Περπατάει και όλοι γυρνούν το κεφάλι. Δε φωνάζει, δεν προσπαθεί, δεν επιδεικνύεται. Είναι απλά “cool”. Ακούς να μιλάει για θέματα που ποτέ δε θα απασχολούσαν το μυαλό σου, και όμως θες να ακούσεις κι άλλο. Είναι θέμα στυλ; Αυτοπεποίθησης; Δεν ξέρεις, αλλά σε έχει κερδίσει. Και στο τέλος μένεις με την εξής ερώτηση: “Εγώ είμαι αρκετά cool;”
Το τι κάνει ένα άτομο cool τείνει να αλλάζει ανά τις δεκαετίες. Όπως ακριβώς αλλάζουν έννοιες της μόδας, της τέχνης και της κουλτούρας, έτσι ακριβώς και τα κριτήρια που θα κάνουν ένα άτομο να ξεχωρίζει από το πλήθος. Cool θεωρείται εκείνος που δεν έγκειται σε συναισθηματικές υπερβολές. Είναι ο ψύχραιμος, όχι ο παγερά αδιάφορος, αλλά ούτε ο θερμοκέφαλος τύπος που θα εκραγεί. Κι αν τραβάει κάτι τον ανθρώπινο νου είναι η ψυχραιμία και η ισορροπία, γι’ αυτό άλλωστε βρισκόμαστε συχνά εντυπωσιασμένοι και γεμάτοι δέος στην παρουσία ανάλογων χαρακτήρων. Αυτό ήταν και παραμένει γενική γνώση επί του θέματος. Ο κανόνας, ας πούμε. Αλλά, μήπως θα έπρεπε να δούμε τι συμβαίνει με το τώρα και την εποχή στην οποία ζούμε;
Σίγουρα με την κυριαρχία των σόσιαλ μίντια και των influencers, και ποιος δεν έχει ζωγραφίσει στο μυαλό του την εικόνα ενός cool ατόμου ως αψεγάδιαστο, φουλ κοινωνικό, μονίμως πίσω από μία κάμερα κάνοντας ταξίδια, πίνοντας, ζώντας στο άκρο περιτριγυρισμένος από κόσμο, λαμπερά φώτα, followers και φήμη. Άρα, αν έχεις φήμη είσαι και αυτόματα cool; Ή μήπως χρειάζεσαι και το δικό σου ιδιαίτερο στυλ ενταγμένο στην εικόνα που πουλάς στα κοινωνικά δίκτυα; Ή μήπως στο τέλος απλά χρειάζεται να είσαι ο εαυτός σου;
Σε όλα αυτά τα ερωτήματα, μια ομάδα ερευνητών ήρθε να δώσει απαντήσεις. Εδώ να επισημάνουμε ότι, ανεξάρτητα από το πού ζείτε, τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας που κάνουν κάποιον «cool» φαίνεται να είναι τα ίδια σε όλες τις χώρες, σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύθηκε στην Αμερικανική Ένωση Ψυχολογίας. Το «cool» δεν είναι το ίδιο με το «καλό», δηλαδή δεν παίζει ρόλο εδώ η καλοσύνη σου σαν άνθρωπος. Cool είναι οι πιο εξωστρεφείς, οι ηδονιστές, οι αυτόνομοι και οι περιπετειώδεις.
Η έρευνα λοιπόν διεξάχθηκε από το 2018 έως το 2022 με σχεδόν 6.000 άτομα σε δώδεκα χώρες: Αυστραλία, Χιλή, Κίνα, Γερμανία, Ινδία, Μεξικό, Νιγηρία, Ισπανία, Νότια Αφρική, Νότια Κορέα, Τουρκία και Ηνωμένες Πολιτείες. Οι συμμετέχοντες έπρεπε να διαλέξουν από τον κύκλο τους ένα άτομο που θεωρούν cool, uncool, καλό και κακό. Στη συνέχεια, τους ζητήθηκε να αξιολογήσουν την προσωπικότητα αυτού του ατόμου χρησιμοποιώντας δύο κλίμακες: την κλίμακα Big Five Personality, και το Portrait Values Questionnaire. Τα αποτελέσματα ήτα αρκετά ενδιαφέροντα, καθώς απέδειξαν πως το να είσαι ήρεμος και ψύχραιμος, ζεστός κι ευχάριστος αποτελούν χαρακτηριστικά ενός καλού ανθρώπου και όχι κάποιου κουλ. Εν αντιθέσει, ο κουλ άνθρωπος είναι πιο εξωστρεφής, ηδονιστής, ισχυρός, περιπετειώδης, ανοιχτός κι αυτόνομος, ανεξάρτητα από την ηλικία, το φύλο ή το επίπεδο εκπαίδευσης του ατόμου.
Μπορεί κάποιος να τα μάθει όλα αυτά για να γίνει cool, να τραβάει τα βλέμματα και να επηρεάζει γνώμες και αλλαγές; Χμ, δυστυχώς, ο Todd Pezzuti, συν-επικεφαλής ερευνητής της μελέτης, αναφέρει πως τα πέντε βασικά χαρακτηριστικά αποτελούν κομμάτια της προσωπικότητας του ατόμου η οποία θεωρείται αρκετά σταθερή. Όχι και τόσο ευχάριστα νέα, αλλά μην απογοητεύεστε. Πράγματι, η προσωπικότητα του ανθρώπου δύσκολα αλλάζει και ακόμα πιο δύσκολα όταν μιλάμε για τραγικές αλλαγές. Είναι διαφορετικό να ζητάς από έναν ηθικό και καλό άνθρωπο να διαπράξει φόνο, κι άλλο να πάρεις ένα αρκετά εσωστρεφή άτομο και να τον ωθήσεις προς τον έξω κόσμο. Ακόμα, η προσωπικότητα μπορεί να αποδειχθεί ένα αρκετά εύπλαστο υλικό στα σωστά χέρια. Ας μην ξεχνάμε πόσο εύκολα ο λόρδος Χένρι κατάφερε και μετέτρεψε τον νεαρό Ντόριαν Γκρέυ σε ένα ηδονιστικό, ματαιόδοξο πλάσμα, με λίγα λόγια μόνο. Από ένας όμορφος, πράος και εκλεπτυσμένος νεαρός, ο Ντόριαν γρήγορα μεταμορφώθηκε σε ένα από τα πιο κουλ άτομα του Λονδίνου, επειδή πολύ απλά η προσωπικότητά του μπορούσε να διαμορφωθεί σαν πηλός.
Έπειτα από εκατό χρόνια, η ιστορία του Όσκαρ Γουάιλντ παραμένει ένα αρκετά καλό παράδειγμα καθώς αποτυπώνει ένα ακόμα χαρακτηριστικό του cool, στο οποίο ακόμα και η ίδια η έρευνα συμφωνεί: Ο cool άνθρωπος μπορεί να γίνει και επικίνδυνος. Επηρεάζει, χειραγωγεί και σαγηνεύει χωρίς κόπο. Είναι ελκυστικός, αλλά όχι πάντα ασφαλής. Είναι εκείνος ο επαναστάτης χωρίς αιτία που εύκολα στο τέλος μπορεί να αποδειχθεί και ο κακός της ιστορίας.
Και γιατί, εν τέλει, είναι τόσο σημαντική η έρευνα του cooleness; Θα αφήσω τον καθηγητή Jon Freeman, να απαντήσει: «Η λέξη «cool» είναι βαθιά ριζωμένη στο κοινωνικό μας λεξιλόγιο, επειδή χρησιμεύει ως συντομογραφία για σύνθετες συμπεράσματα. Στην πραγματική ζωή, μπορεί να είναι μια θετική ιδιότητα, αλλά μπορεί επίσης να έχει αρνητική χροιά σε ορισμένα κοινωνικά πλαίσια. Συγκεντρώνει σήματα κατάστασης, συγγένειας και ταυτότητας με τρόπους που είναι στιγμιαίοι αλλά βαθιά στερεοτυπικοί. Από επιστημονική άποψη, η μελέτη της coolness είναι σημαντική ακριβώς επειδή αποκαλύπτει πώς τα γρήγορα, σχηματικά συμπεράσματα για τα χαρακτηριστικά επηρεάζουν τη συμπεριφορά και τις κοινωνικές δυναμικές, ειδικά στην εποχή των κοινωνικών μέσων και της κουλτούρας των influencer.»
Συντάκτης: Christy Oshima
