Με το έτσι θέλω και με τη ζυγαριά ανά χείρας, η πρόληψη έγινε θέαμα. Στην Τουρκία του 2025, κατέβηκε στις πλατείες. Κυριολεκτικά.
Με την «ευγενή» πρωτοβουλία του Υπουργείου Υγείας, την Κυριακή 12 Μαΐου, ο Υπουργός Υγείας της Τουρκίας, Κεμάλ Μεμίσογλου, ανακοίνωσε την έναρξη της καμπάνιας «Μάθε το ιδανικό σου βάρος, ζήσε υγιεινά». Σταθμοί δημόσιας μέτρησης βάρους και ΔΜΣ στήθηκαν σε πλατείες, σταθμούς και εμπορικά σημεία. Οι πολίτες καλούνται -ή υποβάλλονται— σε δημόσιες μετρήσεις βάρους. Αν βρεθούν «εκτός ορίων» ή κριθούν «υπέρβαροι», παραπέμπονται αυτομάτως σε Κέντρα Υγιεινής Ζωής. Χωρίς διάγνωση, ιστορικό ή συναίνεση. Με μόνο κριτήριο την εξωτερική τους εμφάνιση. Με την υπόνοια ότι το σώμα τους χρειάζεται διόρθωση.
Πρόληψη ή δημόσια διαπόμπευση; Και τι σημαίνει τελικά «φροντίζω», όταν η «φροντίδα» μεταμφιέζεται σε δημόσιο στιγματισμό αντί για σεβασμό; Αυτό δεν είναι απλώς διαπόμπευση, είναι θεσμοποιημένη κακοποίηση με ιατρικό άλλοθι. Γιατί όταν το κράτος στήνει μετωπική επίθεση στη σωματική ιδιωτικότητα και αξιοπρέπεια, φορώντας τη μάσκα της πρόληψης, τότε το πρόβλημα δεν είναι το βάρος των πολιτών. Είναι το βάρος του ελέγχου.
Sağlık bakanı sokaklarda aç gezen emeklileri ve asgari ücretlileri tespit etsin
Şişmanları sonra 🙄
Yalnız ölçüm yapan sağlık personeli daha şişman pic.twitter.com/04uiDoXONv— ‘Bodur& Adalet .’ (@Adalet82_82) May 13, 2025
Ο ψυχολόγος Talip Sami μέσω δημοσίευσης στο τουρκικό website Sirinnar.net, αναρωτιέται αν αυτό είναι δημόσια υγεία ή δημόσια ντροπή. Κάνει λόγο για «καθεστωτικό έλεγχο της σωματικής εικόνας με πρόσχημα τη φροντίδα» και προειδοποιεί πως τέτοιες πρακτικές «ενισχύουν την ντροπή, προκαλούν ψυχική επιβάρυνση, επιδεινώνουν τις διατροφικές διαταραχές, οδηγούν σε κοινωνική απόσυρση και καταπατούν το θεμελιώδες δικαίωμα του ανθρώπου να ορίζει το σώμα και την εικόνα του — χωρίς εξωτερικό καταναγκασμό. Εγκαθιστούν τον έλεγχο με τη μορφή της «φροντίδας».
Με την έναρξη της δράσης, η κοινωνική αντίδραση ήταν άμεση. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πήραν φωτιά: δεκάδες πολίτες κατήγγειλαν την πρακτική ως ταπεινωτική, υποκριτική και εντελώς εκτός ηθικού πλαισίου. Κάποιοι μίλησαν για «ζυγαριά της ντροπής», άλλοι για «ανεπίσημο τεστ συμμόρφωσης» και «κυνήγι παχύσαρκων με μάσκα πρόληψης». Δεν έλειψαν και οι αναφορές σε «θεσμικό bullying».
Ο επίσημος «Οδικός Χάρτης για την Παχυσαρκία» του Υπουργείου Υγείας (Obesity Action Plan TUR) είχε αρχικά δομηθεί με στόχο την ενημέρωση, την υποστήριξη και την ισότιμη πρόσβαση— όχι την έκθεση. Η νέα πρακτική που περιλαμβάνει δημόσια μέτρηση και «αυτοψία σώματος», δεν περιλαμβάνεται πουθενά στο αρχικό στρατηγικό σχέδιο. Είναι πολιτική προσθήκη. Και λειτουργεί ως ανθρωπομετρική σήμανση συμμόρφωσης.
Το να νοιάζεσαι για την υγεία ενός λαού είναι θεμιτό. Το να ζυγίζεις όμως δημόσια τους ανθρώπους σαν να είναι αποσκευές check-in, είναι εξευτελισμός. Αλήθεια, από πότε η φροντίδα έγινε ταπείνωση και η ενημέρωση, επιβολή; Ποιος μετρά την αποδοχή σε κιλά και όχι σε στήριξη;
Η παχυσαρκία δεν είναι lifestyle επιλογή. Είναι σύνθετο φαινόμενο— βιολογικό, κοινωνικό, ψυχικό. Είναι αποτέλεσμα των junk food που διαφημίζεις. Είναι αποτέλεσμα άγχους, φτώχειας, έλλειψης επιλογών, ορμονικής ανισορροπίας και κακής διατροφικής εκπαίδευσης.
Αν σε ενδιαφέρει πραγματικά η υγεία του πληθυσμού σου:
-Φτιάξε ασφαλείς, δωρεάν χώρους άθλησης και υποστήριξης.
-Εκπαίδευσε τα παιδιά στη σωματική αυτογνωσία και τη διατροφή.
-Βάλε ψυχολόγους στα σχολεία.
-Κάνε τα φρέσκα προϊόντα προσιτά.
-Περιόρισε τις διαφημίσεις junk food.
-Σχεδίασε καμπάνιες με ενσυναίσθηση — όχι με τρομολαγνεία.
-Δώσε φωνή στους ίδιους τους ανθρώπους. Όχι ζυγαριές στα πάρκα.
Η προστασία ξεκινά με σεβασμό και στήριξη. Όχι με σαφάρι στιγματισμού. Οι άνθρωποι δεν είναι νούμερα. Και η δημόσια υγεία δεν είναι reality show. Δεν είναι πια ερώτηση αν αυτό είναι διαπόμπευση.
Η ερώτηση είναι:
Πότε επιτρέψαμε η κακοποίηση να παρουσιάζεται ως φροντίδα και ο έλεγχος ως μέριμνα; Πότε κάναμε την υγεία μοχλό συμμόρφωσης και πόσο απέχουμε από τη μέτρηση της σκέψης;
Πηγή φωτογραφίας: LiFO
Συντάκτης: Κρίστη Σταθοπούλου
