Ένα απλό σκρολάρισμα στο tiktok ή στο instagram, ανάλογα με την ηλικιακή ομάδα που ανήκουμε (για να μην πω και FB και αποκαλυφθούν οι boomers εδώ μέσα), είναι αρκετό για να πέσουμε σε κάποια διατροφική τάση (food trend). Από το πιο πρόσφατο που είναι η Dubai chocolate, μέχρι το κλασικό πλέον αβοκάντο που έχει μπει σχεδόν σε κάθε ελληνικό σπίτι, σε κάθε μορφή και συνδυασμό.
Σε περίπτωση που κάποιος έλειπε τα τελευταία χρόνια σε άλλο πλανήτη, και παρ’ όλα αυτά δε γνωρίζει (απίθανο) τι είναι η Dubai Chocolate: είναι σοκολάτα γάλακτος με γέμιση πραλίνας φιστικιού, με κανταΐφι και ταχίνι. Ή, τουλάχιστον, αυτή είναι η αρχική της μορφή, όπως την εμπνεύστηκε η τότε έγκυος Βρετανό-Αιγύπτια συνιδιοκτήτρια της σοκολατοποιίας στο Dubai. Κάτι που ξεκίνησε ως λαχτάρα μίας εγκύου, κατέληξε σε ένα παγκόσμιο φαινόμενο που έγινε μόδα από τα κοινωνικά μέσα, αντιγράφηκε από άπειρες μεγάλες και μικρές εταιρίες, με διαφορετική τιμή και σύσταση. Στην αρχική της «αυθεντική» μορφή, σήμερα τα 200 γρ. κοστίζουν 16 ευρώ. Αν αναρωτιέστε το μέγεθος που έχουν τα 200 γρ., θα σας πω: λίγο μεγαλύτερο από το μέγεθος μίας πιστωτικής κάρτας με 2,5 δάχτυλα πάχος.
Αν δούμε λίγο τα νούμερα πίσω από το παγκόσμιο trend, θα δούμε ότι η ζήτηση του φιστικιού αυξήθηκε κατά 35%. Οι μεγαλύτερες χώρες παραγωγής φιστικιού (Ιράν, ΗΠΑ και Τουρκία) προσπαθούν να αυξήσουν την παραγωγή τους, αλλά αυτό δε θα το δούμε να συμβαίνει πριν από 3–5 χρόνια. Μέχρι τότε θα τρώμε ή πολύ ακριβότερο προϊόν ή κάποια υποκατάστατα που θα δίνουν την ψευδαίσθηση φιστικιού. Αυτό που νομίζεις ότι τρως κάτι και κοιτάζεις τα συστατικά και δεν έχουν καμία σχέση και καμία διατροφική αξία και λες «άσ’ το, καλύτερα να μείνω με την άγνοια»; Αυτό ακριβώς.
Και φυσικά δεν είναι μόνο η Dubai Chocolate που σου πουλάει το LifeStyle του Dubai, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Τη χλιδή και τον πλούτο σε μία πόλη-φούσκα, που δεν υπάρχουν σχεδόν ντόπιοι αλλά μόνο επιχειρηματίες με τους «υπηρέτες» από 3ες χώρες, για να παρέχουν στους τουρίστες ό,τι μπορούν να ονειρευτούν, αρκεί να έχουν τόσο μεγάλες τσέπες όσο τα όνειρά τους. Είναι πάρα πολλά ακόμα προϊόντα που περιέχουν matcha, acai, spirulina, bubble tea και τα plant-based τρόφιμα που απευθύνονται στους vegan/vegetarian. Δυστυχώς, όμως, πίσω από αυτές τις τάσεις μόδας κρύβονται πολλές παγίδες που δε βοηθάνε ούτε εμάς, ούτε τη χώρα μας, αλλά ούτε και τον πλανήτη μας.
Καταρχάς, επειδή πολλά από αυτά τα προϊόντα μόδας δεν καλλιεργούνται στην Ελλάδα, απαιτείται η μεταφορά και η εισαγωγή τους από τη χώρα παραγωγής, κάτι που αυξάνει το αποτύπωμα άνθρακα και φυσικά ανεβάζει και το κόστος τους κι αντικαθιστούν τα τοπικά προϊόντα. Άρα ζημιώνουμε τους ντόπιους παραγωγούς και κατ’ επέκταση την οικονομία της χώρας στην οποία ζούμε.
Σε πολλές χώρες, για να καλύψουν τις ανάγκες της αγοράς, εκτός του ότι έχουν προχωρήσει σε μονοκαλλιέργειες και έχουν καταστρέψει επιτυχημένες καλλιέργειες ετών, έχουν φτάσει στο σημείο να αποψιλώσουν μέχρι και δάση. Όπως συνέβη στο Μεξικό για την παραγωγή αβοκάντο. Επειδή είναι πολλά τα λεφτά, Άρη, γίνεται μέχρι και παράνομη διακίνηση αβοκάντο. Και εμείς, αγοράζοντας αυτά τα προϊόντα, γινόμαστε συνένοχοι. Χωρίς καν να το γνωρίζουμε, δίνουμε δύναμη σε αυτά τα καρτέλ.
Φυσικά, για να καταλήξουμε να έχουμε trend, πρέπει να υπάρξουν χιλιάδες, πιθανώς εκατομμύρια, videos με το αντικείμενο του εκάστοτε πόθου. Δεν υπάρχουν ακριβή παγκόσμια στατιστικά, αλλά άρθρα σε BBC, Forbes και The Guardian αναφέρουν ότι σε ποσοστό 50–90% των προϊόντων που χρησιμοποιούνται για τις ανάγκες φωτογράφισης/βιντεοσκόπησης καταλήγουν στα σκουπίδια. Αφενός λόγω της αλλοίωσης των διαφημιζόμενων προϊόντων, αλλά και γιατί πολλές φορές αυτό που βλέπουμε δεν είναι το πραγματικό προϊόν, αλλά κάποιο τρικ που θα προσδώσει πιο όμορφο αποτέλεσμα. Όπως, π.χ., αντί για σαντιγί χρησιμοποιούν αφρό ξυρίσματος λόγω αντοχής και ελαστικότητας, ή κόλλα αντί για γάλα για να μη μουλιάσουν τα δημητριακά, γλυκερίνη στα ποτήρια για το εφέ του πάγου και πάει λέγοντας.
Εκτός, λοιπόν, από τη σπατάλη τροφίμων που προκαλείται για την παραγωγή αυτών των βίντεο, υπάρχει και ο παράγοντας απογοήτευσης από αυτόν που θα το επιχειρήσει αλλά και πιθανώς θα το ξαναδοκιμάσει.
Ας προσπαθήσουμε να είμαστε λίγο «υποψιασμένοι» για το τι βλέπουμε και για το τι από όλα αυτά είναι πραγματικό. Ας αναλογιστούμε, όταν ψωνίζουμε κάτι, ότι το αγοράζουμε γιατί το επιθυμούμε και όχι γιατί είναι in/trendy ή θα μας αλλάξει το lifestyle και θα ανήκουμε στην κοινωνία των ελίτ. Το να τρώμε acai bowls ή ramen δε θα μας κάνει καλύτερους, αλλά δήθεν. Το να αγοράζουμε όμως καρπούζι από τον Βαγγέλη που είναι από την Κυπαρισσία ή ντομάτες από τη Μαρία που έρχεται από την Ιεράπετρα στη λαϊκή κάθε εβδομάδα, θα μας κάνει όχι μόνο καλύτερους αλλά και πραγματικούς. Λαϊκισμός;
Μπορεί. Μπορεί κι όχι όμως. Θα κάνει τον πλανήτη μας πιο βιώσιμο, θα μειώσει την παράνομη διακίνηση αγαθών, τις απάνθρωπες συνθήκες των εργατών στα χωράφια για να προλάβουν τις αυξημένες απαιτήσεις. Θα μου πείτε: «Όλα αυτά επιλέγοντας φασκόμηλο αντί για bubble tea;» και εγώ θα σας πω: «Όχι». Αλλά αν μπορούμε να βάλουμε ένα λιθαράκι, γιατί να μην το κάνουμε; Και το χρειαζόμαστε ως κοινωνία να είμαστε πραγματικοί και να ζούμε για την αλήθεια μας και όχι για μία ψεύτικη εικόνα. Όπως είχε πει και ο Richard Serra, «όταν κάτι είναι δωρεάν, εσύ είσαι το προϊόν». Ας σταματήσουμε, λοιπόν, να είμαστε εμείς οι ίδιοι προϊόντα των κοινωνικών δικτύων.
Συντάκτης: Acca Boolicious
