Σε άλλα νέα, το Υπουργείο Παιδείας ανακοίνωσε ότι από τη νέα σχολική χρονιά, οι μαθητές που απαλλάσσονται από τα Θρησκευτικά θα παρακολουθούν ένα νέο μάθημα: Ηθική. Η είδηση παρουσιάστηκε σαν εκπαιδευτικός εκσυγχρονισμός και θα μπορούσε πράγματι να είναι — αν δεν υπήρχε ένα βασικό και σιωπηλό πρόβλημα: το μάθημα αυτό προορίζεται μόνο για λίγους, εκείνους που δεν επιλέγουν τα Θρησκευτικά κι -άρα- είναι ανήθικοι;
Όσοι δεν παρακολουθούν Θρησκευτικά θα κάνουν Ηθική λοιπόν∙ οι υπόλοιποι θα παραμείνουν σε ένα μάθημα που εξακολουθεί να είναι προσανατολισμένο σχεδόν αποκλειστικά στη χριστιανική ομολογία. Έτσι, στο ίδιο σχολείο δημιουργούνται δύο κόσμοι: μαθητές που εκπαιδεύονται να σκέφτονται, να συζητούν και να αναλύουν, και μαθητές που παραμένουν σε ένα περιβάλλον όπου η διαφορετικότητα θρησκειών και ιδεών αγγίζεται μόνο περιφερειακά. Και αυτό δεν είναι «επιλογή»∙ είναι ανισότητα.
Το μάθημα της Ηθικής, όπως διαγράφεται από το ΦΕΚ, είναι ίσως η πιο επίκαιρη και ουσιαστική παρέμβαση που έχει γίνει εδώ και πολλά χρόνια. Δεν ασχολείται με θεωρητικές αρετές, αλλά με τα πραγματικά, πιεστικά, καυτά ηθικά ερωτήματα της εποχής μας: την ανισότητα, τη φτώχεια, τον οικονομικό ανταγωνισμό που συνθλίβει ανθρώπους, την περιβαλλοντική καταστροφή που ο άνθρωπος προκάλεσε με την αλαζονεία του, την εκτόξευση της τεχνητής νοημοσύνης, τον φόβο απέναντι στην πολυπολιτισμικότητα, την αποξένωση των μεγαλουπόλεων, τη μισαλλοδοξία που ξαναγεννιέται μέσα από οθόνες και hashtags, την απαξίωση της δημοκρατίας και —τελικά— τη βαθιά κρίση αξιών που διαπερνά ολόκληρη την κοινωνία.
Ας μην κοροϊδευόμαστε: αν υπάρχει ένα μάθημα που μιλάει για όλα αυτά, δεν είναι πολυτέλεια. Είναι ανάγκη. Και είναι ανάγκη για όλους.
Γιατί όλοι ζούμε στον ίδιο κόσμο που αλλάζει βίαια. Όλοι μεγαλώνουμε μέσα σε θόρυβο, ταχύτητα, υπερπληροφόρηση και απουσία σταθερών. Όλοι βλέπουμε καθημερινά ότι οι ηθικοί φραγμοί έχουν γίνει λάστιχο — ή, ακόμα χειρότερα, έχουν εξαφανιστεί.
Και αυτή η πραγματικότητα εν διαχωρίζει τα παιδιά σε «πιστούς» και «μη πιστούς». Αφορά όλα τα παιδιά, όλους τους μελλοντικούς πολίτες, όλους μας. Γι’ αυτό και το μάθημα της Ηθικής δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται σαν «αναπλήρωση». Δεν μπορεί να είναι η εναλλακτική των Θρησκευτικών. Και σίγουρα δεν μπορεί να είναι κάτι που παρακολουθούν μόνο όσοι έχουν καταθέσει μια υπεύθυνη δήλωση απαλλαγής.
Το πραγματικό ερώτημα δεν είναι «Θρησκευτικά ή Ηθική;». Το πραγματικό ερώτημα είναι τι είδους σχολείο θέλουμε. Θέλουμε ένα σχολείο που προετοιμάζει παιδιά να συνυπάρχουν με τον κόσμο όπως είναι — σύνθετος, πολύχρωμος, δύσκολος, τεχνολογικά ασταμάτητος; Ή ένα σχολείο που αναπαράγει μια παλιά, μονοδιάστατη εικόνα της κοινωνίας, αφήνοντας τα παιδιά να αναμετρηθούν μόνα τους με ένα χάος που κανείς δεν τους δίδαξε να διαχειριστούν;
Η λύση δεν είναι να καταργηθούν τα Θρησκευτικά. Η λύση είναι να εξελιχθούν σε ένα μάθημα Θρησκειολογίας, όπου τα παιδιά θα γνωρίζουν τη δική μας παράδοση αλλά και τις άλλες θρησκείες, τις άλλες κοσμοθεωρίες, τους άλλους ανθρώπους.Ένα μάθημα που δε φοβάται την αλήθεια ότι ο κόσμος δεν είναι μονοφωνικός.
Εάν μετατρέπαμε τα Θρησκευτικά σε φιλοσοφία των θρησκειών και το μάθημα το παρακολουθούσαν όλα τα παιδιά, έτσι θα κάναμε και την Ηθική μάθημα για όλους. Έτσι, σε ένα σύγχρονο σχολείο, τα παιδιά θα αποκτούν όχι μόνο γνώση, αλλά και τα εφόδια για να γίνουν σωστοί άνθρωποι. η Ηθική πρέπει να γίνει μάθημα γενικής παιδείας.
Κεντρικό.
Καθημερινό.
Βασικό.
Γιατί η Ηθική είναι το μόνο αντίβαρο που έχει ένας νέος άνθρωπος απέναντι σε μια εποχή που τον εκπαιδεύει διαρκώς να αντιδρά χωρίς να σκέφτεται. Στο τέλος, το θέμα δεν είναι η Θρησκεία.Δεν είναι καν η Πολιτική. Είναι το μέλλον. Και αυτό το μέλλον χρειάζεται ανθρώπους που ξέρουν να σκέφτονται, όχι απλώς να υπακούν.
Χρειάζεται ανθρώπους με κρίση, όχι μόνο με γνώση. Και —το κυριότερο— χρειάζεται ανθρώπους με ηθική πυξίδα.
Αν δεν τη δώσει το σχολείο, τότε ποιος;
Δείτε αναλυτικά το ΦΕΚ για τα Λύκεια ΕΔΩ.
Δείτε αναλυτικά το ΦΕΚ για τα Γυμνάσια ΕΔΩ.
Συντάκτης: Δήμητρα Μάστορα
