Τον Νοέμβριο του 2025, μια σοβαρή καταγγελία ήρθε να ταράξει τη συζήτηση γύρω από την εκπαίδευση, την ισότητα και την πρόσβαση στη γνώση. Ο Σύλλογος Μεταπτυχιακών Φοιτητών – τριών και Υποψ. Διδακτορών – ριων του Παντείου Πανεπιστημίου κατήγγειλε ότι μια συνάδελφός τους, εργαζόμενη και εγκυμονούσα φοιτήτρια, απειλείται με διαγραφή από το μεταπτυχιακό πρόγραμμα που παρακολουθεί, εξαιτίας του ότι δεν έγινε δεκτό το αίτημά της για επιπλέον παράταση στις σπουδές της.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της γενικής συνέλευσης του συλλόγου, η διοίκηση του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου επικαλέστηκε τον Κανονισμό Σπουδών, βάσει του οποίου επιτρέπεται μόνο μία εξάμηνη παράταση στη διάρκεια φοίτησης, και αρνήθηκε οποιαδήποτε νέα παράταση στο αίτημα της φοιτήτριας.
Ο τόνος και η αιχμή στην ανακοίνωση των μεταπτυχιακών φοιτητών είναι ξεκάθαρες: «Πρόκειται για μια στάση που αποτελεί κατάφωρη παραβίαση του δικαιώματος στη μητρότητα, της ισότιμης μεταχείρισης και στην ελεύθερη πρόσβαση στη γνώση». Η παραδοχή και μόνο ότι ένα ανθρώπινο βίωμα, δηλαδή η εγκυμοσύνη, μπορεί να μετατραπεί σε παράγοντα που οδηγεί σε απειλή διαγραφής από ένα πανεπιστημιακό πρόγραμμα, αποτελεί για τους καταγγέλλοντες ένδειξη ότι οι κανονισμοί δε λαμβάνουν υπ’ όψιν την πραγματική ζωή των φοιτητών – τριών.
Μπορεί η είδηση να μοιάζει με μια ακόμη γραφειοκρατική διαμάχη για κανόνες και προθεσμίες. Αλλά, αν σκεφτούμε βαθύτερα, είναι απλώς ένας καθρέφτης του πώς αντιμετωπίζει η κοινωνία μας και οι θεσμοί της τις βιολογικές και κοινωνικές πραγματικότητες που αφορούν τις γυναίκες, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα την εγκυμοσύνη. Σε πολλές πτυχές της ζωής, η εγκυμοσύνη εξακολουθεί να θεωρείται «ανωτέρα βία» που πρέπει να αιτιολογηθεί, να μετρηθεί και να εγκριθεί, ενώ για έναν άντρα, ακόμη και σε περιόδους προσωπικών προκλήσεων, κανείς δεν ασχολείται με το πώς αυτές οι συνθήκες επηρεάζουν την καθημερινότητά του. Αυτή είναι μια ανισότητα που συχνά περνά απαρατήρητη. Για εκείνον, είναι απλώς μια απλή καθημερινή ημέρα της εβδομάδας. Για εκείνη, είναι μια σειρά από αποφάσεις ζωής που καλείται να δικαιολογήσει.
Από την άλλη, οι πανεπιστημιακοί κανονισμοί συχνά στεγνώνουν την ανθρώπινη εμπειρία σε αριθμούς και προθεσμίες, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τις διαφορετικές πραγματικότητες που διαμορφώνουν τη ζωή των φοιτητριών και φοιτητών. Οι φοιτητές που κατήγγειλαν την υπόθεση αναφέρουν ότι τα ασφυκτικά πλαίσια ολοκλήρωσης των σπουδών οδηγούν σε καταστάσεις που εξοστρακίζουν ανθρώπους από το δικαίωμα στη μόρφωση. Όταν αυτό αφορά εγκυμονούσες, η στάση αυτή γίνεται ακόμα πιο πρόδηλα κοινωνικά επιβλαβής.
Αντί να θεωρείται η παράταση ως κάτι το «εξαιρετικό» ή «ιδιαίτερο», πολλοί/ες υποστηρίζουν ότι θα έπρεπε να αποτελεί φυσικό μέρος της υποστήριξης σε όσες και όσους συνδυάζουν σπουδές με οικογενειακές ευθύνες. Είτε πρόκειται για εγκυμοσύνη, είτε για ασθένεια, είτε για εργασία, το ερώτημα παραμένει το ίδιο. Μπορούν οι κανόνες να υπηρετούν τη γνώση, όταν αποξενώνουν την ίδια τη ζωή;
Όπως επίσης, ποιοι είναι οι πραγματικοί στόχοι που θέτουμε όταν μιλάμε για μόρφωση και κοινωνική δικαιοσύνη;
Συντάκτης: Ράνια Λιάσκου
