«Σε λέω γυναίκα, γιατί το φορτίο που φέρεις στις πλάτες σου, είναι βαρύ μα αόρατο»

«Όλοι σε λένε άγαλμα, εγώ σε προσφωνώ γυναίκα κατευθείαν. Σε λέω γυναίκα γιατί είσαι αιχμάλωτη». Η Κική Δημουλά έγραψε το ποίημα «Σημείο Αναγνωρίσεως» εμπνευσμένη από το γλυπτό «Η Βόρειος Ήπειρος» του Κωνσταντίνου Σεφερλή. Η ποιήτρια, ωστόσο έδωσε μια άλλη ερμηνεία στη στάση του γλυπτού, μιλώντας για την καταπίεση που υφίστανται οι γυναίκες. Πόσο μπροστά για την εποχή της ήταν η Κική Δημουλά; Μίλησε για τις διακρίσεις που υφίσταται το γυναικείο φύλο σε μια εποχή που θεωρούνταν ότι σκοπός της γυναίκας είναι να κάνει οικογένεια και να ασχολείται με τα οικοκυρικά. Από τότε πολλά άλλαξαν ή και όχι. Εξέλιξη προφανώς και υπάρχει στο κομμάτι της ισότητας των φύλων, αλλά όπως έχουμε ξαναπεί υπάρχει άπλετος σ3ξισμός εκεί έξω.

Η τέχνη είναι εδώ για να μας υπενθυμίζει ορισμένα πράγματα που καλώς ή κακώς τείνουμε να ξεχνάμε. Χαρακτηριστικό, το άγαλμα “La carga” (aka το φορτίο). Μπορείς να φανταστείς τι κοινό μπορεί να έχουν οι στίχοι του «Σημείου Αναγνωρίσεως» με το εν λόγω άγαλμα;

Και μάνα, και αδερφή και σύζυγος και εργαζόμενη.

Γιατί περιμένουμε από μια γυναίκα να είναι πολυμηχάνημα;

Τι θα φάμε; Δε μου αρέσει το φαγητό, θα φτιάξεις κάτι άλλο; Έπλυνες τα ρούχα; Μαμά πού είναι τα παιχνίδια μου; Το άγαλμα “La carga” κοσμεί την πλατεία Plaça de la Farga της Βαρκελώνης. Ο δημιουργός Josep Canals κατασκεύασε ένα άγαλμα μιας γυναίκας-μάνας, η οποία κουβαλάει στην πλάτη της το τεράστιο φορτίο του νοικοκυριού και ταυτόχρονα στα δυο της χέρια κρατάει τα παιδιά της. Το μνημείο αποτελεί έναν φόρο τιμής στην αόρατη γυναίκα, εκείνη που έχει αναλάβει δεκάδες ρόλους και ευθύνες εντός και εκτός της οικογένειας. Άραγε, έχεις σκεφτεί ποτέ γιατί το σκούπισμα, το μαγείρεμα, το σιδέρωμα και γενικότερα οι δουλειές του σπιτιού βαραίνουν δεκάδες χρόνια τώρα τις γυναίκες; Γιατί θεωρούμε υποχρέωση τους να ασχολούνται με το νοικοκυριό και να περνάνε όλα από τα χέρια τους; Μάντεψε, πατριαρχία το λένε. Τα χρόνια περνούν και παρά τις προσπάθειες του φεμινιστικού κινήματος κάποιες αντιλήψεις είναι πιο βαθιά ριζωμένες μέσα μας από ό,τι νομίζουμε. Μια από αυτές είναι ότι η θηλυκότητα ανέκαθεν είναι ταυτισμένη με τη φροντίδα και την μητρότητα. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Ότι τρέχεις για όλους και για όλα. Και όχι μόνο αυτό, αλλά οι οικιακή εργασία δεν αναγνωρίζεται κιόλας. Θα ακούσεις πολλές φορές: «Έλα μωρέ τι έκανες; Ένα φαγητό έφτιαξες μη το κάνουμε και θέμα» ή «Δεν είσαι καλή νοικοκυρά». Γιατί λέμε προσβλητικά σε μια γυναίκα δεν είσαι καλή νοικοκυρά και όχι σε έναν άντρα; Εφόσον στο σπίτι υπάρχουν κι άλλα άτομα, δεν θα έπρεπε αντίστοιχα να συμβάλλουν και στις δουλειές του σπιτιού; Και πριν απαντήσεις: « Στο 2025 ζούμε, πλέον συμβάλλουν και οι άντρες στο νοικοκυριό», σκέψου γιατί τους επικροτούμε όταν το κάνουν και μάλιστα νιώθουμε και τυχερές; Δεν θα έπρεπε να είναι αυτονόητο, ότι θα κάνουν ό,τι κάνει και μια γυναίκα στο σπίτι;

Εδώ σε θέλω. Για σένα που αναρωτιέσαι τι τον θέλουμε το φεμινισμό, αφού πλέον έχουμε ισότητα, σου έχουμε some bad news που λέμε και στο χωριό μας. Αν είχαμε ουσιαστική ισότητα των φύλων δε θα μιλούσαμε αυτή τη στιγμή για «αόρατες» γυναίκες που εργάζονται χωρίς μισθό, επειδή όλο αυτό θεωρείται υποχρέωσή τους. Ναι, η οικιακή εργασία είναι κανονική εργασία, απλά δεν πληρώνεται. Και το κυριότερο: δεν αναγνωρίζεται κιόλας. Ένα απλό, λιτό και απέριττο «ευχαριστώ» θα αρκούσε, αλλά αντί αυτού εισπράττονται και υποτιμητικά σχολιάκια.

Για ακόμη μια φορά η τέχνη βρήκε τον κατάλληλο τρόπο να βάλει τα πράγματα στη θέση τους και να μας κάνει να προβληματιστούμε βρε αδερφέ. Στην προκειμένη περίπτωση, ο καλλιτέχνης δε θα μπορούσε να αποδώσει καλύτερα το βάρος που κουβαλούν πολλές γυναίκες εκεί έξω και κανείς δεν τους το αναγνωρίζει, επειδή είναι γυναίκες.

«Σε λέω γυναίκα, γιατί είσαι αιχμάλωτη» είπε η Κική Δημουλά, κι εμείς προσθέτουμε: «Σε λέω γυναίκα, γιατί το φορτίο που φέρεις στις πλάτες σου, είναι βαρύ μα αόρατο».