Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που απλώς μας κάνουν καλό. Δε χρειάζεται να λένε πολλά. Μπορεί να κάθονται δίπλα μας στον καναπέ και να μην ανταλλάσσουμε ούτε δέκα κουβέντες, αλλά να νιώθουμε μια αίσθηση ηρεμίας να μας πλημμυρίζει. Κάτι μεταξύ κουβέρτας, φλιτζανιού τσαγιού και απενεργοποίησης όλων των ειδοποιήσεων στο κινητό. Και είναι αξιοσημείωτο το πώς, σε έναν κόσμο που συνεχώς απαιτεί και φωνάζει, η παρουσία ενός και μόνο ανθρώπου μπορεί να λειτουργήσει σαν φαρμακευτικό αντίδοτο. Τι είναι όμως αυτό που κάνει κάποιους ανθρώπους τόσο ξεκούραστους;
1. Η δύναμη της συναισθηματικής ασφάλειας
Κατ’ αρχάς, η ψυχολογία έχει εδώ και χρόνια αναγνωρίσει τη σημασία της συναισθηματικής ασφάλειας στις ανθρώπινες σχέσεις. Όταν βρισκόμαστε κοντά σε ανθρώπους που δε μας κρίνουν, που μας δέχονται όπως είμαστε και που δεν απαιτούν διαρκώς να είμαστε on, το σώμα και ο εγκέφαλός μας χαλαρώνουν. Το νευρικό μας σύστημα, συγκεκριμένα το παρασυμπαθητικό, ενεργοποιείται και μας επιτρέπει να πέσουμε σε κατάσταση ηρεμίας. Η καρδιά χτυπάει πιο αργά. Η αναπνοή γίνεται βαθύτερη. Οι μύες χαλαρώνουν. Κι όλα αυτά, μόνο και μόνο επειδή κάποιος βρίσκεται δίπλα μας.
2. Το σώμα αναγνωρίζει την οικειότητα
Δεν είναι όμως μόνο συναισθηματικό το θέμα. Είναι και βιολογικό. Όταν αισθανόμαστε ότι είμαστε σε ασφαλές περιβάλλον, και αυτό περιλαμβάνει και την παρουσία συγκεκριμένων ανθρώπων, ο εγκέφαλός μας εκκρίνει ωκυτοκίνη, τη λεγόμενη ορμόνη της αγάπης. Η ωκυτοκίνη είναι υπεύθυνη για το δέσιμο, την εμπιστοσύνη, τη χαλάρωση. Μας κάνει να νιώθουμε πως κάπου ανήκουμε. Και μάλιστα, μελέτες έχουν δείξει ότι η παραγωγή της αυξάνεται απλώς με μια αγκαλιά, με το κράτημα του χεριού ή ακόμα και με την απλή παρουσία ενός αγαπημένου προσώπου στον ίδιο χώρο.
3. Δεν είναι όλοι οι άνθρωποι το ίδιο χαλαρωτικοί
Δε συμβαίνει όμως με όλους. Υπάρχουν άνθρωποι με τους οποίους, όσο κι αν τους αγαπάμε, δεν μπορούμε να χαλαρώσουμε. Ίσως γιατί πάντα υπάρχει μία ένταση, ένας υπόγειος ανταγωνισμός, ή η αίσθηση πως πρέπει να κρατάμε στάση. Μπορεί να αισθανόμαστε πως πρέπει να προσέχουμε τι θα πούμε, πώς θα το πούμε, αν θα παρεξηγηθεί ή αν θα πρέπει να απολογηθούμε. Και κάπως έτσι, ακόμα και μια απλή βόλτα μαζί τους μπορεί να μας εξαντλήσει. Αντίθετα, υπάρχουν και εκείνοι οι σπάνιοι τύποι που είναι σαν μαλακό φως. Δε θέλουν τίποτα από εμάς. Δε μας μετρούν, δε μας σταθμίζουν, δε μας παρατηρούν.Απλώς είναι εκεί, και είναι εύκολοι. Οι λέξεις δεν πιέζονται για να βγουν. Η σιωπή δεν είναι άβολη. Η παρουσία τους είναι ανάσα.
4. Ο ρόλος των κοινών εμπειριών
Σε πολλές περιπτώσεις, οι άνθρωποι που μας χαλαρώνουν περισσότερο είναι αυτοί με τους οποίους έχουμε περάσει κρίσεις μαζί. Μπορεί να είναι φίλοι από παλιά, αδέλφια, παλιοί σύντροφοι ή συνεργάτες με τους οποίους πολεμήσαμε δίπλα-δίπλα σε δυσκολίες. Αυτές οι κοινές εμπειρίες δημιουργούν κάτι σαν συναισθηματικό σύνδεσμο ασφάλειας. Όταν ξέρεις ότι ο άλλος σε είδε στα κάτω σου και δεν έφυγε, κάπως χαλαρώνεις. Δε χρειάζεται να αποδείξεις τίποτα. Είσαι ήδη αρκετός.
5. Έχουν ενσυναίσθηση, όχι λύσεις
Ένας από τους λόγους που κάποιοι άνθρωποι είναι τόσο ήρεμοι σαν παρουσία, είναι επειδή δε νιώθουν την ανάγκη να διορθώσουν. Δε σε διακόπτουν για να σου πουν τι να κάνεις. Δε σε πιέζουν να σκεφτείς θετικά. Δεν ακυρώνουν αυτό που νιώθεις. Σε ακούνε, είναι παρόντες, και σε κάνουν να αισθάνεσαι ότι είσαι αποδεκτός ακριβώς όπως είσαι. Αυτό είναι ενσυναίσθηση, όχι θεωρητική, αλλά βιωματική. Και είναι μια αρετή που, όταν τη συναντήσεις, δεν την ξεχνάς.
Η αλήθεια είναι πως ο εαυτός μας δεν είναι πάντα ένας. Έχουμε πολλές εκδοχές του. Στον επαγγελματικό χώρο είμαστε λίγο πιο προσεκτικοί, στις κοινωνικές εξόδους λίγο πιο on. Όμως όταν βρισκόμαστε με αυτούς τους ανθρώπους που μας χαλαρώνουν, μπορούμε να είμαστε η εκδοχή του εαυτού μας που αναπνέει. Που αφήνεται. Που φοράει φόρμες, πίνει καφέ από το κουζινάκι και δεν προσπαθεί να εντυπωσιάσει. Αυτή η δυνατότητα είναι θεραπευτική. Και είναι και σπάνια.
Αν αναρωτιέσαι ποιοι είναι οι άνθρωποι που σε χαλαρώνουν, δοκίμασε το εξής: σκέψου ποιον θα ήθελες να έχεις δίπλα σου σε μια δύσκολη μέρα που δε θέλεις να μιλήσεις πολύ. Ποιος μπορεί να κάτσει μαζί σου χωρίς να σε πιέσει να εξηγήσεις;; Ποιος δε θα σε κάνει να αισθανθείς ότι πρέπει να φτιάξεις διάθεση για χάρη του; Αν σου έρθει στο μυαλό ένα ή δύο πρόσωπα, τότε είσαι ήδη τυχερός.
Πώς θα γίνουμε εμείς όμως ένας από αυτούς; Δεν είναι μόνο θέμα τύχης είναι και θέμα πρόθεσης. Μπορούμε κι εμείς να γίνουμε αυτό το ασφαλές λιμάνι για κάποιον άλλο. Αν μάθουμε να ακούμε χωρίς να κρίνουμε, να είμαστε παρόντες χωρίς να παρεμβαίνουμε, και να δεχόμαστε χωρίς να προσπαθούμε να διορθώσουμε, τότε ίσως γίνουμε για κάποιον αυτό που τόσο χρειαζόμαστε κι εμείς, ένας άνθρωπος-κουβέρτα. Και στην τελική, σε έναν κόσμο που συνεχώς τρέχει, αυτός είναι ένας μικρός θησαυρός.
Συντάκτης: Ιόλη Ντόκου
