15 φωτογραφίες που έκαναν τον κοσμο να παγώσει στη θέα τους

Φωτογραφίες που τραβήχτηκαν μετά από ώρες αναμονής, ή σε ένα κλάσμα του δευτερολέπτου. Ασπρόμαυρες κι έγχρωμες, με πρόσωπο ή χωρίς. Φωτογραφίες που άλλαξαν τον κόσμο και που ταξίδεψαν ως τα πέρατα της γης κάνοντας αυτό το κλικ αιώνιο. Που μπορεί να μη δείχνουν πάντα την πιο όμορφη πλευρά της ζωής, αλλά πάντα μα πάντα σε συγκλονίζουν.

1.

Migrant Mother, Dorothea Lange, 1936

Μια φωτογραφία η οποία σχεδόν δε θα υπήρχε εάν η ίδια η φωτογράφος δεν είχε μια διαίσθηση και γυρνούσε στο σημείο το οποίο την τράβηξε. Μια φωτογραφία που εξανθρώπισε όσο καμία άλλη την εποχή της μεγάλης ύφεσης στην Αμερική. Η migrant mother τραβήχτηκε από την Lange στο Nipomo της Καλιφόρνια.

Η γυναίκα της φωτογραφίας ονομάζεται Florence Owens Thompson και η Lange τη συνάντησε σε ένα καταυλισμό μεταναστών στον οποίο ζούσαν οι αγρότες των οποίων οι ζωές καταστράφηκαν σε καιρούς εξαθλίωσης και μεγάλης πείνας. Μια μάνα στέκεται σε απελπισία ανάμεσα στην αγκαλιά των δύο παιδιών της κι αποτυπώνεται όλη η αβεβαιότητα και η αγωνία για το μέλλον.

2.

Mushroom Cloud Over Nagasaki, Lieutenant Charles Levy, 1945

Τρεις ημέρες αφότου μια ατομική βόμβα με το παρατσούκλι Little Boy εξάλειψε τη Χιροσίμα της Ιαπωνίας, οι δυνάμεις των ΗΠΑ έριξαν ένα ακόμη πιο ισχυρό όπλο που ονομάστηκε Fat Man στο Ναγκασάκι. Η έκρηξη πυροδότησε μια στήλη ραδιενεργούς σκόνης και συντριμμιών ύψους 45.000 ποδιών. «Είδαμε αυτό το μεγάλο λοφίο να ανεβαίνει στον ουρανό», θυμάται ο υπολοχαγός Τσαρλς Λέβι, ο βομβαρδιστής. «Ήταν μωβ, κόκκινο, λευκό, όλα τα χρώματα, κάτι σαν βραστό καφέ. Έμοιαζε ζωντανό».

Στη συνέχεια, ο αξιωματικός τράβηξε 16 φωτογραφίες της απαίσιας δύναμης του νέου όπλου, καθώς διέλυε τη ζωή σε περίπου 80.000 ανθρώπους στην πόλη στον ποταμό Urakami. Έξι μέρες αργότερα, οι δύο βόμβες ανάγκασαν τον αυτοκράτορα Χιροχίτο να ανακοινώσει την άνευ όρων παράδοση της Ιαπωνίας  κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

3.

Ruby Bridges, 1960, photographer unknown

H 6χρονη Ruby Bridges, ήταν ένα κορίτσι το οποίο χρειάστηκε να πάει πρώτη μέρα στο δημοτικό της σχολείο στην Νέα Ορλεάνη με τη συνοδεία και την προστασία ομοσπονδιακών. Με τοίχους βαμμένους με ρατσιστικά συνθήματα και σκουπίδια να εκτοξεύονται, η Ruby ήταν η πρώτη Αφροαμερικανή η οποία φοίτησε σε σχολείο μόνο για λευκούς στη Νέα Ορλεάνη.

Η ιστορία της ενέπνευσε κι αποτυπώθηκε στο έργο τέχνης The problem we all live with, του Norman Rockwell.

4.

JFK assassination, Frame 313, Abraham Zapruder, 1963

Η δ@λοφονία του προέδρου John F. Kennedy συντάραξε την Αμερική κι άλλαξε τα δεδομένα της ιστορίας της. Η φωτογραφία και συγκεκριμένα η λήψη 313, υπήρξε ένα κομμάτι της πιο διάσημης και πολυσυζητημένης ταινίας που υπήρξε ποτέ. Μια ταινία η οποία κινηματογραφήθηκε από τον ερασιτέχνη φωτογράφο Abraham Zapruder, ο οποίος βιντεοσκοπούσε την άφιξη του ήρωά του και κατέληξε να βιντεοσκοπεί την δ@λοφονία του Προέδρου της Αμερικής με μια σφαίρα να τον πετυχαίνει στην πλάτη και μια στο κεφάλι.

Ο ανταποκριτής του Life Ριτσαρντ Στόλει, αγόρασε την ταινία την επόμενη μέρα και δημοσίευσε 31 από τα 486 καρέ της. Εκείνη την εποχή απέκρυψε το φρικιαστικό καρέ νο313, αυτό στην οποία η σφαίρα εξερράγη στο πλάι του κεφαλιού του προέδρου. Μια ιστορία που γέννησε πολλές θεωρίες συνομωσίας και μια εικόνα που μας υπενθυμίζει πως όλα μπορούν να αλλάξουν σε λίγα μόνο λεπτά.

5.

Flower Child, Marc Riboud, 1967

Η 17χρονη Jan Rose Kasmir στέκεται με ένα χρυσάνθεμο στο χέρι, απέναντι από την Εθνική Φρουρά που είναι παραταγμένη για να κρατήσει τους διαδηλωτές μακριά από το Πεντάγωνο. H Κασμίρ κι άλλοι διαμαρτυρήθηκαν για τον πόλεμο στο Βιετνάμ, ενώ η ίδια θυμήθηκε αργότερα ότι συνειδητοποίησε εκείνη τη στιγμή πόσο νέοι ήταν αυτοί οι φρουροί.

Ο φωτογράφος Marc Riboud είπε αργότερα ότι παρατήρησε τους φρουρούς να τρέμουν, ίσως φοβούμενοι ότι θα τους έλεγαν να πυροβολήσουν στους διαδηλωτές. Η Kasmir, για τη συγκεκριμένη λήψη είπε: «Μόλις είδα τον αντίκτυπο αυτής της φωτογραφίας, συνειδητοποίησα ότι δεν ήταν μόνο μια στιγμιαία ανοησία – υποστήριζα κάτι σημαντικό.»

6.

Black Power Salute, John Dominis, 1968

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες προορίζονται να είναι μια γιορτή της παγκόσμιας ενότητας. Αλλά, όταν οι Αμερικανοί σπρίντερ Τόμι Σμιθ και Τζον Κάρλος ανέβηκαν στη θέση των μεταλλίων στους Αγώνες του 1968 στην Πόλη του Μεξικού, ήταν αποφασισμένοι να καταρρίψουν την ψευδαίσθηση ότι όλα ήταν καλά στον κόσμο. Λίγο πριν αρχίσει να παίζει το “The Star-Spangled Banner”, ο Smith, ο χρυσός Ολυμπιονίκης, και ο Carlos, ο χάλκινος νικητής, έσκυψαν το κεφάλι τους και σήκωσαν γροθιές με μαύρα γάντια στον αέρα.

Το μήνυμά τους δεν θα μπορούσε να ήταν πιο ξεκάθαρο: «Προτού χαιρετίσουμε την Αμερική, η Αμερική πρέπει να αντιμετωπίζει τους μαύρους ως ίσους. Ξέραμε ότι αυτό που επρόκειτο να κάνουμε ήταν πολύ μεγαλύτερο από οποιοδήποτε αθλητικό επίτευγμα.»

7.

The terror of war, Nick Ut, 1972

Στις 8 Ιουνίου 1972, ο φωτογράφος του Associated Press Nick Ut βρισκόταν έξω από το Trang Bang, όταν η αεροπορία του Νοτίου Βιετνάμ έριξε κατά λάθος ένα φορτίο ναπάλμ στο χωριό. Καθώς ο Βιετναμέζος φωτογράφος τράβηξε φωτογραφίες, είδε μια ομάδα παιδιών και στρατιωτών μαζί με ένα γυμνό κορίτσι που ούρλιαζε να τρέχει στον αυτοκινητόδρομο προς το μέρος του. Ο Ut αναρωτήθηκε, γιατί δεν έχει ρούχα; Τότε συνειδητοποίησε ότι την είχε χτυπήσει ναπάλμ.

Έτσι, με τη βοήθεια συναδέλφων τη μετέφερε σε μια αμερικανική εγκατάσταση για θεραπεία που της έσωσε τη ζωή. Η φωτογραφία του Ut με τον ακατέργαστο αντίκτυπο της σύγκρουσης υπογράμμισε την ασχήμια του πολέμου. Επίσης, πυροδότησε συζητήσεις στα δημοσιογραφικά γραφεία σχετικά με την προβολή μιας φωτογραφίας με γυμνό, ωθώντας πολλές δημοσιεύσεις, συμπεριλαμβανομένων των New York Times, να παρακάμψουν τις πολιτικές τους. Η φωτογραφία έγινε γρήγορα μια πολιτιστική συντομογραφία για τις θηριωδίες του πολέμου του Βιετνάμ. Το 1973 η επιτροπή Πούλιτζερ συμφώνησε και του απένειμε το βραβείο της. Την ίδια χρονιά, η εμπλοκή της Αμερικής στον πόλεμο έληξε.

8.

Sharbat Gula, Steve McCurry, 1984

Μια από τις πιο γνωστές φωτογραφίες στην ιστορία, η οποία αποτέλεσε κι εξώφυλλο του National Geographic τον Ιούνιο του 1985 είναι η φωτογραφία της Αφγανής Sharbat Gula. Η φωτογραφία τραβήχτηκε το 1984 σε έναν καταυλισμό προσφύγων κοντά στην Πεσαβάρ, στο Πακιστάν, κατά τη διάρκεια του Σοβιετικού-Αφγανικού πολέμου.

Ο φωτογράφος εκεί επισκέφτηκε μια τάξη και μαγεύτηκε με το βλέμμα της Sharbat. H συγκεκριμένη φωτογραφία χρησιμοποιήθηκε από διεθνείς οργανισμούς ως ένα σύμβολο των συνεπειών του πολέμου και της προσφυγιάς.

9.

James Stanfield,1987

Το 1987, ο φωτογράφος James Stanfield βρισκόταν στην Πολωνία κι αναζητούσε την τέλεια φωτογραφία, η οποία θα απεικόνιζε την παρακμή του ιατρικού τομέα της χώρας. Πήγε στο νοσοκομείο, μέχρι που εντόπισε τα ανήσυχα μάτια ενός καρδιολόγου. Το όνομά του ήταν Zbiniev Religa και ήταν ο άνθρωπος που έκανε την πρώτη μεταμόσχευση καρδιάς στη χώρα, το 1985. Στις 4 Αυγούστου 1987, ο Religa τηλεφώνησε στον ασθενή του, Tadeusz Zitkevic, και τον ενημέρωσε ότι η καρδιά που περίμεναν είχε βρεθεί. Ο Ζίτκεβιτς ήταν 61 ετών και κανένας γιατρός δε δέχτηκε να τον χειρουργήσει, μέχρι τoν Religa. Ο κίνδυνος ήταν μεγάλος λόγω της ηλικίας του και δεν υπήρχαν πολλές ελπίδες ανάκαμψης.

Χειρουργούσε για 23 ώρες όταν τον εντόπισε ο φωτογράφος Stanfield. Η βοηθός του κοιμόταν στη γωνία του δωματίου. O Religa, ωστόσο, έμεινε ξύπνιος και παρακολουθούσε την πρόοδο του Zitkevich .Την επόμενη μέρα, ο ασθενής Ζίτκεβιτς ξύπνησε νιώθοντας καλά. Η καρδιά χτυπούσε δυνατά. Η φωτογραφία του Stanfield εμφανίστηκε στο περιοδικό National Geographic και έγινε μια από τις πιο διάσημες εικόνες στον κόσμο.

10.

Tank Man, Jeff Widener, 1989

Το πρωί της 5ης Ιουνίου 1989, ο φωτογράφος Jeff Widener βρισκόταν σε ένα μπαλκόνι στον έκτο όροφο του ξενοδοχείου Beijing. Ήταν μια μέρα μετά τα γεγονότα στην πλατεία Τιενανμέν, όταν κινεζικά στρατεύματα επιτέθηκαν σε διαδηλωτές υπέρ της δημοκρατίας που κατασκήνωσαν στην πλατεία και το Associated Press έστειλε τον Widener για να φωτογραφήσει και να καταγράψει τις μάχες. Καθώς φωτογράφιζε αιμόφυρτα θύματα και περαστικούς, μια στήλη από τανκς άρχισε να ξεφεύγει από την πλατεία. Ο Widener, τότε, έγινε μάρτυρας την στιγμή που ένας άνδρας που κουβαλούσε τσάντες με ψώνια μπήκε μπροστά στα τανκς, κουνώντας τα χέρια του κι αρνούμενος να κουνηθεί. Τα τανκς προσπάθησαν να περάσουν γύρω από τον άνδρα, αλλά αυτός ξαναβγήκε στο μονοπάτι τους, ανεβαίνοντας στην κορυφή.

Ο Widener υπέθεσε ότι ο άνδρας θα σκοτwθεί, αλλά τα τανκς κράτησαν τα πυρά τους. Τελικά ο άντρας απομακρύνθηκε, αλλά όχι πριν ο Widener απαθανατίσει τη μοναδική του πράξη αντίστασης. Η εικόνα του Widener μεταδόθηκε μέσω του καλωδίου AP κι εμφανίστηκε σε πρωτοσέλιδα σε όλο τον κόσμο. Δεκαετίες μετά ο Tank Man έγινε παγκόσμιος ήρωας και παραμένει αγνώστων στοιχείων. Η ανωνυμία κάνει τη φωτογραφία σύμβολο αντίστασης στα άδικα καθεστώτα παντού.

11.

Δυτικοβερολινέζοι που γκρεμίζουν μέρος του τείχους στις 11 Νοεμβρίου 1989. Keith Pannell/Mail on Sunday, via Reuters

Τριάντα πέντε χρόνια πέρασαν από εκείνη τη νύχτα, στην οποία οι πολίτες άρχισαν με τα χέρια τους να γκρεμίζουν το Τείχος του Βερολίνου, ένα τοίχος σύμβολο, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, της διαίρεσης του κόσμου σε δύο στρατόπεδα.

H ανέγερση των πρώτων τμημάτων του το 1961 ήταν η επίσημη έναρξη του Ψυχρού Πολέμου και η κατεδάφισή του η σημαντικότερη ίσως πράξη που έκρινε τη λήξη του κι έθεσε τέρμα σε μια οδυνηρή και παρατεταμένη διαίρεση του γερμανικού λαού.

12.

Starving Child and Vulture, Kevin Carter, 1993

Το 1993 ο Kevin Carter πήγε στο Σουδάν για να φωτογραφίσει τον λιμό που κατακλύζει την περιοχή. Εκεί άκουσε κλάματα και ήρθε μπροστά του η εικόνα ενός υποσιτισμένου ταλαιπωρημένου νηπίου που είχε καταρρεύσει στον δρόμο προς ένα κέντρο σίτισης. Καθώς τράβηξε την φωτογραφία του παιδιού, ένας γύπας προσγειώθηκε δίπλα του. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Κάρτερ είχε λάβει συμβουλές να μην αγγίζει τα θύματα λόγω ασθένειας, οπότε αντί να βοηθήσει, πέρασε 20 λεπτά περιμένοντας με την ελπίδα ότι το πουλί θα έφευγε. Δεν το έκανε. Ο Κάρτερ τρόμαξε τον γύπα και παρακολούθησε καθώς το παιδί συνέχισε προς το κέντρο. Μετά άναψε ένα τσιγάρο, μίλησε με τον Θεό κι έκλαψε.

Οι New York Times δημοσίευσαν τη φωτογραφία και οι αναγνώστες θέλησαν να μάθουν τι συνέβη στο παιδί ενώ κατέκριναν τον Carter που δεν το βοήθησε. Η εικόνα του έγινε γρήγορα μια τρομακτική μελέτη περίπτωσης στη συζήτηση για το πότε έπρεπε να επέμβουν οι φωτογράφοι. Μεταγενέστερη έρευνα αποκάλυψε ότι το παιδί επέζησε, αλλά πέθανε 14 χρόνια αργότερα από ελονοσία. Ο Κάρτερ κέρδισε Πούλιτζερ για την εικόνα του, αλλά το σκοτάδι όσων είχε δει τόσα χρόνια στις αποστολές του δεν έφυγε από την ψυχή του. Τον Ιούλιο του 1994 αυτ@κτόνησε, γράφοντας: «Με στοιχειώνουν οι έντονες αναμνήσεις των πτwμάτων, του θυμού και του πόνου».

13.

The Falling Man, Richard Drew,2001

Οι πιο ευρέως δημοσιευμένες εικόνες από την 11η Σεπτεμβρίου επικεντρώνονται στη σύγκρουση των αεροπλάνων και την καταστροφή των πύργων. Το Falling Man είναι διαφορετικό. Η φωτογραφία, που τραβήχτηκε από τον Richard Drew τις στιγμές μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, είναι η ξεχωριστή απόδραση ενός ανθρώπου από τα κτίρια που καταρρέουν, ένα σύμβολο της ατομικότητας με φόντο απρόσωπους ουρανοξύστες. Σε μια μέρα μαζικής τραγωδίας, το Falling Man είναι μια από τις μοναδικές ευρέως εμφανισμένες φωτογραφίες που δείχνει κάποιον να πεθαίνει. Η φωτογραφία δημοσιεύτηκε σε εφημερίδες στις ΗΠΑ τις ημέρες μετά τις επιθέσεις, αλλά η αντίδραση των αναγνωστών την ανάγκασε σε προσωρινή αφάνεια.

Η ταυτότητα του Falling Man είναι ακόμα άγνωστη, αλλά πιστεύεται ότι ήταν υπάλληλος στο εστιατόριο Windows on the World, το οποίο βρισκόταν στην κορυφή του βόρειου πύργου. Η αληθινή δύναμη του Falling Man, ωστόσο, αφορά λιγότερο το ποιος ήταν και περισσότερο για το τι έγινε: ένας αυτοσχέδιος Άγνωστος Στρατιώτης σε έναν συχνά άγνωστο και αβέβαιο πόλεμο.

14.

US Navy, 2 January 2005

Ινδικός Ωκεανός (2 Ιανουαρίου 2005). Ένα χωριό κοντά στην ακτή της Σουμάτρας βρίσκεται σε ερείπια μετά το τσουνάμι που έπληξε τη Νοτιοανατολική Ασία. Όλες οι εικόνες που ήρθαν σε μια από τις μεγαλύτερες φυσικές καταστροφές του πλανήτη συγκλόνισαν όλο τον κόσμο.

Την 26η Δεκεμβρίου 2004 ένας τεράστιος σεισμός κλίμακας 9,1-9,3 ρίχτερ χτυπά με επίκεντρο τη δυτική ακτή της Βόρειας Σουμάτρα στην Ινδονησία. Αποτέλεσμα, ένα γιγαντιαίο τσουνάμι ύψους 30 μέτρων, το οποίο στο πέρασμά του κατέστρεψε οικισμούς σε όλες τις τριγύρω ακτές του Ινδικού Ωκεανού και σκοτwνοντας περισσότερους από 225.000 ανθρώπους σε 14 χώρες.

15.

Alan Kurdi, Nilufer Demir, 2015

Ο πόλεμος στη Συρία συνεχιζόταν για περισσότερα από τέσσερα χρόνια, όταν οι γονείς του Alan Kurdi πήραν το 3χρονο αγόρι και τον 5χρονο αδερφό του μέσα σε μια φουσκωτή βάρκα και ξεκίνησαν από τις τουρκικές ακτές για το ελληνικό νησί της Κω, μόλις τρία μίλια μακριά. Μέσα σε λίγα λεπτά από την ώθηση, ένα κύμα ανέτρεψε το σκάφος και η μητέρα και οι δύο γιοι πνίγηκαν.

Στην ακτή κοντά στην παραλιακή πόλη της Αλικαρνασσού λίγες ώρες αργότερα, η Νιλουφέρ Ντεμίρ του πρακτορείου ειδήσεων Dogan, επισκέφτηκε τον Άλαν, με το πρόσωπό του γυρισμένο προς τη μία πλευρά και το κάτω μέρος υψωμένο, σαν να κοιμόταν. «Δεν έμεινε τίποτα να κάνω γι ‘αυτόν. Δεν είχε απομείνει τίποτα για να τον επαναφέρει στη ζωή», είπε. Έτσι η Ντεμίρ σήκωσε την κάμερά της. «Σκέφτηκα, Μόνο έτσι μπορώ να εκφράσω την κραυγή του σιωπηλού κορμιού του». Μια φωτογραφία που συγκλονίζει και δείχνει με το πιο σκληρό της πρόσωπο την προσφυγική κρίση.