Κάποια στιγμή, πολύ πιθανό να το έχεις κάνει: είπες “ναι” ενώ ήθελες να πεις “όχι”, χαμογέλασες ενώ μέσα σου κάτι σε έσφιγγε, έβαλες τις δικές σου ανάγκες στην άκρη για να μη δυσαρεστήσεις κανέναν. Καλωσήρθες στον κόσμο του people pleasing, εδώ όπου η ανάγκη για αποδοχή γίνεται πιο δυνατή από την ανάγκη για αλήθεια.
Αλλά, γιατί το κάνεις; Συνήθως, πίσω από αυτή τη συμπεριφορά, κρύβεται φόβος. Φόβος μην απορριφθείς, μην απογοητευτείς, μη θεωρηθείς “δύσκολος/η”, “κακός/η” ή “εγωιστής/α”. Ίσως έμαθες ότι η αγάπη κερδίζεται όταν είσαι “καλός/ή” και δε δημιουργείς πρόβλημα. Έτσι, μεγαλώνοντας, συνέχισες να αναζητάς την αποδοχή μέσα από τη διαρκή ικανοποίηση των άλλων.
Μόνο που κάπου εκεί, ξεχνάς τον εαυτό σου. Και το χειρότερο; Όταν λες συνέχεια “ναι”, χάνουν αξία και τα “ναι” που πραγματικά εννοείς. Η αποδοχή που αξίζει, έρχεται όταν είμαστε ο εαυτός μας, όχι η “καλύτερη εκδοχή” που βολεύει τους γύρω μας. Μήπως ήρθε η ώρα να σταματήσεις να απολογείσαι για το ποιος είσαι και να αρχίσεις να λες με θάρρος: “Αυτό με ενοχλεί”, “Δεν μπορώ τώρα”, ή απλά, “όχι”;
Γιατί το να είσαι αυθεντικός δεν είναι αγένεια— είναι αυτοσεβασμός. Πάμε να δούμε μερικούς απλούς και πρακτικούς τρόπους να το κάνεις:
Ξεκίνα με μικρά ‘’όχι’’
Δε χρειάζεται να ξεκινήσεις με κάτι τεράστιο, όπως να αρνηθείς σε κολλητό σου μια σημαντική χάρη. Ξεκίνα από κάτι απλό, όπως: “δεν μπορώ να έρθω για καφέ σήμερα”, “δεν προλαβαίνω να το κάνω τώρα”. Κάθε μικρό “όχι” χτίζει την αυτοπεποίθησή σου και τελικά σε κάνει να καταλάβεις ότι ο κόσμος δεν τελειώνει όταν βάζεις όρια.
Ρώτα τον εαυτό σου: “Αν δε φοβόμουν, τι θα έκανα;”
Κάθε φορά που διστάζεις, κάνε αυτή την ερώτηση. Συνήθως, λέμε “ναι” γιατί φοβόμαστε την αντίδραση του άλλου: μη θυμώσει, μη μας απορρίψει, μη στενοχωρηθεί. Όμως, η πιο αυθεντική σου απάντηση βρίσκεται κάτω από τον φόβο. Κι αυτή αξίζει να την ακούσεις.
Μην απολογείσαι υπερβολικά
Το “όχι” δε χρειάζεται να συνοδεύεται από εκτενές σενάριο. Δε χρωστάς αναφορά για κάθε σου απόφαση. Το “δε με βολεύει” ή “δε θα τα καταφέρω αυτή τη φορά” είναι αρκετό. Όσο λιγότερο εξηγείς, τόσο περισσότερο δείχνεις (και νιώθεις) ότι σέβεσαι τον χρόνο και τα όριά σου.
Εξάσκησε την άρνησή σου στον καθρέφτη
Πες δυνατά: “Όχι, δεν μπορώ.” / “Όχι, δε με βολεύει.” / “Όχι, δε θα το κάνω.” Το να ακούς τον εαυτό σου να το λέει δυνατά, σε βοηθά να το εσωτερικεύσεις. Κάν’ το σαν πρόβα. Την ώρα που θα χρειαστεί, θα σου βγει πιο φυσικά.
Κράτα χώρο στην καθημερινότητά σου για σένα
Οι people pleasers συχνά γεμίζουν το πρόγραμμά τους με ανάγκες των άλλων. Άρχισε να βάζεις στο πρόγραμμά σου πρώτα τον εαυτό σου: χρόνο για ξεκούραση, για χόμπι, για τίποτα. Όταν ο χρόνος σου έχει αξία για σένα, τον προστατεύεις πιο εύκολα.
Αντικατάστησε το “να με συμπαθούν” με το “να με εκτιμούν”
Το πρώτο βασίζεται στο τι προσφέρεις στους άλλους. Το δεύτερο, στο ποιος είσαι. Δε χρειάζεται να είσαι πάντα ευχάριστος/η. Είναι πιο σημαντικό να σε σέβονται επειδή έχεις φωνή, επιλογές και όρια.
Αναρωτήσου γιατί το κάνεις
Συχνά, μπορεί να προκύπτει από ανάγκη να είσαι αρεστός σε όλους. Αλλά ακόμη και το να λες πάντα “ναι” θα εκνευρίσει κάποιους. Θα σκέφτονται από μέσα τους: ‘’θέλει απλά να τα έχει καλά με όλους’’, ‘’δεν είναι καλόκαρδο άτομο, απλά δεν έχει αυτοσεβασμό’’. Μπορεί να σε λυπούνται κιόλας. Το συμπέρασμα είναι πως ό,τι και να κάνεις, θα υπάρχουν άτομα που δε σε πάνε— οπότε μην προσπαθείς τόσο για το ανέφικτο.
Σκέψου τη ζωή σου σαν μια αυτοβιογραφία
Μόνο που αυτή τη φορά, όμως, αντί να κρατάς εσύ την πένα, την κρατάνε άλλοι. Γιατί, στην πραγματικότητα, είναι εκείνοι που αποφασίζουν πού θα πας, τι θα πεις και ποιος θα είσαι. Θα ήθελες να διαβάσεις μια ιστορία όπου ο πρωταγωνιστής δεν είχε φωνή; Μάλλον όχι, και μάλλον κανείς.
Ήρθε η ώρα να πάρεις πίσω την πένα. Να γίνεις εσύ ο/η συγγραφέας της ζωής σου. Όχι για να γράψεις την τέλεια ιστορία— αλλά για να γράψεις τη δική σου. Με τις δικές σου λέξεις, επιλογές και αλήθειες. Κι αυτό το βιβλίο, να είσαι σίγουρος/η, θα αξίζει να το διαβάσεις.
Μάθε να είσαι ευγενικός, αλλά και ξεκάθαρος. Να προσφέρεις, αλλά όχι να αδειάζεις. Και πάνω απ’ όλα, μάθε να σου αρκεί που είσαι αρκετός— έτσι όπως είσαι. Γιατί, τελικά, το πιο όμορφο “ναι” που μπορείς να πεις είναι στον εαυτό σου.
Συντάκτης: Ευθυμία Πράπα
