Γιατί να πρέπει μία Ολυμπιονίκης να δείξει τον κόλπ0 της για να πάρει μετάλλιο;

Μέσα από τις ιστορίες ζωής των αθλητών που διακρίνονται ως Ολυμπιονίκες μαθαίνουμε τις προσπάθειες και τις δοκιμασίες που πέρασε κάθε ένας τους μέχρι να κερδίσει τον απόλυτο τίτλο, αυτόν του Ολυμπιονίκη. Η ιστορία της Caster Semenya από τη Νότια Αφρική μόνο απλή δεν είναι. Η Semenya ήταν δρομέας μεσαίων αποστάσεων, η οποία αναδείχθηκε 3 φορές Παγκόσμια πρωταθλήτρια και 2 φορές Χρυσή Ολυμπιονίκης στα 800 μέτρα. Ο δρόμος για την κορυφή όμως δεν ήταν στρωμένος με ροδοπέταλα.

Γεννήθηκε το 1991 στο Pietersburg και το 2009 θα κερδίσει το χρυσό μετάλλιο στα 800 μέτρα στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του Βερολίνου. Μετά τη νίκη της η Παγκόσμια Ομοσπονδία Στίβου την υπέβαλλε σε εξέταση φύλου, για να επιβεβαιώσουν ότι είναι όντως γυναίκα. Η Semenya λίγα χρόνια μετά θα αποκαλύψει ότι δέχτηκε να κάνει την εξέταση, για να μπορέσει να πάρει το οκ να συμμετάσχει στους Ολυμπιακούς Αγώνες και μάλιστα αυτοπροτάθηκε να «δείξει τον κόλπο της», για να σιγουρευτεί η Ομοσπονδία ότι ανήκει στο γυναικείο φύλο. Γιατί όμως τόσος ντόρος για το αν είναι ή δεν είναι γυναίκα η Semenya;

Μετά και τον θόρυβο που προκάλεσε η εξέταση αυτή στη 18χρονη τότε Semenya αποκαλύφθηκε ότι πάσχει από μία Disorder of sex Development (DSD) και συγκεκριμένα από υπερανδρογονισμό, μια διαταραχή που επιτρέπει στο γυναικείο σώμα να παράγει 3-4 φορές παραπάνω τεστοστερόνη από το φυσιολογικό με αποτέλεσμα να αυξάνεται η μυϊκή της μάζα και να φτάνει τα επίπεδα της αντρικής φύσης. Δύο χρόνια μετά πήρε φαρμακευτική αγωγή, για να μειώσει τα επίπεδα της τεστοστερόνης κατόπιν οδηγιών της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Στίβου. Αυτό όμως την έκανε να κινηθεί νομικά εναντίον της IAAF, θεωρώντας τον κανονισμό αυτό άδικο και παράνομο. «Δεν είχα άλλη επιλογή» δήλωσε, καθώς η φαρμακευτική αγωγή της προκάλεσε ένα σωρό άλλα ψυχοσωματικά προβλήματα και ήταν το μόνο που μπορούσε να κάνει, για να διασφαλίσει τη συμμετοχή της στους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Η Semenya γεννήθηκε ως διαφυλικό άτομο (intersex), καθώς δεν έχει μήτρα και σάλπιγγες, αλλά έχει γυναικείο κόλπο και λέγεται ότι έχει και όρχεις που δεν έχουν όμως αναπτυχθεί. Τα εξωτερικά της γεννητικά όργανα είναι γυναικεία. Όταν η ίδια ρωτήθηκε για το αν είναι intersex άτομο, αυτή δεν αποδέχτηκε τον όρο και χαρακτήρισε τη φύση της ως απλά μια γυναίκα λίγο διαφορετική από τις άλλες. Η περίπτωση της έχει να κάνει με τα αυξημένα επίπεδα της τεστοστερόνης: όταν τα φυσιολογικά επίπεδα τεστοστερόνης σε μια γυναίκα είναι 0,1-2, οι γυναίκες με χρωμόσωμα ΧΥ και τη συγκεκριμένη διαταραχή μπορεί να φτάσουν τα φυσιολογικά για τους άντρες επίπεδα, τα οποία είναι 7,7-28. Αυτή η αυξημένη ορμόνη τους δίνει τη δυνατότητα να αυξήσουν το μυϊκό τους σύστημα και να μπορούν να φτάσουν τα ρεκόρ των αντρών. Η IAAF υποχρέωσε όλους τους αθλητές που έχουν DSD να παίρνουν φαρμακευτική αγωγή προκειμένου να ρυθμίσουν τα επίπεδα των ορμονών τους στα φυσιολογικά για το φύλο τους όρια. Θεωρούσαν ότι έτσι θα ήταν δίκαιος ο ανταγωνισμός ανάμεσά στους αθλητές του ιδίου φύλου.

Μέσα στην πενταετία 2010-2015 η Semenya πήρε φαρμακευτική αγωγή, για να μειώσει τα επίπεδα της τεστοστερόνης στο σώμα της, κάτι όμως που τη δυσκόλεψε αρκετά καθώς της προκάλεσε άλλα προβλήματα, κυρίως ψυχοσωματικά. Κατηγόρησε ευθέως την IAAF ότι τη χρησιμοποίησε ως «πειραματόζωο» και ξεκίνησε μια μεγάλη συζήτηση από νομικούς και ειδικούς βιολόγους για τα δικαιώματα αλλά και τις ικανότητες των intersex ατόμων. Το 2019, μετά και από μια μεγάλη σειρά δικαστικών αγώνων, η IAAF πλέον επέβαλε σε αθλητές με DsD τη χορήγηση φαρμάκων, για να κατεβάσουν τα επίπεδα των ορμονών τους στα φυσιολογικά όρια με ό,τι επιπτώσεις μπορεί να έχει αυτό στην υγεία τους. Μετά και από αυτήν την απόφαση η Semenya το 2020 κατέφυγε στο CAS, στο Ανώτατο Διαιτητικό Δικαστήριο της Λωζάννης, όπου και έχασε.

Η περίπτωση της Semenya έχει να κάνει με το δικαίωμα του κάθε ενός διαφυλικού ατόμου να κανονίζει τα θέματα υγείας μόνο του, χωρίς να του επιβάλλονται θεραπείες, που προκαλούν ακόμα περισσότερα προβλήματα. Σε δήλωσή της διευκρίνισε ότι δεν μπορεί κανείς να υποβάλει σε αυτά τα άτομα να γίνουν κάποιοι άλλοι, επειδή έχουν κάποιες άλλες δυνατότητες. Το 2021 κατέφυγε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και τον Νοέμβριο του 2023, μετά από εισήγηση της Ελβετικής Κυβέρνησης, η υπόθεση της Semenya θα περάσει από ακρόαση από την Ανώτατη Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Η μάχη για τα ανθρώπινα δικαιώματα των αθλητριών είναι πλέον ο σκοπός της ζωής της Semenya, η οποία δε φοβήθηκε να ξεγυμνωθεί, για να αποδείξει ότι είναι μια γυναίκα που θέλει να τρέξει στα couloir ελεύθερη. Απέναντί της είναι μία Ομοσπονδία, η οποία έχει δείξει άδικη συμπεριφορά ειδικά σε αθλήτριες, αλλά έχει αυστηροποιήσει πολύ τους κανονισμούς, για να κρατήσει τις ισορροπίες ανάμεσα σε εκατομμύρια αθλητές. Η Semenya έδωσε φωνή σε άτομα που έχουν τέτοιου είδους διαταραχές να διεκδικήσουν μια δίκαιη ζωή και η IAAF ζητάει δίκαιο ανταγωνισμό μεταξύ των αθλητών. Το ποιος έχει δίκιο ή άδικο θα το δείξει ο καιρός.

Πηγή εικόνας: Athletics Weekly