Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή ξεκινώντας με τις βασικές έννοιες, όπως το τι είναι η ψυχολογία και με τι πρεσβεύει.
Ως ψυχολογία λοιπόν, ορίζουμε την επιστήμη που μελετά τον ανθρώπινο νου και τη συμπεριφορά, εξετάζοντας τις νοητικές διεργασίες, τα συναισθήματα και τις αντιδράσεις των ατόμων, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον τους. Ασχολείται επίσης με την κατανόηση των αιτιών που διαμορφώνουν τη συμπεριφορά, τόσο σε ατομικό όσο και σε ομαδικό επίπεδο, με στόχο την ωφέλεια της κοινωνίας.
Πιο αναλυτικά, η ψυχολογία:
- Μελετά τον νου και τη συμπεριφορά:
Εξετάζει πώς σκεφτόμαστε, αισθανόμαστε, μαθαίνουμε και πώς αυτά τα στοιχεία επηρεάζουν τη συμπεριφορά μας.
- Ερευνά τα αίτια της συμπεριφοράς:
Προσπαθεί να κατανοήσει τους λόγους για τους οποίους οι άνθρωποι συμπεριφέρονται με συγκεκριμένους τρόπους, τόσο σε ατομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο.
- Εφαρμόζεται σε διάφορους τομείς:
Η ψυχολογική γνώση εφαρμόζεται σε πολλούς τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας, όπως η εκπαίδευση, η εργασία, η υγεία και η οικογένεια.
- Διερευνά το ασυνείδητο:
Ασχολείται με την επίδραση των ασυνείδητων διαδικασιών στη συμπεριφορά, όπως ανέδειξε ο Sigmund Freud.
- Προσφέρει θεραπεία και πρόληψη:
Η ψυχολογία παρέχει θεραπευτικές μεθόδους για την αντιμετώπιση ψυχικών διαταραχών και προληπτικές προσεγγίσεις για τη διατήρηση της ψυχικής υγείας.
- Αναπτύσσει θεωρίες και μοντέλα:
Η ψυχολογία εξελίσσει θεωρίες και μοντέλα που εξηγούν και προβλέπουν την ανθρώπινη συμπεριφορά.
- Έχει πολλούς κλάδους:
Η ψυχολογία περιλαμβάνει πολλούς κλάδους, όπως η γνωστική, η αναπτυξιακή, η κοινωνική, η ψυχολογία της προσωπικότητας και η κλινική.
Ποιον κλάδο και τι προσέγγιση θα χρησιμοποιήσει κάποιος είναι στη δική του αποκλειστική επιθυμία.
Ας πάμε όμως να μελετήσουμε κάτι πιο συγκεκριμένο, την Οργανωσιακή Ψυχολογία ( όπως είναι ο επίσημος τίτλος).
Η οργανωσιακή ψυχολογία είναι ένας τομέας της ψυχολογίας, ο οποίος ασχολείται με την επιστημονική μελέτη της ανθρώπινης συμπεριφοράς στα πλαίσια του εργασιακού περιβάλλοντος. Αφορά τόσο στη σχέση του ατόμου με τη δουλειά του, όσο και στις ανθρώπινες σχέσεις που δημιουργεί στον εργασιακό χώρο.
Σε αυτό το άρθρο, θα μελετήσουμε, μεταξύ άλλων, με τι ασχολείται η οργανωσιακή ψυχολογία, ποιός είναι ο ρόλος της, και τα επαγγέλματα που μπορεί να ακολουθήσει κάποιος, ο οποίος ειδικεύεται στην οργανωσιακή ψυχολογία.
Με τι ασχολείται η οργανωσιακή ψυχολογία
Η οργανωσιακή ψυχολογία ασχολείται με την αξιολόγηση της συμπεριφοράς των εργαζομένων (τόσο ατομικά, όσο και ομαδικά) και των οργανισμών, μελετώντας τις δυναμικές που υπάρχουν στο περιβάλλον εργασίας. Τα αποτελέσματα που προκύπτουν από αυτή τη μελέτη χρησιμοποιούνται για να βρεθούν λύσεις σε προβλήματα που υπάρχουν στο περιβάλλον εργασίας και να βελτιωθεί η συναισθηματική ευεξία και απόδοση, τόσο των εργαζομένων, όσο και της επιχείρησης.
Ποιος είναι ο σκοπός της οργανωσιακής ψυχολογίας
Σκοπός της οργανωσιακής ψυχολογίας είναι να ευθυγραμμίσει τα συμφέροντα μιας επιχείρησης με τις ανάγκες των εργαζομένων της. Βασικό της μέλημα είναι η δημιουργία ενός υγιούς και ευχάριστου εργασιακού περιβάλλοντος, στα πλαίσια του οποίου υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες για να αποδώσει ο εργαζόμενος στο μέγιστο των δυνατοτήτων του.
Ποιος είναι ο ρόλος του οργανωσιακού ψυχολόγου
Ο ρόλος του οργανωσιακού ψυχολόγου είναι συμβουλευτικός, και πολλές φορές ταυτίζεται με αυτόν του business psychologist, καθώς οι δύο αυτοί επιστήμονες μοιράζονται κοινές θεωρίες, διαδικασίες και στρατηγικές. Πιο συγκεκριμένα, ο οργανωσιακός ψυχολόγος συνεργάζεται στενά με το Τμήμα Ανθρώπινου Δυναμικού, διενεργώντας μελέτες και αξιολογήσεις.
Με βάση τα αποτελέσματα αυτών, προτείνει στην εταιρεία τρόπους με τους οποίους οι εργαζόμενοι θα μπορούσαν να είναι πιο αποδοτικοί και υγιείς ψυχικά. Μάλιστα, ένας από τους βασικούς παράγοντες στον οποίο επικεντρώνεται ο οργανωσιακός ψυχολόγος είναι η έννοια του work-life balance, δηλαδή της ισορροπίας μεταξύ της εργασίας και της ζωής εκτός εργασίας.
Τομείς με τους οποίους ασχολείται η οργανωσιακή ψυχολογία
Οι βασικοί τομείς με τους οποίους ασχολείται η οργανωσιακή ψυχολογία είναι:
- Πρόσληψη εργαζομένων
Ένας οργανωσιακός ψυχολόγος, συνεργάζεται με το τμήμα Ανθρώπινου Δυναμικού, ώστε να το βοηθήσει στη διαδικασία πρόσληψης νέων εργαζομένων. Μαζί, ορίζουν τα κριτήρια που πρέπει να πληροί ο κάθε υποψήφιος και βελτιώνουν τη διαδικασία πρόσληψης.
- Εκπαίδευση εργαζομένων
Άλλος ένας τομέας στον οποίο δραστηριοποιείται ο οργανωσιακός ψυχολόγος είναι η εκπαίδευση του προσωπικού. Πιο συγκεκριμένα, μελετώντας τις ικανότητες που απαιτεί η δουλειά του κάθε εργαζόμενου, προτείνει τρόπους βελτίωσης των ικανοτήτων των εργαζομένων, αλλά και τρόπους εκπαίδευσης.
- Επίπεδο ικανοποίησης των εργαζομένων
Ο οργανωσιακός ψυχολόγος αξιολογεί την ικανοποίηση που λαμβάνουν οι εργαζόμενοι από τη δουλειά τους, καθώς και την υγεία, την ασφάλεια και την ευεξία τους. Έτσι, προτείνει λύσεις που προάγουν την ευεξία και την ικανοποίηση των εργαζομένων, και βελτιώνουν την εργασιακή κουλτούρα.
- Αξιολόγηση των εργαζομένων
Ένα ακόμη κομμάτι με το οποίο ασχολείται ένας οργανωσιακός ψυχολόγος είναι η αξιολόγηση των εργαζομένων. Για να το κάνει αυτό, δημιουργεί και διεξάγει αξιολογήσεις απόδοσης. Τα αποτελέσματα που προκύπτουν χρησιμοποιούνται για να γίνουν προτάσεις βελτίωσης, αλλά και για να αποφασιστούν προαγωγές ή μετακινήσεις εργαζομένων σε κάποιο άλλο πόστο.
- Βελτίωση και ανάπτυξη της εταιρείας
Εκτός από την προαγωγή της ψυχικής υγείας των εργαζομένων, ένας οργανωσιακός ψυχολόγος ασχολείται και με τη δομή και τη λειτουργία της επιχείρησης. Ένας τέτοιος επιστήμονας είναι απαραίτητος για μία εταιρεία, ώστε αυτή να μπορέσει να αξιολογήσει την απόδοση και την παραγωγικότητα των εργαζομένων, καθώς και το κέρδος που φέρνουν στην επιχείρηση. Οι πληροφορίες αυτές είναι πολύτιμες για να αποφασίσει η εταιρεία τις αλλαγές που θα πρέπει να κάνει στην εργασιακή της κουλτούρα, καθώς και στη δομή της.
Οργανωσιακή ψυχολογία: Επαγγέλματα
Κάποιος που ειδικεύεται στην οργανωσιακή ψυχολογία, μπορεί να ασχοληθεί με διάφορα επαγγέλματα, όπως:
- Αναλυτής Συμπεριφοράς
- Υπεύθυνος Ανθρώπινου Δυναμικού
- Υπεύθυνος Προσλήψεων
- Αναλυτής Ανθρώπινου Δυναμικού
- Project Manager
- Σύμβουλος Επιχειρήσεων
- Υπεύθυνος Εκπαίδευσης Προσωπικού
Που μπορεί να εργαστεί ένας οργανωσιακός ψυχολόγος
Ένας οργανωσιακός ψυχολόγος μπορεί να εργαστεί σε διάφορους οργανισμούς και επιχειρήσεις, όπως:
- Κολλέγια και πανεπιστήμια
- Σχολεία
- Νοσοκομεία και άλλους φορείς δημόσιας και ιδιωτικής υγείας
- Κυβερνητικούς οργανισμούς
- Διαφημιστικές εταιρείες
- Βιομηχανικές επιχειρήσεις
- Κάθε επιχείρηση που διαθέτει τμήμα Ανθρώπινου Δυναμικού
Επίσημα, στην Ελλάδα οργανωσιακούς Ψυχολόγους δεν έχουμε, δηλαδή, οι μεγάλες Ελληνικές εταιρίες δεν απασχολούν ψυχολόγο για εποπτεία και βοήθεια ως προς τους εργαζομένους τους.
Στην Ελλάδα υπάρχουν λίγες τέτοιες εταιρείες, με λίγο προσωπικό. Πιο σύνηθες είναι να δουλεύει κανείς ως HR ή σύμβουλος σε εργασιακό πλαίσιο, σε εταιρεία…. Ο οργανωτικός ψυχολόγος έρχεται πολλές φορές συμπληρωματικά στο ρόλο του HR σε μεγάλο βαθμό. Κάτι το οποίο δεν γνωρίζουμε αν μπορεί να βοηθήσει σωστά ή όχι.
Τι γίνεται όμως στο εξωτερικό και που εντοπίζονται οι διαφορές με την Ελλάδα;
Στην Αγγλία για παράδειγμα, υπάρχουν διαφορετικά επίπεδα, για να λες ότι είσαι οργανωτικός ψυχολόγος απαιτούνται επιπλέον κριτήρια, εποπτεία, συγκεκριμένες ώρες και αυτό απαιτούν και οι εταιρείες, κυρίως σε ό,τι έχει να κάνει με psychological assessment. Στην Αμερική από την άλλη, βλέπει κανείς οργανωτικούς ψυχολόγους με διδακτορικό, και αυτό φαίνεται και στα συνέδριά τους και στους συλλόγους τους που απευθύνονται κυρίως σε practitioners και λιγότερο σε ακαδημαϊκούς.
Μόνο και μόνο από τα παραπάνω καταλαβαίνουμε πως στο εξωτερικό τα πράγματα είναι πιο αυστηρά και πιο οργανωμένα συγκριτικά με την Ελλάδα. Έξω, στηρίζουν έμπρακτα τον εργαζόμενο, του προσφέρουν αυτό που θα έπρεπε να κάνει κάθε εταιρεία, χωρίς ταμπού, χωρίς ενδοιασμούς.
Ναι μεν, ως κλάδος η οργανωσιακή και εδώ και έξω εστιάζει στο εργασιακό περιβάλλον αλλά για να το πούμε ωμά, ο ένας δεν μπλέκεται στα πόδια ή στην αρμοδιότητα κάποιου άλλου. Ο καθένας πρέπει και οφείλει να είναι στο δικό του κομμάτι και να δίνει το 100%.
Τέλος, θα πω, πως μακάρι να είχαμε και εδώ στις Εταιρείες μας, ανθρώπους για να βοηθάνε έμπρακτα τους εργαζομένους γιατί με αυτό τον τρόπο όχι μόνο θα εξωτερίκευαν κάθε πρόβλημά τους αλλά ίσως να ήταν και πιο παραγωγικοί…
Συντάκτης: Σοφία Καπερνάρου
Επιμέλεια κειμένου: Αγγελική Θεοχαρίδη
Επιμέλεια κειμένου: Αγγελική Θεοχαρίδη
