Αν υπάρχει ένας χαρακτήρας της Ντίσνεϊ που έχει καταφέρει να σπάσει όλα τα στερεότυπα και να μας θυμίσει πως η δύναμη δεν έχει φύλο, αυτή είναι σίγουρα η Μουλάν. Δεν είναι η κλασική πριγκίπισσα που περιμένει έναν πρίγκιπα να τη σώσει· δε φοράει τούλινα φορέματα, δεν τραγουδάει με τα πουλάκια και δεν κάθεται να περιμένει την τύχη της. Η Μουλάν είναι μια ηρωίδα που παίρνει τη μοίρα στα χέρια της —κυριολεκτικά— φορώντας την πανοπλία του πατέρα της και μπαίνοντας στον πόλεμο στη θέση του. Και μόνο αυτό αρκεί για να τη λατρέψουμε.
Από την πρώτη στιγμή που τη γνωρίζουμε, καταλαβαίνουμε ότι δε χωράει στα κουτάκια που της έχει φτιάξει η κοινωνία. Δεν είναι η “σωστή” κόρη σύμφωνα με τα πρότυπα της εποχής, δεν είναι «κομψή» ή πειθαρχημένη με τον τρόπο που η παράδοση απαιτεί. Κι όμως, μέσα σε αυτήν την “αταξία” της κρύβεται η αληθινή της δύναμη. Η Μουλάν δεν επαναστατεί για χάρη της επανάστασης, επαναστατεί γιατί νοιάζεται, γιατί αγαπά την οικογένειά της και θέλει να προστατέψει αυτούς που αγαπά. Και τελικά, αυτό που την κάνει ηρωίδα δεν είναι το σπαθί ή η στρατιωτική της δεξιοτεχνία, αλλά η καρδιά και η αποφασιστικότητά της.
Η ταινία, πέρα από το προφανές μήνυμα της γυναικείας δύναμης, κρύβει και κάτι πιο βαθύ: την ισότητα. Στην αρχή, η Μουλάν προσπαθεί να αποδείξει πως μπορεί να σταθεί ισάξια με τους άνδρες. Όσο όμως η ιστορία προχωρά, βλέπουμε ότι δε χρειάζεται να τους “ξεπεράσει” για να αξίζει τον σεβασμό τους— αρκεί να είναι ο εαυτός της. Το ίδιο ισχύει και στις φιλίες της μέσα στον στρατό· εκεί που αρχικά αντιμετωπίζει καχυποψία και ανταγωνισμό, καταλήγει να κερδίσει εκτίμηση και αγάπη μέσα από τη συνεργασία, το χιούμορ και την αυθεντικότητά της. Οι φίλοι της δεν τη σέβονται επειδή “αποδείχθηκε καλύτερη”, αλλά επειδή τους έδειξε τι σημαίνει αφοσίωση και αληθινή γενναιότητα.
Η Μουλάν μάς υπενθυμίζει ότι η ισότητα δεν είναι ένας αγώνας για το ποιος θα κερδίσει, αλλά μια πορεία προς το να βλέπουμε ο ένας τον άλλον ως ίσους, χωρίς ταμπέλες και προκαταλήψεις. Το γεγονός ότι οι φίλοι της στο τέλος τη στηρίζουν, τη σέβονται και τη θεωρούν κομμάτι της ομάδας — ακόμη κι αφού αποκαλυφθεί η αλήθεια — είναι ίσως η πιο συγκινητική στιγμή όλης της ταινίας. Γιατί δείχνει πως οι δεσμοί που βασίζονται στην ειλικρίνεια και την εμπιστοσύνη είναι πιο δυνατοί από κάθε κοινωνική σύμβαση.
Η Μουλάν είναι, με τον δικό της τρόπο, μια σύγχρονη φεμινίστρια, χωρίς ποτέ να χρησιμοποιεί “μεγάλες λέξεις”. Δε χρειάζεται να κάνει κήρυγμα· οι πράξεις της μιλούν από μόνες τους. Και το ωραίο είναι πως η ταινία δεν την παρουσιάζει σαν άτρωτη. Κλαίει, φοβάται, αμφιβάλλει για τον εαυτό της. Αλλά συνεχίζει. Κι αυτό είναι που την κάνει ακόμα πιο αληθινή. Γιατί η δύναμη δεν είναι η απουσία φόβου· είναι το κουράγιο να προχωράς παρά τον φόβο.
Αν το καλοσκεφτεί κανείς, η Μουλάν μάς διδάσκει κάτι που ξεπερνά το φύλο. Μας δείχνει πως ο καθένας έχει μέσα του τη δυνατότητα να αλλάξει την ιστορία, αρκεί να πιστέψει στον εαυτό του. Ότι οι ρόλοι που η κοινωνία μας επιβάλλει δεν είναι αλυσίδες· είναι απλώς προκλήσεις που μπορούμε να ξεπεράσουμε. Και το πιο όμορφο είναι πως η ιστορία της δεν απευθύνεται μόνο σε θηλυκότητες, αλλά σε όλους όσοι ένιωσαν ποτέ πως δεν ανήκουν, πως πρέπει να προσποιηθούν κάτι άλλο για να γίνουν αποδεκτοί. Η Μουλάν μάς δείχνει ότι η αποδοχή ξεκινάει από μέσα μας.
Ίσως γι’ αυτό, τόσα χρόνια μετά την πρώτη προβολή της ταινίας, εξακολουθεί να μας συγκινεί. Γιατί πίσω από την τραγουδάρα με τη φωνή της Βανδή, τον Μούσου και τα επικά σκηνικά, κρύβεται ένα μήνυμα διαχρονικό: ότι η πραγματική δύναμη δε βρίσκεται στους μύες ή στα μετάλλια, αλλά στην αυθεντικότητα, τη συμπόνια και την πίστη στον εαυτό μας. Η Μουλάν δεν έγινε σύμβολο απλώς επειδή “έσωσε την Κίνα”· έγινε σύμβολο επειδή τόλμησε να είναι η ίδια σε έναν κόσμο που της έλεγε να μην είναι.
Κι αν κάτι μπορούμε να κρατήσουμε από εκείνη, είναι αυτό: να μη φοβόμαστε να είμαστε ο εαυτός μας, ακόμα κι αν χρειαστεί να φορέσουμε πανοπλία για λίγο. Γιατί, τελικά, η μεγαλύτερη νίκη δεν είναι αυτή στο πεδίο της μάχης— είναι αυτή απέναντι στις προσδοκίες των άλλων.
Συντάκτης: Μαρίνα Παναγοπούλου
