Η σχέση με έναν "σωτήρα" είναι μαθηματικά ακριβές ότι θα οδηγήσει σε burnout

Υπάρχει πάντα εκείνος ο ένας άνθρωπος που μπαίνει σε μια σχέση όχι μόνο για να αγαπήσει, αλλά και για να «σώσει» το άλλο άτομο, σαν σωτήρας. Το σύνδρομο του σωτήρα δεν είναι καινούρια ανακάλυψη, απλώς έχει ντυθεί με ωραία σενάρια, ρομαντικούς μονόλογους  και ένα soundtrack από βροχή που πέφτει έξω από το παράθυρο.

Ο σωτήρας εμφανίζεται με την ψευδαίσθηση ότι μπορεί να αλλάξει τον άλλον. Είναι εκείνος που θα πει την φράση  «Μη φοβάσαι, εγώ θα σε σώσω» , λες κι η ζωή είναι ναυάγιο κι αυτός το σωστικό σκάφος, το οποίο θα σε σώσει από τα κύματα. Μόνο που η πραγματικότητα έχει λιγότερο δραματική μουσική και περισσότερο δράμα χωρίς soundtrack.

Στην ελληνική τηλεόραση και στην πραγματική ζωή, υπάρχει πάντα εκείνος ο ένας που μπαίνει σε μια σχέση όχι μόνο για να αγαπήσει, αλλά για να σώσει. Είναι το κλασικό «σύνδρομο του σωτήρα». Αποτελεί, μια ιστορία που έχουμε δει τόσες φορές σε σενάρια, που στο τέλος την έχουμε κανονικοποιήσει και στις σχέσεις μας.

Αρκεί να θυμηθεί κανείς τη Σάσα από το Ντόλτσε Βίτα. Μπορεί να έτρεχε πίσω από κάθε αρσενικό, αλλά στην πραγματικότητα ήταν πάντα η φίλη-σωτήρας. Ήταν εκείνη που θα μάζευε την κολλητή από τα πατώματα, που θα έδινε τις πιο αμφιβόλου ποιότητας συμβουλές, αλλά με άπειρη αγάπη. Από την άλλη, έχουμε τους «Δαμιανούς» των ελληνικών σειρών, που σέρνονται πίσω από την «χαμένη» πρωταγωνίστρια με την ψευδαίσθηση πως θα την σώσουν από τον ίδιο της τον εαυτό.

Το ίδιο μοτίβο το είδαμε και στο Λάμψη και στο Καλημέρα Ζωή, μόνο που εκεί το «σώσιμο» έπαιρνε διαστάσεις κανονικής αποστολής. Εκείνος ο άντρας που θυσιάζει τα πάντα για μια γυναίκα που ούτε να αλλάξει θέλει ούτε να σωθεί. Η σκηνή επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά, ο σωτήρας πείθεται πως η αγάπη του θα είναι αρκετή για να διορθώσει τα πάντα. Στην πράξη, όμως, απλώς καίγεται πρώτος.

Η ελληνική κουλτούρα άλλωστε έχει μεγάλη αγάπη σε αυτό το μοτίβο. Η γυναίκα που χρειάζεται σωτηρία και ο άντρας που προσφέρεται μεγαλόψυχα να γίνει το λιμάνι της. Ή, αντίστροφα, η γυναίκα που προσπαθεί να «στρώσει» έναν αδιόρθωτο άντρα, λες κι η ζωή είναι πρόγραμμα μεταρρύθμισης. Το κοινωνικό μήνυμα κρύβεται πίσω από την τηλεοπτική δραματουργία, για να αξίζεις αγάπη, πρέπει πρώτα να σωθείς ή να σώσεις.

Στην πραγματικότητα, όμως, οι σχέσεις που βασίζονται σε αυτό το μοτίβο δεν είναι σχέσεις, είναι αποστολές. Ο σωτήρας κουράζεται, ο «σωζόμενος» νιώθει πίεση και το τέλος γράφεται με τον ίδιο τρόπο. Δηλαδή,  δράμα, δάκρυα, κατηγορίες και μια κλασική ατάκα τύπου «εγώ για σένα θυσίασα τα πάντα». Σα να βλέπεις επανάληψη του Είσαι το ταίρι μου, μόνο που η ζωή δεν κόβεται στο μοντάζ.

Το πιο ειρωνικό είναι ότι ο σωτήρας δεν προσπαθεί πάντα για τον άλλον. Συχνά το κάνει για να νιώσει σημαντικός, απαραίτητος, να καλύψει το δικό του κενό. Κι εκεί το παραμύθι χάνει όλη τη γοητεία του, δεν είναι πια τόσο  ρομαντισμός, είναι εξάρτηση μεταμφιεσμένη σε αγάπη.

Και κάπου εδώ έρχεται το καυστικό σχόλιο, αν η τηλεόραση μας έμαθε πως ο έρωτας είναι να σώζεις και να σώζεσαι, τότε η πραγματική ζωή είναι το αντίθετο. Ο έρωτας είναι να στέκεσαι δίπλα σε κάποιον ολόκληρο, χωρίς να θέλεις να τον «φτιάξεις». Να μοιράζεσαι, όχι να θυσιάζεσαι.

Το σύνδρομο του σωτήρα ίσως γράφει καλές τηλεθεάσεις, αλλά στην καθημερινότητα δημιουργεί εξουθένωση. Και κάπως έτσι, καταλήγουμε να μαθαίνουμε με τον δύσκολο τρόπο ότι δεν χρειάζεται κανείς να είναι ο Derek της Meredith ή  η Σάσα ο σωτήρας της οποιασδήποτε ηρωίδας. Χρειάζεται να είναι απλώς ένας σύντροφος, χωρίς αποστολές, χωρίς σταυροφορίες, χωρίς σκηνικά από prime time.