Υπάρχουν φορές που η μεγαλύτερη κούραση δεν είναι το να τρέξεις, να δουλέψεις ή να προλάβεις προθεσμίες. Είναι η ψυχική εξάντληση που νιώθεις όταν χρειάζεται να εξηγείς ξανά και ξανά σε κάποιον ποιος είσαι, πώς λειτουργείς, τι σε πονάει, τι σε χαροποιεί. Επίσης, η μεγαλύτερη φθορά σε μια σχέση δεν έρχεται πάντα από τις εντάσεις, τις παρεξηγήσεις ή τις στιγμές που τα λόγια πληγώνουν. Συχνά η πιο ύπουλη κούραση γεννιέται από κάτι πιο αθόρυβο, από την ατελείωτη ανάγκη να εξηγείς ξανά και ξανά γιατί νιώθεις με τον τρόπο που νιώθεις.
Στην αρχή, υπάρχει υπομονή. Υπάρχει διάθεση να ξεδιπλωθεί ο εσωτερικός κόσμος, να δοθούν λέξεις σε συναισθήματα, να χτιστεί γέφυρα ανάμεσα σε δύο διαφορετικούς ανθρώπους. Όμως όταν η ίδια συζήτηση επαναλαμβάνεται διαρκώς, η ψυχή βαραίνει. Δεν είναι απλώς επικοινωνία· πια μοιάζει με αγγαρεία. Και καμία αγάπη δεν αντέχει όταν το «μοιράζομαι τον εαυτό μου» μετατρέπεται σε «απολογούμαι για το ποιος είμαι».
Η ψυχική κόπωση εμφανίζεται σιωπηλά. Στην αρχή, με έναν μικρό αναστεναγμό πριν ξεκινήσει η ίδια εξήγηση για εκατοστή φορά. Μετά, με μια παύση που γίνεται όλο και μεγαλύτερη πριν ειπωθεί η αλήθεια. Στο τέλος, με μια σιωπή που τα λέει όλα: «δεν έχω πια κουράγιο να μιλήσω». Δεν είναι αδιαφορία αλλά προστασία. Όταν μια καρδιά εξαντλείται από την επανάληψη, μαθαίνει να σωπαίνει για να σωθεί. Όταν βλέπει πως όσα λέγονται, δε γίνονται ποτέ ουσιαστικά κατανοητά, σταματά να παλεύει. Γιατί κάθε εξήγηση που πέφτει στο κενό αφήνει πίσω της ένα μικρό σημάδι απογοήτευσης. Και τα σημάδια αυτά, όταν συσσωρευτούν, μοιάζουν με βάρος ασήκωτο.
Μια σχέση δε χρειάζεται εγχειρίδιο χρήσης. Χρειάζεται παρατήρηση, προσοχή, διάθεση να ακούσεις όσα δε χωρούν σε λέξεις. Όταν η αγάπη είναι αληθινή, ο άλλος γίνεται καθρέφτης, βλέπει πίσω από τα μάτια, πιάνει τους τόνους της φωνής, καταλαβαίνει τη σιωπή. Εκεί βρίσκεται η ουσία. Όχι σε φράσεις που επαναλαμβάνονται μηχανικά, αλλά σε μια κατανόηση που γεννιέται φυσικά.
Η κούραση να εξηγείς ποιος είσαι, αφήνει πίσω της και μια πικρή γεύση. Γιατί δεν είναι μόνο η εξάντληση, είναι και η διαπίστωση ότι ίσως ποτέ δεν υπήρξε η πραγματική πρόθεση κατανόησης. Ίσως η αγάπη ήταν πιο επιφανειακή, πιο εγωκεντρική, περισσότερο ανάγκη παρά αμοιβαία σύνδεση. Κι αυτό πονάει. Γιατί εκεί που δόθηκαν κομμάτια ψυχής, εκεί ακριβώς έγινε φανερό ότι δεν εκτιμήθηκαν όπως άξιζαν.
Κάπως έτσι γεννιέται η σιωπή που τελικά σηματοδοτεί το τέλος. Όχι απαραίτητα της σχέσης, αλλά σίγουρα του αγώνα. Η στιγμή που κάποιος σταματά να εξηγεί, είναι η στιγμή που καταλαβαίνει ότι δεν έχει τίποτα άλλο να δώσει στον διάλογο. Η αγάπη μπορεί να υπάρχει ακόμη, το συναίσθημα μπορεί να καίει το ίδιο δυνατά αλλά το κουράγιο έχει τελειώσει.
Κι αν κάτι μένει μετά από όλα αυτά, είναι ένα μάθημα. Ότι την κατανόηση δεν τη ζητιανεύεις. Ότι όταν υπάρχει η πραγματική διάθεση, δε χρειάζονται πολλές εξηγήσεις. Ότι μια σχέση που αξίζει, προσφέρει χώρο για να είναι κάποιος ο εαυτός του, χωρίς να φοβάται ότι πρέπει να το αποδεικνύει ξανά και ξανά. Η ψυχή δεν αντέχει επαναλήψεις που την ξεγυμνώνουν. Αντέχει μόνο εκεί όπου νιώθει πως την αγκαλιάζουν όπως είναι, με τα φώτα και τα σκοτάδια της. Κι εκεί ακριβώς κρύβεται η αληθινή αγάπη: στο να μη χρειάζεται να ειπωθεί τίποτα για να καταλάβεις τα πάντα.
Κάπου εκεί ανάμεσα στη σιωπή και την κούραση, γεννιέται μια υπόσχεση προς τον εαυτό: την επόμενη φορά να μην ξοδευτεί τόση ενέργεια σε αποδείξεις, αλλά σε βεβαιότητες. Να δοθεί ο εαυτός εκεί όπου δε θα χρειαστεί εξηγήσεις, εκεί όπου η αγκαλιά θα είναι αρκετή απάντηση σε κάθε γιατί. Γιατί μόνο τότε, η αγάπη μπορεί να κρατήσει. Κάθε τέλος αφήνει πίσω του μια γεύση απώλειας, αλλά και μια μικρή απελευθέρωση. Γιατί όταν η ψυχή σταματά να εξηγεί, ξαναβρίσκει τη φωνή της όχι για τους άλλους, αλλά για τον εαυτό της. Η αλήθεια είναι πως όποιος θέλει πραγματικά να γνωρίσει έναν άνθρωπο, δε χρειάζεται δεκάδες εξηγήσεις. Αρκεί να σταθεί δίπλα του με ανοιχτή καρδιά. Κι αν κάτι αξίζει να κρατηθεί μετά από όλη αυτή την κόπωση, είναι η βεβαιότητα ότι η αγάπη δε μετριέται με λόγια που ειπώθηκαν, αλλά με στιγμές που κατανοήθηκαν σιωπηλά.
Συντάκτης: Ευθυμία Πράπα
