να το εφαρμόσεις σε κάθε πεδίο της ζωής ανεξαιρέτως.

Σίγουρα θα με θυμάσαι να λέω πως κι εγώ είμαι άνθρωπος με ό,τι αυτό συνεπάγεται άσχετα που στα μάτια σου ήμουν η καλύτερη όλων. Αλάνθαστη. Κι ήταν βαρύς ο τίτλος που μου είχες απονείμει και πάσχιζα να φανώ αντάξια του. Μάθε λοιπόν πως για μένα ισχύει το ίδιο απ’ την ανάποδη: είσαι ό,το πιο φωτεινό, το καλύτερο πλάσμα του κόσμου. Ταλαντούχα, σπουδαία, μια πηγή χαράς και έμπνευσης. Στο κάτω κάτω εσύ με έκανες μαμά και όλα όσα περικλείει αυτή η λέξη.

Πλέον όμως το τιμόνι είναι στα δικά σου χέρια και στο παραδίδω ήσυχη και αισιόδοξη. Θα τα πας μια χαρά.