Ποιο είναι το νόημα της ζωής τελικά;
Μία φράση που σίγουρα σου έχει περάσει απ’ το μυαλό, κάπου εκεί, στις 3 το χάραμα με ένα ποτήρι κρασί στο χέρι και μετά από μια δύσκολη μέρα. Μπορεί να κοιτούσες τον ουρανό απ’ το παράθυρο ή να ξάπλωνες στην παραλία και σε ακουμπούσαν οι ηλιαχτίδες του ήλιου. Μπορεί να το ανέλυσες μόνος σου ή με φίλους σου. Για λίγο ή για πολύ. Όπως και να ‘χει όμως, δεν υπάρχει μία ενιαία απάντηση. Δεν είναι μαθηματικά. Δεν επέλεξες εσύ να έρθεις σε αυτόν τον κόσμο, άρα δεν αποφάσισες το νόημα που έχει η ζωή όταν δημιουργείται. Την πορεία σου, όμως, τη χαράζεις εσύ.
Συχνά, όταν είσαι νέος και πάνω στον ενθουσιασμό σου, δε φιλοσοφείς υπαρξιακά ζητήματα όπως το νόημα της ζωής. Είσαι αυθόρμητος/η, παρορμητικός/ή θα έλεγα πιο συγκεκριμένα, θέλεις να περάσεις καλά. Και είναι λογικό. Από την άλλη, ακόμα κι όταν το συζητάς συμβαίνει έχοντας την ασφάλεια της νιότης και μοιάζουν όλα θεωρητικά και μακριά από σένα. Έχεις χρόνο, σκέφτεσαι, κι αλλάζεις θέμα. Δε χρειάζεται να περιμένεις να μεγαλώσεις, όμως, για να αρχίσεις να αναζητάς έναν σκοπό στην καθημερινότητά σου, ή πως χρειάζεται αυτή η αυτογνωσία να έρθει σε μορφή απολογισμού στα βαθιά σου γεράματα.
Δεν είναι εύκολη διαδικασία. Κάποιες φορές δυσκολεύεσαι να βρεις ένα νόημα. Ενίοτε προσπαθείς να καλύψεις ένα κενό, να απαλύνεις κάποιον πόνο. Όμως τότε είναι που η αναζήτηση ενός σκοπού είναι πιο σημαντική από ποτέ. Δε θα νιώσεις ποτέ πλήρης αν αποφεύγεις τον εαυτό σου. Τι κάνεις λοιπόν; Υιοθετείς μια έτοιμη άποψη, μία που να βολεύει και που να μη χρειάζεται να ξύσει πτυχές σου που χρειάζονται δουλειά. Κι αυτό το βόλεμα, αν δεν το αρνηθείς από νωρίς, με τα χρόνια παντρεύεται τον φόβο και μεγαλώνει.
Η κοινωνία σε προγραμματίζει από μικρό. Πρέπει στα 22-24 να έχεις πτυχίο, μετά μεταπτυχιακό, μετά μία δουλειά – όχι απαραίτητα αυτή που σε γεμίζει, αλλά αυτή που σου επιτρέπει να ζήσεις. Στα 30 πρέπει να παντρευτείς, στα 35 να έχεις παιδιά. Αλήθεια όμως, ποιος όρισε αυτά τα ορόσημα; Και γιατί όλοι νιώθουμε ότι πρέπει να τα ακολουθήσουμε για να “είμαστε στον σωστό δρόμο”; Αυτό είναι το νόημα; Να ακολουθήσεις μία ζωή που νομίζεις ότι επιλέγεις, ενώ έχει προσκολληθεί στο υποσυνείδητό σου από την πίεση των άλλων; Ζήσε ένα προσωπικό μονοπάτι, με τον ρυθμό που θέλεις, τους ανθρώπους που θέλεις και τον τρόπο που θέλεις. Αυτή η κοινωνία, που τόσο αφήνεις να σε ορίζει, θα σε σηκώσει όταν λυγίσεις; Όχι. Είτε ζεις είτε επιβιώνεις, αυτή θα συνεχίσει να υπάρχει και να κατατρώει τα επόμενα θύματά της.
Αξίζει να κοιτάξουμε και μία πιο μικρή κοινωνία: τον στενό μας κύκλο. Μπορεί να βρίσκεις νόημα στο να κάνεις τη ζωή των κοντινών σου ανθρώπων ομορφότερη. Είναι μια βαθιά, ανθρώπινη μορφή αγάπης. Αλλά μέσα σε αυτή την προσφορά, αξίζει να ρωτήσεις και τον εαυτό σου: «Εγώ πού βρίσκομαι σε όλο αυτό;» Γιατί το νόημα δεν είναι μόνο κάτι που δίνεις – είναι και κάτι που αναγνωρίζεις μέσα σου. Και όταν αυτά τα δύο συναντιούνται, η ζωή αποκτά αληθινή ισορροπία.
Έπειτα, είναι και για το γιατί επιθυμείς ο κόσμος να σε θυμάται. Με το να μεγαλώνεις και να διαμορφώνεις νέες γενιές, αφήνεις κληρονομιά αξιών, γνώσεων και αγάπης. Οποιοσδήποτε δημιουργεί κάτι μοναδικό – μουσική, βιβλία, τεχνολογικά επιτεύγματα κ.ά. – μια ιδέα ουσιαστικά, συνεχίζει να εμπνέει και να επηρεάζει και μετά τον θάνατό του. Ακόμα και οι σχέσεις που χτίζεις, οι άνθρωποι που βοήθησες ή ενέπνευσες να γίνουν καλύτεροι, είναι μια μορφή κληρονομιάς. Ακόμα και μια απλή κουβέντα, μια διδαχή ή μια στάση ζωής που επηρεάζει τον τρόπο σκέψης των άλλων. Έτσι, ακόμα κι όταν φύγεις, κάτι από εσένα θα συνεχίσει να ζει μέσα στους άλλους. Κι αυτό ίσως είναι μια μορφή αιωνιότητας.
Μπορεί να διστάζεις να δημιουργήσεις, να εκφραστείς, να μοιραστείς τις ιδέες σου. Ίσως παγιδεύεσαι στο ενδεχόμενο της κριτικής. Σκέψου όμως: όλοι θα πεθάνουμε, σωστά; Αυτοί λοιπόν που ντρέπεσαι σήμερα, αύριο δε θα σε θυμούνται. Δε θα τους νοιάζει, γιατί δε θα υπάρχουν. Όμως κάποιος στο μέλλον ίσως σε χρειαστεί. Ίσως βρει φως στο έργο σου. Ίσως εμπνευστεί από το αποτύπωμά σου. Ίσως του σώσεις τη ζωή. Αυτός ο άνθρωπος που θα επηρεάσεις ίσως δεν έχει γεννηθεί ακόμη.
Το παρόν και το μέλλον δεν είναι αντίθετα. Όταν ζεις συνειδητά, με αγάπη και αλήθεια στο τώρα, τότε ακριβώς είναι που χτίζεις – χωρίς να το καταλαβαίνεις – και το αποτύπωμα που θα αφήσεις πίσω. Η υστεροφημία δεν είναι ένας μακρινός στόχος· είναι το άθροισμα όλων των σημερινών σου επιλογών.
Αν θέλεις να ακούσεις αναλυτικά τη δική μου θεωρία για το νόημα της ζωής, επισκέψου το νέο επεισόδιο του podcast
Αν κάτι απ’ όσα είπα άγγιξε κάτι μέσα σου, κράτησέ το. Κι αν όχι, συνέχισε την αναζήτησή σου. Ίσως βρεις αλλού το δικό σου νόημα. Όμως, μέχρι να τα ξαναπούμε, μη σταματήσεις να ψάχνεις τον λόγο για τον οποίο αξίζει να σηκώνεσαι κάθε πρωί.
Συντάκτης: Ευθυμία Πράπα
