Η ψυχολογία πίσω από το γιατί οι αποφάσεις της Πρωτοχρονιάς αποτυγχάνουν

Όταν το ρολόι μας χτυπήσει μεσάνυχτα την 1 Ιανουαρίου, σηματοδοτεί την έναρξη της καινούργιας χρονιάς. Μιας νέας χρονιάς που πολλοί από μας δεσμευόμαστε σε αποφάσεις και στόχους που στο τέλος παραμένουν πρωτοχρονιάτικες και μόνο για κείνη την μέρα. Σύμφωνα με έρευνα των  Forbes Health/OnePoll τις Παραμονές της Πρωτοχρονιάς, το 61,7% των ερωτηθέντων δηλώνουν ότι αισθάνονται πιεσμένοι να θέσουν μια απόφαση για τη νέα χρονιά, ενώ το 66,5% δηλώνει πως σχεδιάζει να θέσει περισσότερους από τρεις στόχους για τον επόμενο χρόνο.

Προσωπικά ανήκω στο 66,5% βάζοντας παραπάνω από τρεις στόχους είτε πρόκειται να χάσω βάρος (στόχος που παραμένει ίδιος όλα τα χρόνια) είτε να ξεκινήσω γυμναστήριο, είτε να μειώσω τις ώρες της δουλειάς μου. Βέβαια οι δεσμεύσεις μου αυτές και η ελπίδα και αισιοδοξία πως κάθε χρονιά θα τα καταφέρω εγκαταλείπονται σε λίγους μήνες. Φυσικά και αναρωτήθηκα γιατί δεν τα καταφέρνω ή μήπως οι στόχοι μου είναι τόσο μεγαλόπνοοι που δεν έχουν καμία ελπίδα αλλά μήπως δεν έλαβα ποτέ μου υπόψιν πως ίσως τελικά να μην είμαι και έτοιμη για αλλαγή; Γιατί οι αποφάσεις μας αποτυγχάνουν;

Δυστυχώς η αισιοδοξία μας πως θέλουμε να αλλάξουμε πράγματα από μόνη της δεν αρκεί. Ίσως γιατί είναι πολλά στον τρόπο που παίρνουμε τις αποφάσεις μας που διαγράφουν ήδη την αποτυχία τους, όπως

1. Σκεφτόμαστε μεγαλεπήβολα

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα με τις αποφάσεις της Πρωτοχρονιάς είναι πως πρόκειται για ιδέες που θα φέρουν μια μεγάλη ή σαρωτική αλλαγή στη ζωή μας γιατί αυτό μας φαντάζει κάπως ως επιθυμία στην πρώτη μέρα του χρόνου αλλά ως άνθρωποι δεν είμαστε προγραμματισμένοι για άμεσες σαρωτικές αλλαγές. Αν πραγματικά θέλουμε να επιτύχουμε το στόχο μας θα πρέπει να μάθουμε να θέτουμε μικρότερους στόχους για να τους πετύχουμε στην πορεία. Έτσι θα προσαρμοστούμε στις αλλαγές πιο εύκολα αντί να κάνουμε μια συντριπτική αλλαγή που δε θα μπορούμε να αντέξουμε.

2. Δεν αναρωτιόμαστε το “γιατί”

Μπορεί οι αλλαγές να είναι δύσκολες αλλά πολλές από τις αποφάσεις μας περιλαμβάνουν πράγματα που πιστεύουμε πως θα καταφέρουμε να κάνουμε. Όταν όμως εστιάζουμε σ’ αυτά ξεχνάμε γιατί πραγματικά θέλουμε να τα κάνουμε. Έτσι είναι προτιμότερο πριν τα θέσουμε να ψαχτούμε λίγο εσωτερικά μέσα μας ανακαλύπτοντας τους λόγους για τους οποίους τα θέλουμε. Αν ένας συνεχής στόχος κάθε έτους μου ήταν να πηγαίνω στο γυμναστήριο ξεχνώντας πως εγώ μισώ το γυμναστήριο. Πώς να τον πετύχω;

3. Δεν είμαστε έτοιμοι για αλλαγές

Άλλος ένας σημαντικός λόγος που αποτυγχάνουν οι αποφάσεις μας. Ο κάθε στόχος χρειάζεται μια προετοιμασία και μια επεξεργασία, μια προκαταρκτική σκέψη, στοχασμό, δράση και αποφασιστικότητα. Είναι απίθανο να πετύχουν οι αυθόρμητες αποφάσεις. Η πραγματική αλλαγή απαιτεί μικρές σταδιακές αλλαγές για να διασφαλιστεί η σταθερότητα και να μην καταντήσουμε γραφικοί στους στόχους μας. Όταν οι άνθρωποι αλλάζουν μια συμπεριφορά, συνήθως περνούν από τα ακόλουθα στάδια:

Προκαταρκτική σκέψη: όπου συχνά αγνοούν ή αρνούνται το πρόβλημα.

Στοχασμός: όπου ζυγίζουν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της αλλαγής.

Προετοιμασία: όπου αποφασίζουν τι θα κάνουν για να κάνουν την αλλαγή

Δράση: όπου κάνουν βήματα προς τον στόχο

Συντήρηση: όπου την εφαρμόζουν μακροπρόθεσμα και

Υποτροπή: όπου συμβαίνουν λάθη και αποτυχίες και οι άνθρωποι πρέπει να αποφασίσουν αν θα συνεχίσουν.

Ας μη βάλουμε στόχους την πρώτη μέρα του χρόνου αλλά ας κάνουμε ένα χρονοδιάγραμμα για την χρονιά με μικρά ορόσημα που θα οδηγήσουν στο μεγάλο στόχο. Τελικά τι έχει σημασία; Το να καταλάβουμε πώς πρέπει να αλλάξουμε ή γιατί θέλουμε να αλλάξουμε; Οι αλλαγές γίνονται κάνοντας μικρά βήματα και ίσως έτσι καταφέρουν να είναι εφικτές. Πιάστε στυλό και χαρτί και ξεκινήστε. Εύχομαι καλή επιτυχία και καλή χρονιά σε όλους!