Πώς θα boostάρεις τη ψυχική σου υγεία αν δεν θέλεις να πας σε επαγγελματία

Θα ξεκινήσουμε με λίγα αλλά βασικά επιστημονικά δεδομένα:

Υπάρχουν δύο νευροδιαβιβαστές, η σεροτονίνη και η ντοπαμίνη, που παρότι δρουν με διαφορετικό τρόπο, συμβάλλουν στην εγκεφαλική λειτουργία και ειδικά στη ρύθμιση της διάθεσης, στις καλές συνήθειες ύπνου, στη σεξουαλική επιθυμία κ.α. Οπότε οι προτάσεις που θα δούμε παρακάτω σχετίζονται άμεσα με τα επίπεδα των νευροδιαβιβαστών και με ποιο τρόπο αυτά επηρεάζονται.

Η αυτοφροντίδα περιλαμβάνει κάθε ενέργεια, ή παράλειψη της, που κάνουμε ούτως ώστε να φροντίσουμε σε όλα τα επίπεδα τον εαυτό μας (σωματικά, πνευματικά, ψυχικά κ.ά.). Από έρευνες που έχουν διεξαχθεί, φαίνεται να υπάρχει σημαντική και ευεργετική σχέση ανάμεσα στην αυτοφροντίδα και την ψυχική υγεία. Με αφορμή λοιπόν την παγκόσμια ημέρα αυτοφροντίδας (24/7) και λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω δεδομένα θα καταλήξουμε σε εναλλακτικές προτάσεις φροντίδας της ψυχικής υγείας.

• Η σωματική άσκηση (20’-30’ ημερησίως) επιδρά στην παραγωγή σεροτονίνης βοηθώντας τη να διατηρηθεί σε φυσιολογικό επίπεδο. Επιπλέον καταπολεμά το άγχος και συμβάλλει στον ποιοτικότερο ύπνο. Όταν λέμε σωματική άσκηση δεν εννοούμε τίποτα τραγικό και ακατόρθωτο, ένας ζωηρός περίπατος θα κάνει τη δουλειά του. Έξτρα τιπ: συνδύασε το ζωηρό περίπατο στο φως του ήλιου με βόλτα στις βιτρίνες ή ένα μέρος που σου αρέσει ή ζήτησε από αγαπημένα σου πρόσωπα να σε ακολουθήσουν και πολλαπλασίασε τα οφέλη! Και μόνο η ιδέα ότι κάνεις κάτι για σένα ήδη έχει αρχίσει να δουλεύει υπέρ σου.
• Οι διατροφικές συνήθειες σε επηρεάζουν περισσότερο απ’ όσο νομίζεις. Πέρα από τα θρεπτικά συστατικά και την ενέργεια που παίρνεις, επιπλέον επιδρούν στην ψυχική υγεία. Ανάμεσα στις τροφές που αυξάνουν τη σεροτονίνη και τη ντοπαμίνη είναι τα αυγά, η γαλοπούλα, τα γαλακτοκομικά, ξηροί καρποί, ο ανανάς, οι μπανάνες, το καρπούζι, ο καφές, το πράσινο τσάι, τα δαμάσκηνα, τα προϊόντα σόγιας (για να μην ξεχνάμε τους vegan), τα λιπαρά ψάρια (πχ. σαρδέλες), η βρώμη και η μαύρη σοκολάτα. Στο μεταξύ αν τρως όλα αυτά που είναι σούπερ υγιεινές επιλογές και ξεκινήσεις το περπάτημα, έχεις βάλει ήδη τα θεμέλια όπου εκεί θα χτιστούν η αυτοεκτίμηση, η αυτοπεποίθηση και κατά συνέπεια η διάθεση και ψυχική υγεία. Εξίσου αποτελεσματικά είναι και κάποια συμπληρώματα διατροφής όπως πχ. τα προβιοτικά που ρυθμίζουν την υγεία του εντέρου και επηρεάζουν θετικά τα επίπεδα σεροτονίνης και η κουρκουμίνη που βοηθά στην παραγωγή ντοπαμίνης. Υπάρχουν και άλλα συμπληρώματα, κάποια πιο εξειδικευμένα, για αυτό είναι σίγουρα προτιμότερο να ζητήσεις τη συμβουλή ενός φαρμακοποιού που οπωσδήποτε γνωρίζει περισσότερα. Εγώ ήθελα μόνο να φυτέψω το σπόρο της ελπίδας και ευελπιστώ να τα καταφέρω μέχρι το τέλος.
• Πες όχι και βάλε όρια. Μεγάλο κεφάλαιο, τεράστια συζήτηση. Θα τα λέμε πάντα όμως, σε κάθε ευκαιρία. Ζούμε σε μια αρκετά απαιτητική εποχή, υπάρχουν εκ των πραγμάτων πολλές αντικειμενικές δυσκολίες (πχ. οικονομικές) και οι ρυθμοί της καθημερινότητας είναι καταιγιστικοί. Σε όλο αυτό το χάος πρέπει να μπουν όρια λοιπόν. Άκου το σώμα σου. Αφουγκράσου το μέσα σου. Τι θέλεις πραγματικά; Είναι εφικτό έστω και μερικώς; Αξίζει να προσπαθήσεις, εμπιστεύσου με. Μόνο εσένα έχεις, φρόντισε μη σε χάσεις. Όταν ορθώνεις ανάστημα και λες δυνατά αυτό που θες ενισχύεις την αυτοπεποίθηση σου.
• Διάβασε βιβλία ή άρθρα αυτοβελτίωσης και εξασκήσου. Υπάρχουν εξαιρετικά συγγράμματα περί ψυχολογίας γραμμένα με τέτοιο τρόπο που είναι κατανοητά και καθόλου κουραστικά στο διάβασμα. Ενδεχομένως να βρεις απαντήσεις σε κάποιους πιθανούς προβληματισμούς σου. Επίσης υπάρχει άφθονο υλικό στο ίντερνετ με φύλλα χρωματισμού (τρομερά αγχολυτική διαδικασία), ιδέες οργάνωσης σκέψεων και χρόνου, διατυπώσεις θετικών δηλώσεων, διαλογισμού κ.α. Δοκίμασε το ακόμα κι αν στην αρχή νιώθεις λίγο αμήχανα. Πολλοί άνθρωποι δεν είναι εξοικειωμένοι με τέτοιες τεχνικές, ίσως φαίνονται λίγο παιδιάστικες. Και έτσι να είναι, τι πειράζει;
• Κακόμαθε λίγο τον εαυτό σου. Κανόνισε ένα χαλαρωτικό μασάζ, μια μονοήμερη εκδρομή, συνάντησε αγαπημένα σου άτομα και επιδίωξε να γελάσεις και να περάσεις καλά. Αν δε σου βγαίνει φυσικά, κάνε το ακόμα και προσποιητά. Κάποια στιγμή θα πάψει να είναι άσκηση αυτοφροντίδας και απλά θα απολαμβάνεις τη στιγμή.
• Μίλα κάπου. Αν δε θέλεις να συζητήσεις με κάποιο δικό σου άτομο, μπορείς να στραφείς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που δραστηριοποιούνται άτυπες ομάδες υποστήριξης όπως πχ. στο Facebook υπάρχει ομάδα υποστήριξης επιζώντων του καρκίνου. Αν ο οικονομικός παράγοντας σε εμποδίζει απ’ το να επισκεφτείς έναν ψυχολόγο, έλεγξε στο δήμο που ανήκεις αν παρέχεται δωρεάν αυτή η υπηρεσία.

Βέβαια σε αυτό το σημείο οφείλω να αναφέρω πως τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει, κατ’ εμέ τουλάχιστον, ολοκληρωτικά έναν ψυχολόγο. Ίσως τον υποκαταστήσει για ένα διάστημα, η ανάγκη όμως θα εξακολουθήσει να υπάρχει. Ο ρόλος του ψυχολόγου είναι τόσο σημαντικός και απαραίτητος όσο και του οικογενειακού γιατρού• κάθε οικογένεια θα έπρεπε να έχει έναν και να τον επισκέπτεται κατά διαστήματα. Θεωρώ πως θα είχαμε γλυτώσει από πολλή ταλαιπωρία και κυρίως από το καταραμένο στίγμα που εν έτη 2025 εξακολουθεί να συνοδεύει ένα ψυχοθεραπευόμεν@. Ας το παραδεχτούμε για να μπορέσουμε να πάμε ουσιαστικά παρακάτω. Δεν έχει νόημα να παριστάνουμε τους εκσυγχρονισμένους και όταν φτάνει η κουβέντα στα δικά μας ψυχικά βάρη (ή κάποιου οικείου) να τα “σκουπίζουμε” σχολαστικά και να τα κρύβουμε όλα κάτω από το χαλί. Πόσα να χωρέσει και αυτό;

Κάποια στιγμή όλα βγαίνουν σε κοινή θέα. Και όταν το “πρόβλημα” βγει από την κρυψώνα του τότε παίρνει τις πραγματικές του διαστάσεις. Είναι ορατό και από τους άλλους.

Πόσο τρομακτικό είναι αυτό άραγε;