Το fast fashion έχει μπει για τα καλά στη ζωή μας και δύσκολα μπορεί κανείς να αγνοήσει την παρουσία του. Πλατφόρμες όπως το Shein, με χιλιάδες νέα κομμάτια κάθε εβδομάδα, έχουν αλλάξει τον τρόπο που ψωνίζουμε ρούχα: γρήγορα, οικονομικά και χωρίς πολλή σκέψη. Για πολλούς, ειδικά σε μια περίοδο που το κόστος ζωής ανεβαίνει διαρκώς, αυτή η ευκολία μοιάζει σχεδόν σωτήρια. Μέσα σε λίγα λεπτά μπορείς να ανανεώσεις την ντουλάπα σου, να δοκιμάσεις μια τάση που είδες στα social και να λάβεις στην πόρτα σου κομμάτια που κοστίζουν λιγότερο από μια βραδινή έξοδο. Και αυτή η αίσθηση της «άμεσης ικανοποίησης» είναι ένας ισχυρός λόγος που τόσοι άνθρωποι στρέφονται σε τέτοιου τύπου αγορές.
Δεν είναι μόνο οι τιμές που δελεάζουν, αλλά και η τεράστια ποικιλία. Θες κάτι κλασικό; Κάτι εκκεντρικό; Κάτι που είδες σε ένα viral βίντεο; Το βρίσκεις σε δέκα χρώματα και άλλα τόσα σχέδια. Το fast fashion λειτουργεί σαν μια ατελείωτη βιτρίνα όπου κάθε γούστο και κάθε στιλ έχει τη θέση του. Και για όσους αγαπούν την αλλαγή και τον πειραματισμό με την εικόνα τους, είναι σχεδόν απελευθερωτικό να μπορούν να δοκιμάσουν τα πάντα χωρίς το άγχος ότι «αν δε μου πάει, πέταξα τα χρήματά μου».
Ωστόσο, όσο δελεαστικό κι αν είναι, υπάρχει και η άλλη πλευρά που δε γίνεται να αγνοηθεί. Η χαμηλή τιμή συχνά σημαίνει και χαμηλή ποιότητα, υφάσματα που χαλάνε γρήγορα, ραφές που ξεφτίζουν, ρούχα που μετά από τρεις πλύσεις μοιάζουν ήδη παλιά. Αυτό οδηγεί σε ένα φαινόμενο που έχει γίνει σχεδόν αυτονόητο: αγοράζουμε πολλά, φοράμε λίγα και κρατάμε ακόμη λιγότερα. Το «αγοράζω–πετάω» έχει γίνει κανονικότητα, όχι γιατί είμαστε απρόσεκτοι, αλλά γιατί το ίδιο το προϊόν δεν είναι φτιαγμένο για να αντέξει.
Και βέβαια, υπάρχουν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Το fast fashion είναι μια βιομηχανία που στηρίζεται σε μαζική παραγωγή, φθηνές πρώτες ύλες και τεράστιες ποσότητες νερού και ενέργειας. Τα συνθετικά υφάσματα δε διαλύονται εύκολα και οι τόνοι ρούχων που απορρίπτονται κάθε χρόνο αυξάνονται με τρομακτικό ρυθμό. Παράλληλα, η ανάγκη για συνεχή ανανέωση συλλογών και γρήγορη παράδοση προϊόντων δημιουργεί σημαντικό αποτύπωμα άνθρακα σε κάθε στάδιο της διαδικασίας.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε και τον ανθρώπινο παράγοντα. Η πίεση για χαμηλό κόστος συχνά μεταφράζεται σε εργοστάσια με δύσκολες συνθήκες, χαμηλούς μισθούς και λίγη προστασία για τους εργαζόμενους. Ορισμένες από τις μεγαλύτερες εταιρίες γρήγορης μόδας έχουν κατηγορηθεί για μισθούς πείνας, τραγικές συνθήκες εργασίας, ακόμα και για παιδική εκμετάλλευση. Είναι ένα κομμάτι της πραγματικότητας που δε βλέπουμε όταν παραγγέλνουμε online, αλλά αποτελεί βασική πλευρά του μοντέλου του fast fashion.
Παρά όλα αυτά, το fast fashion δεν είναι κάτι που πρέπει απαραίτητα να απορρίψουμε συνολικά. Είναι ένα εργαλείο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί έξυπνα, αν υπάρχει ισορροπία και κυρίως, αν βρεθεί ένας ηθικός τρόπος χρήσης του. Επιλογή κομματιών που πραγματικά θα φορεθούν, αγορές με μέτρο, επένδυση σε βασικά ρούχα καλύτερης ποιότητας και προσπάθεια να δίνουμε δεύτερη ζωή σε όσα δε χρειαζόμαστε, είτε μέσω δωρεών είτε μέσω ανακύκλωσης. Η λύση δεν είναι η απόλυτη αποχή, αλλά η συνειδητή κατανάλωση. Έτσι, μπορούμε να απολαμβάνουμε την ποικιλία και την ευκολία χωρίς να χάνουμε από τα μάτια μας το κόστος που δε φαίνεται στην τιμή.
Συντάκτης: Στρατούλα Ανεμέλλη
