Για πολλές γυναίκες, ο πόνος της περιόδου δεν είναι απλώς μια “δυσφορία”, αλλά μια συνθήκη που επηρεάζει βαθιά την καθημερινότητά τους— και όμως, συχνά περνά απαρατήρητη ή αποσιωπάται. Το 2024, η Πορτογαλία τόλμησε να κάνει αυτό που για άλλες χώρες μοιάζει ακόμα αδιανόητο: να αναγνωρίσει θεσμικά τη δυσκολία αυτή, προσφέροντας άδεια μετ’ αποδοχών σε γυναίκες που πάσχουν από ενδομητρίωση ή αδενομύωση. Ένα βήμα μικρό σε διάρκεια (μόλις τρεις μέρες το μήνα), αλλά τεράστιο σε συμβολισμό.
Σε αυτό το πλαίσιο, τον Απρίλιο τέθηκε σε ισχύ στην Πορτογαλία η τριήμερη άδεια μετ’ αποδοχών για γυναίκες που πάσχουν από ενδομητρίωση ή αδενομύωση. Πρόκειται για μια πολύ σημαντική μεταρρύθμιση που αναγνωρίζει –επιτέλους– τον πόνο που προκαλείται από γυναικολογικές παθήσεις. Για τη χορήγηση άδειας, οι γυναίκες οφείλουν να προσκομίσουν ιατρική βεβαίωση μία φορά και αυτόματα κάθε μήνα η άδεια ανανεώνεται. Το κράτος καλύπτει οικονομικά την απουσία από την εργασία σε μια προσπάθεια να εξαλείψει τις έμφυλες διακρίσεις. Με τον τρόπο αυτό, οι εργαζόμενες λαμβάνουν κανονικά τον μισθό τους, ενώ οι εργοδότες δε θα αναγκάζονται να καλύψουν το κόστος της άδειας. Με λίγα λόγια, προστατεύει και μελλοντικά τις γυναίκες από τον εργασιακό αποκλεισμό και το στίγμα.
View this post on Instagram
Επίσης, υπάρχει μέριμνα για τη συνταγογράφηση φαρμάκων που αντιμετωπίζουν τα συμπτώματα.
Ακολουθώντας το παράδειγμα της Ισπανίας, η Πορτογαλία, με τη σειρά της, νομιμοποίησε μια διάταξη που στοχεύει στην προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών, σε έναν κόσμο που συνεχώς τα αμφισβητεί. Να θυμίσουμε ότι πριν από δύο χρόνια η ισπανική κυβέρνηση νομοθέτησε προβλεπόμενη άδεια για όσες γυναίκες πάσχουν από δυσμηνόρροια λόγω ενδομητρίωσης ή άλλων γυναικολογικών θεμάτων. Το κράτος, και στην περίπτωση της Ισπανίας, καλύπτει εξ ολοκλήρου το οικονομικό κόστος. Η Πορτογαλία φαίνεται ότι κινήθηκε σε αυτό το μοτίβο.
Γιατί είναι μια σημαντική μεταρρύθμιση;
Η ενδομητρίωση είναι αρκετά συχνή πάθηση στις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Εκτιμάται ότι περίπου 1 στις 10 γυναίκες παγκοσμίως πάσχουν από ενδομητρίωση. Οι πόνοι που προκαλούνται κατά τη διάρκεια της περιόδου είναι πολύ έντονοι και, κατά συνέπεια, επηρεάζουν τη λειτουργικότητα των γυναικών στην εργασία. Πολλές γυναίκες αναγκάζονται είτε να δουλεύουν με αφόρητους πόνους είτε να παίρνουν άδεια, πολλές φορές άνευ αποδοχών. Με τη νομοθετική αυτή αλλαγή, η Πορτογαλία δείχνει ότι τα γυναικολογικά προβλήματα είναι ορατά.
Ταυτόχρονα, σπάει τα στερεότυπα που ήθελαν τις γυναίκες «υπερβολικές» με τους πόνους της περιόδου. Εξίσου σημαντικό είναι ότι πλέον μιλάμε δημόσια για ένα θέμα-ταμπού, όπως η περίοδος. Άρα, λοιπόν, η άδεια για πόνους ενδομητρίωσης είναι πολύ πιο σημαντική από όσο νομίζουμε. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι το αποτέλεσμα μιας πορείας γεμάτης εμπόδια προς τη γυναικεία ενδυνάμωση.
Το πορτογαλικό κράτος αναγνώρισε και επίσημα ότι οι γυναίκες εργαζόμενες αντιμετωπίζουν δυσκολίες, ιατρικά αναγνωρισμένες, κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσης. Αυτό και μόνο αποτελεί μια μικρή, αλλά άκρως σημαντική νίκη. Αποτελεί αδιαμφισβήτητα ένα καινοτόμο μέτρο, δίνοντας τη σκυτάλη και σε άλλες χώρες να κάνουν το ίδιο. Δεν πρόκειται για μια άδεια πολυτέλειας, αλλά για μια ειδική άδεια που στοχεύει στη στήριξη των γυναικών που πάσχουν από σοβαρά συμπτώματα.
Στην Ελλάδα, ακόμη δεν έχουν θεσμοθετηθεί αντίστοιχες διατάξεις. Αν και γεωγραφικά κοντά μας, φαίνεται ότι απέχουμε κατά πολύ από την Ισπανία και την Πορτογαλία. Το στίγμα της περιόδου είναι υπαρκτό και κανείς δε μιλάει για αυτό.
Μήπως έφτασε η ώρα να ανοίξουμε έναν δημόσιο διάλογο για το θέμα αυτό; Πόσο μακριά ακόμη είμαστε από έναν κόσμο που σέβεται την υγεία των γυναικών;
Συντάκτης: Μαρία Μωραΐτη
