

«Παίζουν και οι γυναίκες μπάσκετ»; «Ζουν από αυτό»; Σε πρόσφατη συνέντευξή της η αρχηγός της εθνικής ομάδας μπάσκετ Άρτεμις Σπανού αναφέρθηκε στα σ3ξιστικά σχόλια που κατά καιρούς γίνεται αποδέκτης όταν συστήνεται ως επαγγελματίας μπασκετμπολίστρια. Σε μια απολαυστική συνέντευξη που έδωσε στο Onemangr μίλησε μεταξύ άλλων για τα λίγα εισιτήρια που κόβουν οι αγώνες στα γυναικεία αθλήματα, το πόσο πίσω είναι η Ελλάδα στο να αναδεικνύει τον γυναικείο αθλητισμό και συγκεκριμένα το μπάσκετ αλλά και την εμπειρία της από την πλούσια διεθνή καριέρα της.
Οι γυναίκες αθλήτριες ακόμη και σήμερα αντιμετωπίζουν πολλές δυσκολίες στην επαγγελματική τους πορεία. Περιορισμένες ευκαιρίες, χαμηλότερες αμοιβές και σ3ξιστικές συμπεριφορές είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Οι έμφυλες διακρίσεις είναι δυστυχώς υπαρκτές στην καθημερινότητά τους. Τα εμπόδια που συναντούν αποδεικνύουν για μια πολλοστή φορά ότι δε βρίσκονται στο ίδιο σημείο εκκίνησης με τους άντρες συναδέρφους τους.
Μα παίζουν οι γυναίκες μπάσκετ και ποδόσφαιρο επαγγελματικά;
Τα έμφυλα στερεότυπα έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση αυτών των αντιλήψεων. Στο μυαλό πολλών ανθρώπων -λανθασμένα προφανώς- οι γυναίκες δεν ασχολούνται επαγγελματικά με αθλήματα που απαιτούν μυϊκή δύναμη και είναι ανταγωνιστικά. Είναι πιο εύπεπτο για το μέσο θεατή να παρακολουθεί γυναίκες σε αθλήματα, όπως ενόργανη ή η ρυθμική γυμναστική. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Ορισμένα «ανδροκρατούμενα» αθλήματα, όπως το ποδόσφαιρο ή το μπάσκετ που έχουν περισσότερο ανταγωνιστική φύση θεωρούνται «ανδρική υπόθεση». Από την άλλη αθλήματα που εμπεριέχουν χορό, ντελικάτες κινήσεις και ευλυγισία είναι συνυφασμένα με τις γυναίκες. Βλέπουμε ότι τα στερεότυπα έχουν επιδράσει βαθιά στην επιλογή αθλημάτων. Αν μια γυναίκα θέλει να ασχοληθεί επαγγελματικά με το στίβο, το μπάσκετ και το ποδόσφαιρο πρέπει να καταβάλλει διπλάσια προσπάθεια σε σχέση με έναν άντρα. Όχι λόγω αθλητικών ικανοτήτων, αλλά λόγω έμφυλων στερεοτύπων.
Πληρώνονται και ζουν μόνο από αυτό;
Οι αθλήτριες μπορούν να βιοποριστούν εξ’ ολοκλήρου από τον αθλητισμό; Η απάντηση είναι ναι, ωστόσο τα χρήματα στο γυναικείο αθλητισμό είναι πολύ λιγότερα συγκριτικά με όσα λαμβάνουν οι άντρες αθλητές. Αυτό συμβαίνει λόγω της περιορισμένης προβολής των γυναικείων πρωταθλημάτων και διοργανώσεων. Τα αντίστοιχα πρωταθλήματα με άντρες προσελκύουν περισσότερο ενδιαφέρον και επομένως περισσότερα έσοδα και χορηγίες. Τα υψηλότερα έσοδα με τη σειρά τους τροφοδοτούν και μεγαλύτερες αμοιβές στους άντρες αθλητές. Ένας φαύλος κύκλος που ποτέ δεν τελειώνει. Οι χαμηλότερες αμοιβές των αθλητριών οφείλονται με λίγα λόγια σε ένα σύστημα που ενισχύει τις διακρίσεις. Τι πιο σύνηθες να συμβεί, θα έλεγε κανείς.
Τελικά προβάλλονται οι επιδόσεις ή η προσωπική ζωή των αθλητριών;
Ακόμη και ο τρόπος προσέγγισης και προβολής από τα Μέσα διαφέρει σημαντικά. Τα μίντια προβάλλουν τις επιδόσεις, τα μετάλλια και τα μεγάλα αθλητικά επιτεύγματα των αντρών αθλητών. Στις γυναίκες αθλήτριες από την άλλη σχολιάζεται η εμφάνιση και η προσωπική τους ζωή. Για παράδειγμα η Μαρία Σαράποβα, μια σπουδαία τενίστρια προβάλλονταν περισσότερο ως fashion icon, παρά για τις πολύ αξιόλογες αθλητικές της επιδόσεις. Η Άννα Κουρνίκοβα επίσης σχολιάστηκε περισσότερο για την προσωπική της ζωή και το lifestyle της, παρά για τις αθλητικές της διακρίσεις ως τενίστρια. Η Σιμόν Μπάιλς, κορυφαία αθλήτρια της ενόργανης γυμναστικής συχνά σχολιάζονταν για το ύψος της, ενώ όταν ανακοίνωσε την προσωρινή αποχώρισή της για λόγους ψυχικής υγείας, αρκετά ξένα μέσα στάθηκαν στο ότι «παράτησε» την ομάδα και απογοήτευσε το κοινό. Άραγε ένας άντρας αθλητής θα σχολιάζονταν ανάλογα για την εμφάνιση ή τις προσωπικές επιλογές του; Οι επιδόσεις των γυναικών, όσο σπουδαίες κι αν είναι, από ότι φαίνεται έρχονται σε δεύτερη μοίρα.
Οι αθλήτριες καλούνται να απαντήσουν στις κλασικές σ3ξιστικές ερωτήσεις του τύπου πώς καταφέρνεις να συνδυάζεις οικογένεια και αγώνες ή σκέφτεσαι να κάνεις οικογένεια κάποια στιγμή; Ταυτόχρονα ορισμένοι αθλητικοί σχολιαστές κάνουν σ3ξιστικά σχόλια για την εμφάνιση ή την ηλικία των αθλητριών. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2024 ακούστηκε από σχολιαστή στον αέρα η εξής φράση: «Ξέρετε πώς είναι οι γυναίκες…αργούν γιατί κάνουν μακιγιάζ». Ο ίδιος αφαιρέθηκε αμέσως από την ομάδα μετάδοσης και ζήτησε δημόσια συγνώμη.
Κάτι πάει να αλλάξει ή και όχι;
Τα τελευταία χρόνια κάτι πάει να αλλάξει. Οι επιτυχίες της Κατερίνας Στεφανίδη, η Άννας Κορακάκη, της γυναικείας ομάδας στίβου, πόλο και μπάσκετ έχουν παίξει πολύ σημαντικό ρόλο στην προβολή του γυναικείου αθλητικού χώρου. Ωστόσο, έχουμε να διανύσουμε πολύ δρόμο ακόμα. Οι έμφυλες διακρίσεις είναι βαθιά ριζωμένες στον αθλητισμό και την κοινωνία γενικότερα. Αυτό που μπορούμε από την πλευρά μας να κάνουμε είναι να στηρίζουμε έμπρακτα τις προσπάθειες των αθλητριών. Πολύ πρόσφατο παράδειγμα η εθνική ομάδα μπάσκετ γυναικών. Η συμμετοχή της ομάδας στο Eurobasket απέσπασε μεγάλη προβολή και πολύ θετικά σχόλια από το κοινό. Και αυτό δείχνει ότι δειλά δειλά κάτι πάει να αλλάξει!