Οι ψηφιακοί αλγόριθμοι καταλαβαίνουν τη διάθεσή μας πριν καν το παραδεχτούμε. Μπορεί να ανοίγεις το κινητό σου το πρωί με μάτια μισάνοιχτα και να μην έχεις ιδέα πώς νιώθεις ακόμη, αλλά το feed σου το ξέρει ήδη. Σου πετάει ένα βίντεο με ήρεμη μουσική και ατμό από φλιτζάνι τσαγιού, λες και θέλει να σου προτείνει να μην το πιέσεις σήμερα. Ή, αντιθέτως, σε καλωσορίζει με δυναμικές συμβουλές παραγωγικότητας, σαν να σου λέει: «Σήκω, μπορείς!». Και κάπου εκεί αναρωτιέσαι πότε ακριβώς απέκτησε άποψη για τη διάθεσή σου μια εφαρμογή.
Οι αλγόριθμοι δεν είναι μάγοι ούτε προφήτες. Είναι απλώς εξαιρετικοί παρατηρητές. Μελετούν τις μικρές καθημερινές μας συμπεριφορές: πόση ώρα μένουμε σε ένα βίντεο, ποια άρθρα διαβάζουμε μέχρι το τέλος, ποια εικόνα μάς έκανε να σταθούμε για λίγο παραπάνω, ποια προσπεράσαμε σχεδόν ενοχλημένοι. Ακόμη και το πότε ανοίγουμε το κινητό, τους λέει κάτι. Μια ακολουθία μικρών κινήσεων που για εμάς μοιάζουν ασήμαντες, αλλά για την τεχνητή νοημοσύνη είναι υλικό ανάλυσης.
Το αποτέλεσμα; Δημιουργείται ένα δυναμικό προφίλ διάθεσης. Όχι ένα στατικό «είσαι έτσι», αλλά ένα ρευστό «αυτή τη στιγμή μοιάζεις να είσαι έτσι». Κι αυτή η πληροφορία δε μένει ποτέ αχρησιμοποίητη. Αν αντιληφθεί ότι είσαι κουρασμένος, θα σου σερβίρει υλικό που χαλαρώνει το μάτι και το μυαλό: cozy δωμάτια, μινιμαλιστικές συμβουλές, ήρεμες ρουτίνες. Αν καταλάβει ότι βρίσκεσαι σε δημιουργική φάση, θα σε τροφοδοτήσει με ιδέες, projects, οργάνωση και πρακτικές λύσεις. Κι αν νιώσει ότι είσαι κοινωνικός, θα εμφανίσει προτάσεις για δραστηριότητες, events, μέρη που μπορείς να επισκεφθείς.
Χωρίς καν να το συνειδητοποιούμε, το περιεχόμενο που βλέπουμε αρχίζει να επηρεάζει τις μικρές καθημερινές μας αποφάσεις. Από το τι θα φάμε μέχρι το πώς θα οργανώσουμε το σπίτι μας. Από το τι θα διαβάσουμε μέχρι το πώς θα ρυθμίσουμε τη μέρα μας. Ένα βίντεο οργάνωσης μπορεί να σε κάνει να ανοίξεις αυθόρμητα το συρτάρι σου, ενώ μια σειρά από tips υγείας μπορεί να σε πείσει να πιεις νερό πριν τον καφέ — πράγμα σχεδόν θαυματουργό.
Το σημαντικό είναι να θυμόμαστε ότι ο στόχος της τεχνητής νοημοσύνης είναι ένας και ξεκάθαρος: να κρατήσει την προσοχή μας. Όσο περισσότερο μάς «διαβάζει», τόσο καλύτερα μπορεί να μας προτείνει περιεχόμενο που θα μας κρατήσει στην πλατφόρμα για λίγα ακόμη λεπτά. Δεν υπάρχει πάντα πονηρή πρόθεση· υπάρχει όμως μια συνεχής προσπάθεια να συντονιστεί η πλατφόρμα με το συναίσθημά μας.
Γι’ αυτό χρειάζεται επίγνωση. Όχι πανικός, όχι δαιμονοποίηση. Απλώς ένα μικρό εσωτερικό «φίλτρο». Την επόμενη φορά που θα δεις μια πρόταση τέλεια προσαρμοσμένη πάνω σου, ρώτα: «Το θέλω πραγματικά;» ή «Το θέλω επειδή ο αλγόριθμος κατάλαβε ότι σήμερα είμαι λίγο πιο ευάλωτη ή πιο ενθουσιώδης;». Είναι μια απλή ερώτηση που μας επαναφέρει στη θέση του οδηγού.
Οι αλγόριθμοι, όσο έξυπνοι κι αν γίνουν, μπορούν να διαβάσουν τη διάθεσή μας, όχι όμως τις βαθύτερες ανάγκες μας. Μπορούν να προβλέψουν τι θα μας τραβήξει την προσοχή, όχι όμως τι μάς κάνει πραγματικά καλά. Κι αυτή η διάκριση είναι το πιο σημαντικό κομμάτι της σύγχρονης ψηφιακής μας ζωής: να θυμόμαστε ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να μας προτείνει τα πάντα, αλλά τις αποφάσεις τις παίρνουμε πάντα εμείς.
Συντάκτης: Στρατούλα Ανεμέλλη
