Η αγάπη χωρίς όρους – η λεγόμενη άνευ όρων αγάπη – είναι ίσως το πιο εξιδανικευμένο και πολυσυζητημένο είδος αγάπης στις ανθρώπινες σχέσεις. Είναι η ιδέα ότι μπορείς να αγαπάς κάποιον χωρίς να περιμένεις τίποτα σε αντάλλαγμα, χωρίς προϋποθέσεις, χωρίς “αν” και “όμως”. Ακούγεται υπέροχο. Και σε κάποιο βαθμό, είναι. Όταν αγαπάς χωρίς όρους, δίνεις στον άλλον χώρο να είναι ο εαυτός του, χωρίς φόβο ότι θα απορριφθεί ή θα χάσει την αγάπη σου αν δεν ανταποκριθεί στις προσδοκίες σου. Νιώθει αποδοχή, ελευθερία, βαθιά σύνδεση. Αυτή η μορφή αγάπης συναντάται συχνά στις σχέσεις γονιών και παιδιών, αλλά μπορεί να υπάρχει και στις ρομαντικές σχέσεις, στη φιλία, ακόμη και στον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τον ίδιο μας τον εαυτό.

Ωστόσο, πίσω από αυτή την ιδανική εικόνα, υπάρχει μια πιο σκοτεινή πτυχή που σπάνια συζητιέται ανοιχτά. Η αγάπη χωρίς όρους μπορεί, υπό προϋποθέσεις, να γίνει τ0ξική. Όχι επειδή η αγάπη η ίδια είναι κακή ή επικίνδυνη, αλλά επειδή η αντίληψή μας για το τι σημαίνει “χωρίς όρους” μπορεί να μας οδηγήσει σε αυτοακύρωση, ανοχή της κακ0ποίησης ή παραμονή σε σχέσεις που μας φθείρουν. Πολλοί άνθρωποι, στο όνομα της αγάπης, επιτρέπουν στον εαυτό τους να ανεχτεί τη συνεχή παραμέληση, την υποτίμηση ή την ψυχολογική φθορά. Λένε “τον αγαπώ όπως κι αν είναι”, ακόμη κι όταν αυτός ο “όπως κι αν είναι” σημαίνει β1α, χeιριστικότητα ή συναισθηματική απουσία. Και κάπου εκεί η αγάπη παύει να είναι δύναμη σύνδεσης και μετατρέπεται σε εργαλείο φυλάκισης.

Το πρόβλημα ξεκινά όταν η άνευ όρων αγάπη παρερμηνεύεται ως απουσία ορίων. Όταν νομίζουμε ότι για να αγαπάμε αληθινά πρέπει να δεχόμαστε τα πάντα. Όταν συγχέουμε την αγάπη με την αυτοθυσία και την αποδοχή με την παθητικότητα. Η πραγματική αγάπη χωρίς όρους δε σημαίνει ότι μένουμε δίπλα σε κάποιον που μας πληγώνει, ούτε ότι αναιρούμε τις δικές μας ανάγκες για να εξυπηρετήσουμε τις δικές του. Δεν είναι η μαζ0χιστική επιμονή στο “εγώ θα είμαι εδώ ό,τι κι αν κάνεις”, αλλά η βαθιά και ώριμη επιλογή να αγαπάς, έχοντας πρώτα αγαπήσει και σεβαστεί τον εαυτό σου.

Σε αυτό το σημείο, μπαίνει στο προσκήνιο η έννοια των προσωπικών ορίων. Είναι απολύτως εφικτό – και απαραίτητο – να αγαπάς κάποιον βαθιά, ενώ ταυτόχρονα βάζεις ξεκάθαρα όρια στη συμπεριφορά του. Η αγάπη χωρίς όρους, για να είναι υγιής, χρειάζεται να συνυπάρχει με τον αυτοσεβασμό. Αν δεν έχεις το θάρρος να απομακρυνθείς από μια σχέση που σε πληγώνει, τότε αυτό που προσφέρεις δεν είναι αγάπη – είναι φόβος. Αν ανέχεσαι τον πόνο στο όνομα της «ανιδιοτέλειας», τότε δεν προσφέρεις ελευθερία – προσφέρεις συνεξάρτηση.

Η αυτογνωσία είναι κρίσιμη σε αυτό το σημείο. Για να αγαπήσεις χωρίς όρους χωρίς να χαθείς, πρέπει πρώτα να ξέρεις ποιος είσαι, τι αντέχεις, τι σε φθείρει και τι σε εξελίσσει. Όταν γνωρίζεις τα όριά σου, μπορείς να αγαπήσεις με ανοιχτή καρδιά αλλά και με ανοιχτά μάτια. Μπορείς να πεις: «Σ’ αγαπώ, αλλά δεν μπορώ να επιτρέψω να συνεχίσεις να με πληγώνεις». Μπορείς να επιλέξεις την αγάπη, χωρίς να εγκαταλείπεις τον εαυτό σου.

Η υγιής άνευ όρων αγάπη δεν έχει να κάνει με την αφέλεια ούτε με την απόλυτη συγχώρεση. Έχει να κάνει με την επίγνωση, τη συνειδητή επιλογή και την αμοιβαιότητα. Αγαπώ κάποιον χωρίς να του ζητώ να αλλάξει για μένα, αλλά περιμένω να με αντιμετωπίζει με σεβασμό και φροντίδα. Δίνω χωρίς να μετράω, αλλά γνωρίζω πότε αυτό που δίνω δεν εκτιμάται ή κακ0ποιείται. Επιμένω στη σχέση, αλλά όχι εις βάρος της ψυχικής μου υγείας.

Σε έναν κόσμο που μας διδάσκει συχνά ότι η αγάπη είναι πόνος, ότι οι “αληθινοί” μένουν ακόμα κι όταν πληγώνονται, το να αγαπάς χωρίς όρους με υγιή τρόπο είναι πράξη θάρρους. Είναι να ξέρεις πότε να μείνεις και πότε να φύγεις. Να αναγνωρίζεις τη διαφορά ανάμεσα στη συγχώρεση και στη συνήθεια. Και πάνω απ’ όλα, να περιλαμβάνεις τον εαυτό σου στην ίδια αγάπη που τόσο γενναιόδωρα προσφέρεις στους άλλους.

Η αληθινή άνευ όρων αγάπη δε σε μικραίνει. Σε μεγαλώνει. Δε σε παγιδεύει. Σε απελευθερώνει. Και για να τη δώσεις, πρέπει πρώτα να έχεις μάθει να τη δίνεις στον ίδιο σου τον εαυτό.

Συντάκτης: Αναστασία Αργυρίου