Όσα εκτυλίχθηκαν στον δεύτερο αγώνα μπάσκετ Ολυμπιακού-Παναθηναϊκού γύρισαν χρόνια πίσω τον ελληνικό αθλητισμό. Δυστυχώς όμως δεν είναι η πρώτη φορά που στα ελληνικά γήπεδα λαμβάνουν χώρα φραστικά επεισόδια, επιθέσεις και βίαια περιστατικά. Ο τελικός του μπάσκετ μπορεί να τελείωσε, ωστόσο όσα συνέβησαν κατά τη διάρκεια των αγώνων εντός και εκτός γηπέδων απασχόλησαν την κοινή γνώμη και επέφεραν ποικίλες αντιδράσεις.
Τι γίνεται λοιπόν, όταν η «αγάπη» και η «πίστη» σε μια ομάδα μετατρέπονται σε φανατισμό και μίσος;
Αρχικά, ας κάνουμε λόγο για την ψυχολογία των οπαδών, που βασίζεται στην ιδεολογία ανήκω άρα υπάρχω. Η αίσθηση του «ανήκειν» συνδυαστικά με την ανωνυμία του πλήθους συσπειρώνει τους οπαδούς και τους δίνει την αίσθηση της παντοδυναμίας μέσα στο γήπεδο. Στις περιπτώσεις επιθέσεων και βίας αυτό που συσπειρώνει τους οπαδούς δεν είναι η αγάπη για την ομάδα, αλλά το μίσος για την αντίπαλη, σαν να λέμε ας πεθάνει η κατσίκα του γείτονα. Με τον τρόπο αυτό, ενισχύεται η αίσθηση του σκοπού και οι οπαδοί, όπως είδαμε και στο συγκεκριμένο αγώνα συσπειρώνονται εναντίον των αντιπάλων και όχι για να ενισχύσουν τη δική τους ομάδα, που είναι άλλωστε και το ζητούμενο. Και εδώ βρίσκεται η διαφορά φιλάθλου και οπαδού.
Και πάμε τώρα στην προσωπική ευθύνη, που όπως φαίνεται καλύπτεται από την ομαδική ταυτότητα όπως είπαμε και πριν. Άραγε θα αντιδρούσαμε με τον ίδιο τρόπο αν βλέπαμε κάτι αντίστοιχο εκτός γηπέδου ή αν δεν αγωνίζονταν η δική μας ομάδα; Αν η απάντηση είναι ναι, τότε σκέψου τη δύναμη της ανωνυμίας και της μάζας.
Έχεις αναρωτηθεί ποιο είναι το όριο της «αγάπης» για την ομάδα για της τυφλής υπακοής;
Ας σκεφτούμε όμως με τι ιδεολογίες έχουμε μεγαλώσει και πώς συνεχίζουμε να τις αναπαράγουμε και στις νέες γενιές. Εκτός από τα συνθήματα, τα χρώματα και τις φανέλες υπάρχουν ορισμένα «πιστεύω» που έχουν γαλουχήσει γενιές και γενιές, όπως: «η ομάδα είναι οικογένεια, η ομάδα είναι ιερή, οι αντίπαλοι είναι εχθροί». Φυσικά, τέτοιου είδους αφηγήματα προάγουν τον οπαδισμό και δεν έχουν ουδέ μια σχέση με τις αξίες του αθλητισμού. Τα τελευταία χρόνια ιδιαίτερα βλέπουμε και βιώνουμε συχνά επεισόδια στα γήπεδα, λόγω του τοξικού οπαδισμού. Για τις επιθέσεις δεν ευθύνονται μόνο οι οπαδοί, αλλά και οι σύνδεσμοί και οι παράγοντες των ομάδων, οι οποίοι με τη συμπεριφορά και τη στάση τους ενισχύουν επιθετικές και βίαιες συμπεριφορές εντός, αλλά και εκτός των γηπέδων.
Μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα;
Τα τελευταία χρόνια έχουν αλλάξει αρκετά πράγματα σε επίπεδο νομοθεσίας και όχι μόνο, για την καταπολέμηση του οπαδισμού. Η πρόσβαση στα γήπεδα γίνεται πλέον με ονομαστικά εισιτήρια, τα οποία είναι συνδεδεμένα με τα προσωπικά στοιχεία του κατόχου, έτσι ώστε σε περίπτωση επεισοδίων ή παραβάσεων να είναι εύκολος ο εντοπισμός του. Επίσης, έχουν εγκατασταθεί συστήματα παρακολούθησης στους αθλητικούς χώρους ενισχύοντας τις πιθανότητες ταυτοποίησης σε περιπτώσεις βίας ή παραπτωμάτων. Η ενημέρωση είναι εξίσου σημαντική και για το λόγο αυτό έχουν δημιουργηθεί εκπαιδευτικά προγράμματα και καμπάνιες ευαισθητοποίησης που προωθούν τις πραγματικές αξίες της αθλητικής παιδείας.
Πριν πάρουμε θέση υπέρ του ενός ή του άλλου ας σκεφτούμε:
Πώς γίνεται να αποδεχόμαστε τη βία στο όνομα της αγάπης για μια ομάδα;
Μήπως έτσι χάνεται και το πραγματικό νόημα;
Έχοντας λοιπόν παρακολουθήσει το θρίλερ δηλώσεων και μηνύσεων εκατέρωθεν, το οποίο συνεχίζεται ακόμη και μετά το τέλος του πρωταθλήματος, αυτό που καταλαβαίνουμε είναι ότι ο οπαδισμός είναι βαθιά ριζωμένος στην ελληνική κοινωνία. Γι’ αυτό και συζητήθηκαν τόσο πολύ οι κινήσεις του Χουάντσο Ερνανγκόμεθ, ο οποίος έδειξε ανθρώπινο ενδιαφέρον στον τραυματισμό ενός παίκτη της αντίπαλης ομάδας και παρακολούθησε την απονομή του κυπέλου. Μας θύμισε κάτι που ως φίλαθλοι έχουμε ξεχάσει: το σεβασμό και την αθλητική παιδεία. Άλλωστε όπως είπε και ο ίδιος σε πρόσφατες δηλώσεις του: «Δεν μου αρέσει που με προβάλλουν ως σπουδαίο, έκανα κάτι που το κάνω όλη μου τη ζωή, έτσι έχω μεγαλώσει». Και εδώ φαίνεται πόση διαφορά ή καλύτερα χάσμα υπάρχει στην αθλητική κουλτούρα Ελλάδας και Ισπανίας, γεγονός που παραδέχθηκαν και πολλοί υποστηρικτές των ομάδων.
Μέσα στον απόηχο των τελικών του μπάσκετ ας ελπίσουμε οι κινήσεις αυτές να αποτελέσουν έμπρακτο παράδειγμα, τόσο τους παίκτες και τους αθλητικούς παράγοντες, όσο και για τους φιλάθλους και στην επόμενη σεζόν να μην επαναληφθούν περιστατικά βίας εντός των γηπέδων.
Συντάκτης: Μαρία Μωραΐτη
