Αν νομίζαμε πως η ισότητα των φύλων είναι κάτι αυτονόητο στον χώρο της εκπαίδευσης, η φετινή θεματολογία στο μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών στις Πανελλήνιες εξετάσεις ήρθε να μας διαψεύσει.
Το διαβόητο παράδειγμα «Κατάντησες φερέφωνο της γυναίκας σου», πίσω από μια φαινομενικά «αθώα» γλωσσική ασκησούλα, κρύβει ένα σύστημα σκέψης που βλέπει την ισότητα ως απειλή και την υποστήριξη της γυναίκας από τον άντρα ως ένδειξη αδυναμίας. Εν έτει 2025, μαθαίνουμε στα αγόρια μαθητές να μην είναι «φερέφωνα» των «γυναικών τους». Δηλαδή τι; Να μη σέβονται, να μη συνεργάζονται, να μη στέκονται δίπλα τους; Να τις αντιμετωπίζουν ως υποδεέστερες υπάρξεις που πρέπει να “πειθαρχήσουν”, όπως είπε και ο μετρ του σεξισμού, Πελετιέ;
Ακόμα και η διατύπωση «η γυναίκα σου» φέρει μια ύπουλη, σχεδόν υποδόρια, έννοια ιδιοκτησίας. Κάτι που, σε συνδυασμό με την ιδέα πως το να επηρεαστείς από τη σύντροφό σου είναι “ξεφτίλα”, διαμορφώνει ένα τοξικό, πατριαρχικό αφήγημα. Και το κάνει όχι στο TikTok, όχι σε μια ανώνυμη ιντερνετική ανάρτηση, αλλά σε επίσημη εξέταση του ελληνικού κράτους, που θα έπρεπε να είναι φάρος παιδαγωγικής ουδετερότητας και σύγχρονης σκέψης.
Και σαν να μην έφτανε αυτό, η κόρη «που ψωνίζει φορέματα στις εκπτώσεις» είναι εκεί για να ενισχύσει το all-time classic στερεότυπο της γυναίκας-καταναλώτριας, παγιδευμένης σε ροζ σακούλες και δοκιμαστήρια. Μια χαρά εικόνα για lifestyle αρθράκια, αλλά εξευτελιστικά μονοδιάστατη και αταίριαστη για την εκπαιδευτική διαδικασία — ειδικά όταν απευθύνεσαι σε παιδιά που δίνουν τον αγώνα τους για το μέλλον.
Το μάθημα εδώ δεν είναι η γλώσσα, αλλά η κουλτούρα που περνάς πίσω από αυτή. Είναι το υποδόριο μήνυμα που λέει στα κορίτσια «μείνετε στη θέση σας» και στα αγόρια «μην τολμήσετε να ακούσετε γυναίκα – θα γελάει όλη η τάξη». Η Παιδεία, υποτίθεται, διδάσκει σεβασμό, ισότητα, ενσυναίσθηση. Αν όμως στα παραδείγματά της βλέπουμε τα ίδια φτηνά πατριαρχικά σενάρια που ακούμε στα καφενεία της δεκαετίας του ‘50, τότε δεν έχουμε απλώς ένα εκπαιδευτικό πρόβλημα. Έχουμε πολιτισμική οπισθοδρόμηση.
Και αν αυτή η προσβολή βαφτίζεται “γλωσσική εξάσκηση”, τότε ναι: έχουμε κάθε δικαίωμα να έχουμε ενστάσεις. Γιατί δεν είναι απλά ένα κακό παράδειγμα. Είναι το χειρότερο είδος παράδειγμα: εκείνο που φοράει το προσωπείο της “γνώσης” για να διδάξει τον σεξισμό.
