Υπομονή. Πιθανή ετυμολογία: «ανοχή, ανεκτικότητα, η ιδιότητα αυτού που έχει τη δύναμη να περιμένει, που δε βιάζεται». Προέρχεται από το «υπό» με την προσθήκη του «μένω» που σημαίνει «βρίσκομαι κάτω από την επίδραση κάποιου και στέκομαι σταθερά στην ίδια θέση, παραμένω, περιμένω».
Σε κάθε χρονική περίοδο της ανθρώπινης πορείας η λέξη αυτή έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο και έχει αποτελέσει σταθμό στη ζωή πολλών ανθρώπων. Πολλά έχουν γραφτεί για την «υπομονή». Τραγούδια, ποιήματα, βιβλία. Πηγή έμπνευσης και παράλληλα φάρος ελπίδας.
Αλλά τελικά τι είναι η «υπομονή»; Μπορούν όλοι να την έχουν; Κι αν δεν την έχουμε πώς μπορούμε να την αποκτήσουμε; Είναι αγαθό ή αδυναμία; Πού φτάνουν τα όρια της; Ο υπομονετικός άνθρωπος μήπως κάποιες φορές καταλήγει να είναι θύμα; Η υπομονή και η επιμονή είναι ίδιες έννοιες;
Αν η υπομονή γίνει ανοχή, παθητικότητα, απουσία δράσης, παράδοση στο μοιραίο, τότε η μεγάλη της δύναμη χάνεται. Μεταμορφώνεται σε μια κενή εκδήλωση κάποιου που δεν αντέχει να ακούει δυσάρεστα γεγονότα. Η λέξη ακούγεται συνήθως ως ένα άλλου είδους ηρεμιστικό. Ως υποχρεωτική αποδοχή μιας κατάστασης που δεν μπορεί ν’ αλλάξει και συμβιβαζόμαστε μ’ αυτή ή ως προτροπή που συνηθίζουμε να χρησιμοποιούμε σε καταστάσεις αποτυχίας, έντασης, πένθους.
Η υπομονή εσφαλμένα κάτω από αυτές τις συνθήκες γίνεται παθητική. Μετατρέπεται σε μια στάση παραίτησης, η οποία καθιστά τους ανθρώπους αδύναμους και ηττοπαθείς. Αντιπροσωπεύει μια κατάσταση αδράνειας. Στην καλύτερη περίπτωση αντιστοιχεί σε μια αίθουσα αναμονής που ο χρόνος περνάει βασανιστικά αργά.
Επομένως, δεν πρέπει -ή δεν αρκεί- να χρησιμοποιείς την υπομονή ως μέσο για να ξεπεράσεις μια δύσκολη στιγμή, για να αντέξεις, αλλά θα πρέπει να γίνει μέσο ενδυνάμωσης και ελευθερίας. Η υπομονή, δηλαδή, θα μπορούσε να παρομοιαστεί με το γεμάτο κόπο αγώνα για άνοδο σε μια κορυφή που προσφέρει πανοραμική θέα.
Η υπομονή στα πλαίσια της σχέσης ενός ζευγαριού δε σημαίνει την ισόβια αναγκαστική αποδοχή του συντρόφου όπως είναι, με τα ελαττώματά του, ή την ισοπεδωτική συνύπαρξη. Αναπαριστά τη δυναμική της ανάπτυξης των δυνατοτήτων του εαυτού μας και τη διαρκή εξέλιξη τόσο των συντρόφων όσο και της σχέσης.
Στα πλαίσια αυτά η υπομονή μεταβάλλει την ανοχή σε αλλαγή και εξέλιξη. Καθοριστικός παράγοντας γνησιότητας της υπομονής είναι η ελευθερία της επιλογής της. Δίχως ελευθερία, η υπομονή μετατρέπεται σε ένα δωμάτιο που στερείται οξυγόνου και όποιος ζει εκεί μοιραία θα πνιγεί. Δίχως ελευθερία, η μαγεία κι η ομορφιά της ζωής γίνεται αβάστακτο βασανιστήριο και η υπομονή ισοδυναμεί με τα δεσμά που σε καθηλώνουν στην ακινησία και την απραγία.
Η υπομονή είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα των ανθρώπων που οι επιλογές τους δεν είναι αποτέλεσμα παρόρμησης αλλά ώριμης σκέψης, που δεν παρασύρονται από εφήμερους ενθουσιασμούς και δεν απογοητεύονται εύκολα. Είναι ένα πολύτιμο προτέρημα των ανθρώπων που έχουν επεξεργαστεί τον εσωτερικό τους κόσμο και ξέρουν καλά ποιες είναι οι επιθυμίες τους, μιας και έχουν σμιλευτεί με σκέψη και μακροχρόνια προσωπική εσωτερική αναζήτηση. Έτσι, η υπομονή στους ανθρώπους αυτούς φωτίζει το δρόμο με βεβαιότητα και δύναμη να μην εγκαταλείπουν την προσπάθεια με τις πρώτες δυσκολίες. Αντίθετα, οι ανυπόμονοι, οι οποίοι συνήθως δεν έχουν αξιοποιήσει στο έπακρο τις ικανότητές τους, χάνουν τον ενθουσιασμό τους σε δύσκολες στιγμές και συχνά παραιτούνται κι εγκαταλείπουν τον αγώνα.
Η υπομονή είναι η συνειδητή στάση ενός δημιουργικού, εργατικού και ικανού ανθρώπου που αντιμετωπίζει με υπευθυνότητα τη ζωή και διαθέτει την ωριμότητα να γνωρίζει ότι με τις ικανότητές του μπορεί να επιτύχει πολλά. Μαθαίνοντας να κάνουμε υπομονή δε σημαίνει πως αποδεχόμαστε το κλουβί που μας στερεί την ελευθερία να πετάξουμε, αλλά αντίθετα εκπαιδευόμαστε να αντέχουμε και να προσαρμοζόμαστε στις απαιτήσεις των όρων και των προϋποθέσεων που επιτρέπουν την πτήση αυτή.
Η υπομονή είναι μεγάλη αρετή. Ας μάθουμε λοιπόν να δεχόμαστε ότι αναπόφευκτα έρχεται κι εκείνος ο καιρός που τα δέντρα είναι γυμνά και δεν έχουμε παρά να προσδοκούμε την εποχή που θα δρέψουμε τους καρπούς τους. Και όπως έχει πει ο Saadi: «Έχε Υπομονή… Όλα τα πράγματα είναι δύσκολα πριν γίνουν εύκολα».
Συντάκτης: Ευαγγελία Βεργανελάκη
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
