«Υπάρχει φαγητό στη Γάζα». Η φράση ακούγεται σαν ειρωνεία που τρυπάει το στομάχι όσων λιμοκτονούν. Κι όμως, είναι το σλόγκαν της νέας ισραηλινής καμπάνιας, όπου από τον Ιούνιο του 2025 έχουν ξοδευτεί τουλάχιστον 42 εκατ. ευρώ. Το όνομα του προγράμματος; «Hasbara» που σημαίνει «εξήγηση». Μόνο που εδώ δεν εξηγούν, καλλωπίζουν.
Στα βίντεο που κυκλοφορούν σε YouTube και Χ (πρώην twitter), η ζωή μοιάζει κανονική: πάγκοι γεμάτοι φρούτα, πιάτα με κρέπες και γλυκά, παιδιά που χαμογελούν. Και μια απρόσωπη φωνή τεχνητής νοημοσύνης να καταλήγει με ψυχρότητα: “Οποιοσδήποτε άλλος ισχυρισμός είναι ψέμα”. Οι προβολές ξεπέρασαν τα 18 εκατομμύρια σε Γερμανία, Αυστρία, Ιταλία, Πολωνία, Ηνωμένο Βασίλειο και ΗΠΑ. Στόχος; Όχι οι κάτοικοι της Γάζας, αλλά οι θεατές της Δύσης.
Η Deutsche Welle αποκάλυψε ότι τα πλάνα είναι όντως τραβηγμένα από τον φωτορεπόρτερ Μάτζντι Φάθι και αναρτημένα σε σελίδες εστιατορίων. Μα το ότι είναι πραγματικές σκηνές δεν τα κάνει λιγότερο παραπλανητικά. Γιατί το φαγητό μπορεί να υπάρχει, που πια δεν υπάρχει αφού η περιοχή έχει κηρυχθεί σε κατάσταση λιμού, αλλά και η πρόσβαση σε αυτό το λίγο, είναι προνόμιο ελάχιστων.
Η Ρίχαμ Αμπού Αΐτα από την πλατφόρμα Kashif το περιγράφει ωμά: 1 κιλό ζάχαρης φτάνει τα 250 σεκέλ (περίπου 65 €). Ένα φαλάφελ 8 €. Ένα σοκολατένιο γλυκό, 25 €. Μια κρέπα πραλίνας, 12 €. Το αλεύρι κοστίζει όσο ολόκληρος μισθός. Ο ίδιος ο Φάθι το ομολόγησε: “Υπάρχει φαγητό, αλλά είναι απλησίαστο”. Για τους λίγους με χρήματα, οι βιτρίνες λάμπουν. Για τους πολλούς, οι κατσαρόλες μένουν άδειες, κι οι γονείς παρηγορούν τα παιδιά με λίγο νερό και ψωμί.
Ακόμα και στο εσωτερικό του Ισραήλ, η καμπάνια θεωρείται σφάλμα. Ο δημοσιογράφος Ορέν Πέρσικο μίλησε για «αντι-δημοσιογραφία»: Δέκα μανάβικα με γεμάτα ράφια δεν αναιρούν το γεγονός ότι λίγα χιλιόμετρα πιο πέρα οικογένειες λιμοκτονούν μέσα στα σπίτια τους. Η αντίθεση είναι εκκωφαντική: φως και σκοτάδι στην ίδια γη.
Ο Τομάσο Κανέτα από το European Digital Media Observatory το είπε ξεκάθαρα: Ο στόχος είναι να κερδίσουν τη συμπάθεια της Δύσης, ιδίως στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η καμπάνια δε φτιάχτηκε για να αλλάξει τις συνθήκες στη Γάζα, αλλά για να ξεπλύνει εικόνες στα μάτια της Δύσης.
Κι όμως, ο ΟΗΕ και διεθνείς οργανισμοί δεν αφήνουν περιθώρια αμφιβολίας: η Γάζα βιώνει ανθρωπογενή λιμό. Χιλιάδες οικογένειες κοιμούνται με άδειο στομάχι. Όσα εκατομμύρια κι αν πέσουν σε βίντεο, όσο κι αν ντυθεί η εξαθλίωση με χαμόγελα, η αλήθεια δεν κρύβεται: στη Γάζα, οι άνθρωποι δεν πεινούν επειδή το λένε οι εχθροί. Πεινούν γιατί δεν έχουν τι να φάνε. Και καμία προπαγάνδα δεν μπορεί να τους ταΐσει.
Συντάκτης: Σοφία Γεωργούλα
